Bảo Tồn Ca Huế - Sức Sống Mới Trong Lòng Di Sản

10:46 AM 25/09/2024

(LĐXH) - Ca Huế, một trong những loại hình nghệ thuật truyền thống tiêu biểu của Việt Nam, không chỉ là món quà văn hóa đặc sắc của miền Trung mà còn là niềm tự hào của người dân Huế. Được UNESCO công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể của nhân loại vào ngày 7 tháng 12 năm 2003.

Giá trị văn hóa của ca Huế

Ca Huế trên dòng sông Hương không chỉ là một hình thức nghệ thuật đặc trưng, mà còn là linh hồn văn hóa của người dân vùng đất Cố đô, đã trường tồn qua bao thế hệ. Mỗi làn điệu ca Huế vang lên như khơi dậy cả chiều sâu của lịch sử và tâm hồn xứ Huế, hòa quyện với dòng chảy êm đềm của sông Hương, khiến người nghe không khỏi rung động trước vẻ đẹp tinh tế và thanh thoát.

Thưởng ngoạn ca Huế trên thuyền rồng, Sông Hương – Huế, Ảnh: thuyenronghue

Như nhà thơ Hữu Thỉnh đã nói: “Âm thanh của ca Huế là âm thanh của đất và trời, của tâm hồn con người.” Chúng ta cần gìn giữ và phát huy di sản quý giá này, không chỉ cho hôm nay mà cho cả thế hệ mai sau.

Tình hình hiện tại của ca Huế

Dù có nhiều tín hiệu tích cực, ông Phan Thanh Hải, Giám đốc Sở Văn hóa và Thể thao tỉnh Thừa Thiên Huế cho biết: “Các loại hình nghệ thuật truyền thống đang đứng trước nguy cơ mai một, các đối tượng lựa chọn nghệ thuật truyền thống để học tập và lập nghiệp ngày càng ít. Công tác giáo dục, định hướng thẩm mỹ cho công chúng, nhất là giới trẻ gặp nhiều khó khăn. Việc xây dựng đội ngũ nghệ sĩ, diễn viên có chất lượng hoạt động trong lĩnh vực ca Huế cũng không dễ dàng.”

Thùy Phương Nghệ sĩ ca Huế - hát giao lưu với khách quốc tế. Ảnh: HB

Bà Nguyễn Thị Thủy Phương đã từng nhiều năm biểu diễn ca Huế chia sẻ: “Tình yêu của chúng tôi dành cho Huế cũng mạnh mẽ như tình yêu dành cho ca Huế vậy. Tuy nhiên, trong bối cảnh hiện tại, ca Huế không thể là nguồn sống chính cho chúng tôi. Dù đam mê và tâm huyết với nghệ thuật truyền thống này, chúng tôi gặp nhiều khó khăn trong việc duy trì cuộc sống và phát triển nghề nghiệp. Chính vì vậy, rất cần sự quan tâm từ cộng đồng và các cơ quan chức năng để bảo tồn và phát triển ca Huế, giúp nghệ sĩ có thể sống và làm việc trong lĩnh vực mà họ yêu thích.”

Ca Huế không chỉ đơn thuần là âm nhạc; nó là sự kết hợp hài hòa giữa giai điệu, ngôn từ và cảm xúc. Những bài ca Huế thường xoay quanh tình yêu, cuộc sống và thiên nhiên, tạo nên một bức tranh sinh động về đời sống đặc trưng của người Huế và phản ánh thế giới quan đặc trưng của dân cư ở địa phương này. Việc duy trì nguồn mạch lạc văn hóa này trong giới trẻ luôn là ưu tiên hàng đầu của phụ huynh và những nhà quản lý giáo dục, mà Trường THCS Điền Hải, huyện Phong Điền, tỉnh Thừa Thiên Huế là một ví dụ tiêu biểu.

Tại Trường THCS Điền Hải, học sinh đã có cơ hội trải nghiệm Ca Huế trong tiết học Giáo dục Địa phương. Đây là một hoạt động thiết thực giúp các em hiểu rõ hơn về giá trị văn hóa truyền thống của quê hương. Thông qua các buổi học, học sinh không chỉ được nghe, mà còn được tìm hiểu sâu hơn về nghệ thuật biểu diễn và di sản Ca Huế. Việc đưa ca Huế vào chương trình học giúp học sinh nuôi dưỡng tình yêu văn hóa dân tộc, đồng thời góp phần bảo tồn và phát huy giá trị nghệ thuật này trong cộng đồng.

Học sinh Trường THCS Điền Hải thực hành ca Huế trong tiết học Giáo dục Địa phương, Ảnh: Hữu Lý

"Trường chúng tôi đã tích hợp ca Huế vào môn học Giáo dục địa phương trong chương trình chính khóa, học sinh đón nhận với niềm hứng khởi và say mê. Với hơn 30 năm kinh nghiệm giảng dạy âm nhạc, tôi nhận thấy rằng: di sản ca Huế không chỉ giúp học sinh rèn luyện kỹ năng âm nhạc, mà còn khơi dậy lòng yêu quý và tự hào về di sản văn hóa dân tộc." - Ông Cao Hữu Lý, giáo viên Âm nhạc, Trường THCS Điền Hải chia sẻ.

Học sinh Trường THCS Điền Hải biểu diễn ca Huế do thầy Cao Hữu Lý biên tập và đạo diễn, Ảnh: Huy Biên

Ông Hoàng Đức Nhã, Hiệu trưởng Trường THCS Điền Hải cho hay: “Ban đầu, với cương vị là Hiệu trưởng nhà trường, tôi rất lo lắng về việc tích hợp môn học này. Đây là một môn học khó và chuyên sâu, đòi hỏi không chỉ kiến thức chuyên môn mà học sinh còn cần có kỹ năng và năng khiếu. Tuy nhiên, sau một thời gian áp dụng, nhờ sự nỗ lực của cả thầy và trò, chúng tôi cảm thấy nhẹ nhõm trước kết quả đạt được vượt xa mong đợi.”

Đề xuất bảo tồn và phát triển ca Huế

Dựa trên những thành công bước đầu tại Trường THCS Điền Hải, chúng tôi nhận thấy rằng việc bảo tồn và phát triển ca Huế cần có những chiến lược đồng bộ, cụ thể và hiệu quả.

Nâng cao nhận thức và giáo dục: Các cơ sở giáo dục cần đưa ca Huế vào chương trình giảng dạy và tổ chức các hoạt động ngoại khóa liên quan.
Khuyến khích nghệ sĩ trẻ: Cần có các chương trình hỗ trợ cho các nghệ sĩ trẻ, tạo điều kiện để họ tiếp cận ca Huế một cách dễ dàng. Việc tổ chức các cuộc thi về ca Huế cho sinh viên và học sinh sẽ khuyến khích sự sáng tạo và tham gia của thế hệ trẻ.
Phát triển chương trình biểu diễn: Cần tổ chức các chương trình biểu diễn ca Huế định kỳ tại các điểm du lịch nổi tiếng như: Hoàng thành Huế, cầu Trường Tiền, để thu hút khách du lịch và tạo cơ hội cho nghệ sĩ thể hiện tài năng.
Ứng dụng công nghệ: Cần phát triển các nền tảng trực tuyến để quảng bá ca Huế, bao gồm YouTube, Facebook, Instagram, TikTok, APP ứng dụng trí tuệ nhân tạo và các trang mạng xã hội khác.
Xây dựng các lễ hội văn hóa: Tổ chức các lễ hội ca Huế hàng năm để tôn vinh nghệ thuật này và tạo cơ hội giao lưu giữa các nghệ nhân và công chúng. Lễ hội ca Huế đã trở thành sự kiện văn hóa quan trọng và được xem như festival tổ chức hằng năm.
Hợp tác quốc tế và giao lưu văn hóa: Việc mở rộng giao lưu văn hóa với bạn bè quốc tế sẽ giúp quảng bá ca Huế ra thế giới nhiều hơn nữa. Cần xây dựng các chương trình giao lưu văn hóa với các nước có nền văn hóa tương đồng để nâng cao giá trị của ca Huế. Một số nghệ sĩ quốc tế cũng đã tham gia vào các chương trình biểu diễn ca Huế, tạo ra sự giao thoa văn hóa và góp phần nâng cao hình ảnh di sản ca Huế trên diễn đàn quốc tế.

Để bảo tồn và phát triển ca Huế một cách bền vững, cần có sự chung tay của cộng đồng, các cơ quan quản lý và chính quyền địa phương. Chỉ khi được quan tâm và đầu tư đúng mức, ca Huế mới có thể đủ sức sống, lan tỏa ra khắp nơi, thu hút những người yêu thích nghệ thuật độc đáo này trên toàn thế giới.

Mỗi khi ca Huế đã thực sự sống trong lòng vào văn hóa của đô thị, du khách đến Huế có thể dễ dàng trải nghiệm di sản văn hóa đặc biệt này. Khoảnh khắc ngồi trên chiếc thuyền lững lờ trôi giữa dòng Hương, lắng nghe những giai điệu mượt mà, không chỉ là một trải nghiệm nghệ thuật mà còn là sự giao thoa giữa quá khứ và hiện tại, giữa con người và thiên nhiên.

Có như vậy, ký ức ấy mãi khắc sâu trong lòng du khách, để lại một 'tình yêu Huế' sâu lắng, khó phai về xứ sở mộng mơ, thân thương này.

Hoàng Bảo

Bình luận