Là đơn vị trực thuộc Sở Lao động - Thương binh và Xã hội tỉnh Thừa Thiên Huế,  Trung tâm Bảo trợ xã hội tỉnh tiền thân là Trại tâm thần kinh Kim Long được thành lập theo Quyết định 1495/QĐ-UBND ngày 07/10/1986 của UBND tỉnh Bình Trị Thiên với chức năng, nhiệm vụ nuôi dưỡng, kết hợp điều trị, phục hồi chức năng cho người khuyết tật thần kinh tâm thần. Đến năm 1993, Trại tâm thần kinh Kim Long đổi tên thành Trung tâm nuôi dưỡng tâm thần và được giao thêm nhiệm vụ là tiếp nhận, quản lý, giáo dục, chữa bệnh và dạy nghề cho đối tượng mại dâm, ma túy; năm 2003 được đổi tên thành Trung tâm Bảo trợ xã hội, trực thuộc Sở Lao động - Thương binh và Xã hội tỉnh Thừa Thiên Huế và tiếp tục duy trì hoạt động cho đến nay với chức năng nhiệm vụ: Tiếp nhận - Quản lý - Nuôi dưỡng - Phối hợp điều trị và phục hồi chức năng cho người khuyết tật đặc biệt nặng và nặng về thần kinh tâm thần; Giáo dục - Chữa bệnh - Cai nghiện - Dạy nghề cho người nghiện ma túy.

Trải qua 37 năm hình thành và phát triển, cấp ủy, Ban lãnh đạo Trung tâm luôn quan tâm đến đời sống vật chất và tinh thần cho người khuyết tật thần kinh tâm thần và học viên cai nghiện ma túy tại Trung tâm, trong bất kỳ hoàn cảnh nào, dù điều kiện khó khăn đến đâu thì đội ngũ cán bộ,viên chức và người lao động Trung tâm cũng luôn làm việc bằng tình thương, trách nhiệm và sự tận tâm.

Ông Ngô Duy Bình, Giám đốc Trung tâm bảo trợ xã hội tỉnh Thừa Thiên Huế cho biết: Trung tâm hiện đang quản lý và nuôi dưỡng 502 người tâm thần; 50 học viên cai nghiện bắt buộc (trong đó có 01 học viên cai nghiện bắt buộc đang tạm đình chỉ thi hành Quyết định để chuyển Cơ quan Cảnh sát điều tra). Riêng trong 6 tháng đầu năm 2023, đon vị tiếp nhận mới thêm 22 người khuyết tật thần kinh tâm thần bao gồm: 20 người khuyết tật thần kinh tâm thần gia đình xin vào, 01 người tâm thần lang thang; 01 người tâm thần dịch vụ; 29 học viên cai nghiện ma túy bắt buộc theo quyết định của Tòa án (trong đó có 01 học viên không nơi cư trú ổn định và 01 học viên quản lý trong thời gian lập hồ sơ chuyển qua).

Phần lớn những người tâm thần đang được chăm sóc và nuôi dưỡng tại trung tâm có đến 55% thuộc đối tượng lang thang, vô gia cư, không có gia đình; 45% gia đình có hoàn cảnh khó khăn, trong đó có một số thuộc đối tượng hộ nghèo hoặc cận nghèo. Người tâm thần thường mặc cảm, tự ti, sống khép mình, không muốn giao tiếp... Để chăm sóc sức khỏe, trị liệu, đối với người tâm thần, không đơn thuần chỉ dùng thuốc điều trị mà cần có những liệu pháp trị liệu tâm lý, tham vấn tâm lý trong chăm sóc sức khỏe tâm thần.

Trong công tác giáo dục, dạy nghề cho người tâm thần và học viên cai nghiện ma túy, trong 6 tháng đầu năm 2023, đơn vị đã tổ chức dạy văn hóa và kỹ năng sống cho người tâm thần và học viên cai nghiện. Duy trì và hướng dẫn người tâm thần và học viên cai nghiện ma túy tập phục hồi chức năng, tham gia thư viện đọc sách báo tại 2 cơ sở, tổ chức sinh hoạt và luyện tập thể dục thể thao các khu vực theo kế hoạch. Tổ chức hoạt động bề nổi hàng tháng đã tạo không khí tươi vui, phấn khởi giúp người tâm thần và học viên cai nghiện ma túy cải thiện tinh thần sớm tái hòa nhập cộng đồng. Tổ chức hội thi làm báo tường cho học viên cai nghiện ma túy nhân ngày Nhà giáo Việt Nam 20/11; chương trình giao lưu văn nghệ cho người tâm thần nhân ngày Quốc tế người khuyết tật 03/12, ngày Người khuyết tật Việt Nam 18/4. Tổ chức gặp mặt động viên và tặng quà cho người khuyết tật thần kinh tâm thần, học viên cai nghiện ma túy tham gia các lớp nghề. Ngoài ra, đơn vị còn duy trì các lớp làm nghề hàng mã, thêu nón, làm hương, may công nghiệp, đan ghế, đan lưới cho người tâm thần và học viên cai nghiện ma túy. Ngoài ra, tổ chức cho người tâm thần tham gia chăn nuôi heo thịt, heo rừng, bò, gà, vịt, dê, trồng rau, làm nấm, giá đỗ, khuôn đậu nhằm nâng cao chất lượng dinh dưỡng bữa ăn hàng ngày.

Nhằm trợ giúp xã hội và phục hồi chức năng, rèn luyện một số kỹ năng giao tiếp, kỹ năng sống, tạo tinh thần lạc quan, phấn khởi cho người khuyết tật thần kinh tâm thần. Trung tâm bảo trợ xã hội đã tổ chức các hoạt động văn hóa văn nghệ, thể dục, thể thao, vui chơi giải trí, rèn luyện sức khỏe thể chất cho người khuyết tật thần kinh tâm thần. Để duy trì các hoạt động trên có hiệu quả, vui tươi, thiết thực, có sự lan tỏa sâu rộng, tạo môi trường văn hóa lành mạnh, để thu hút đông đảo người khuyết tật thần kinh tâm thần tham gia.

Bên cạnh duy trì uống thuốc đều đặn theo đúng phác đồ điều trị cho bệnh nhân và các đối tượng cai nghiện, Trung tâm còn chú trọng công tác phục hồi chức năng, hướng dẫn các đối tượng tự vệ sinh cá nhân, vệ sinh nơi ăn ở, đảm bảo môi trường sống sạch sẽ, gọn gàng. Tại các khu vực đã bố trí các phòng tập phục hồi chức năng cho người tâm thần rộng rãi, thoáng mát với các trang bị thiết bị gồm có máy tập chạy bộ, xe đạp, bàn bi lắc. Tổ chức phòng tập gym cho học viên cai nghiện ma túy. Đến nay hoạt động này trở thành thói quen, người tâm thần và học viên cai nghiện ma túy rất tích cực tham gia.

Ngoài ra, Trung tâm cũng luôn chú trọng đến công tác xử lý môi trường trong và ngoài khu vực ở của người tâm thần và học viên cai nghiện ma túy. Thường xuyên khử khuẩn đảm bảo phòng chống dịch COVID-19. Bên cạnh đó, đơn vị còn thường xuyên chú trọng công tác vệ sinh phòng ở, khu vực ở, vệ sinh thân thể; cắt tóc, cạo râu, tắm giặt hàng ngày cho người tâm thần; sắp xếp đồ dùng sinh hoạt hợp lý, gọn gàng tại phòng ở, khu vực ở. Đồng thời, duy trì có hiệu quả Tổ tự quản người tâm thần trong mỗi khu vực ở của người tâm thần (mỗi khu vực từ 15 đến 20 người tâm thần ổn định cả về sức khỏe và tâm lý) để hỗ trợ, giúp đỡ cho các người tâm thần khác trong khu vực, đảm bảo tình hình, ổn định trật tự tại khu vực và chăm sóc cây cảnh, dọn dẹp vệ sinh và tạo cảnh quan môi trường xanh, sạch, đẹp; hỗ trợ cán bộ chế biến thức ăn; hỗ trợ việc chăm sóc người khuyết tật thần kinh tâm thần nặng hơn...

Mặc dù đã đạt được những kết quả nhất định, hiện Trung tâ, còn một số khó khăn, hạn chế. Số người làm việc được giao còn thiếu so với định mức quy định nên việc thực hiện nhiệm vụ trợ giúp cho đối tượng tại Trung tâm còn hạn chế. Bên cạnh đó, Trung tâm thường xuyên nuôi dưỡng phối hợp điều trị cho gần 500 người khuyết tật thần kinh tâm thần và cai nghiện ma túy cho hơn 50 học viên nhưng hiện nay đội ngũ cán bộ thực hiện các nhiệm vụ chung của Trung tâm còn thiếu so với định mức quy định. Trình độ, năng lực còn nhiều hạn chế... Theo dự báo, các đối tượng như người tâm thần, người nghiện ma túy có xu hướng ngày càng tăng, đồng thời đây là hai nhóm đối tượng có phương pháp chăm sóc, giáo dục riêng biệt. Trung tâm hiện đang thiếu trầm trọng viên chức, người lao động thực hiện các nhiệm vụ, kính đề nghị lãnh đạo Sở quan tâm bổ sung biên chế đảm bảo số người làm việc thực hiện nhiệm vụ đủ theo định mức quy định và hạn chế biệt phái viên chức của Trung tâm.