Phát biểu khai mạc Hội thảo, đồng chí Nguyễn Thị Hà, Thứ trưởng Bộ Lao động - Thương binh và xã hội (LĐ-TB&XH) cho biết: Việt Nam là nước đầu tiên ở Châu Á và nước thứ 2 trên thế giới đã phê chuẩn Công ước Quốc tế quyền trẻ em. Chúng ta đã có nhiều nỗ lực trong việc thực hiện các điều ước Quốc tế mà Việt Nam đã cam kết và thu được nhiều kết quả đáng khích lệ. Hệ thống văn bản pháp luật Việt Nam liên quan đến công tác bảo vệ, chăm sóc trẻ em nói chung và phòng, chống tai nạn thương tích trẻ em, đặc biệt là phòng, chống đuối nước trẻ em nói riêng ngày càng hoàn thiện.

Thứ trưởng Nguyễn Thị Hà nhấn mạnh: “Hội thảo diễn ra hôm nay có ý nghĩa hết sức quan trọng khi Việt Nam và cộng đồng quốc tế đã hơn 30 năm triển khai thực hiện công ước Quốc tế về quyền trẻ em; Việt Nam đã cam kết thực hiện mục tiêu phát triển bền vững trong đó có mục tiêu 3 “bảo đảm cuộc sống khỏe mạnh và nâng cao phúc lợi cho tất cả mọi người ở mọi lứa tuổi”, thì việc triển khai các giải pháp hiệu quả để giảm tử vong do đuối nước cho trẻ em Việt Nam đóng vai trò quan trọng hơn bao giờ hết trong thực hiện các cam kết quốc tế và các quyền của trẻ em. Chúng ta cũng đang triển khai xây dựng các chương trình, đề án chuẩn bị thực hiện chiến lược phát triển kinh tế - xã hội 10 năm giai đoạn 2021-2030 và 5 năm giai đoạn 2021-2025”.

Thực tế cho thấy, ở Việt Nam vẫn còn những thách thức đối với việc bảo đảm các quyền của trẻ em và đuối nước vẫn là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong ở trẻ em Việt Nam do tai nạn thương tích. Hàng năm vẫn có khoảng hơn 2.000 trẻ em bị tử vong do đuối nước tại Việt Nam.

Theo Báo cáo gánh nặng bệnh tật toàn cầu, mỗi năm trên thế giới có 524.000 trường hợp tử vong trẻ em dưới 15 tuổi do tai nạn thương tích. Hơn 95% tai nạn thương tích ở trẻ em xảy ra ở các nước thu nhập thấp và trung bình. Đuối nước là nguyên nhân đứng thứ hai của tử vong ở trẻ em.

Chính vì vậy, công tác phòng, chống tai nạn thương tích trẻ em, đặc biệt là phòng, chống đuối nước trẻ em luôn được Đảng, Nhà nước, các cấp, các ngành, các địa phương quan tâm chỉ đạo. Bộ Chính trị đã ban hành Chỉ thị số 20/CT-TW ngày 5-11-2012 về tăng cường sự chỉ đạo, lãnh đạo của Đảng đối với công tác chăm sóc, giáo dục và bảo vệ trẻ em trong tình hình mới. Luật trẻ em năm 2016 đã quy định trách nhiệm của Nhà nước, gia đình bảo đảm thực hiện các biện pháp phòng, chống tai nạn, thương tích trẻ em.

TS.BS Vũ Thị Kim Hoa, Phó Cục trưởng Cục Trẻ em phát biểu tại Hội thảo

về Tình hình tai nạn thương tích và đuối nước trẻ em, định hướng công tác

phòng chống tai nạn thương tích và đuối nước trẻ em tại Việt Nam.

Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Chương trình phòng, chống tai nạn thương tích trẻ em giai đoạn 2016 – 2020. Theo đó, công tác phòng, chống tai nạn thương tích trẻ em, phòng chống đuối nước trẻ em đã được các Bộ ngành, địa phương quan tâm xây dựng chương trình, kế hoạch và chỉ đạo triển khai hàng năm. Nhận thức của cộng đồng về phòng, chống đuối nước trẻ em được nâng lên, đã huy động được sự tham gia của cộng đồng. Các can thiệp được triển khai đồng bộ hơn, từ việc dạy kĩ năng an toàn trong môi trường nước, dạy bơi an toàn, xây dựng môi trường an toàn tại gia đình, trường học, cộng đồng, loại bỏ nguy cơ gây đuối nước trẻ em đã cứu sống sinh mạng trẻ em, giảm tình trạng tử vong do đuối nước ở trẻ em. Mạng lưới phòng chống đuối nước trẻ em được triển khai đã tăng cường sự phối hợp chặt chẽ giữa các Bộ, ngành, đoàn thể và các tổ chức trong triển khai các can thiệp phòng, chống đuối nước trẻ em.

Tuy nhiên, công tác phòng, chống tai nạn, thương tích trẻ em, phòng, chống đuối nước trẻ em tại Việt Nam vẫn còn gặp nhiều thách thức như: nhận thức, kiến thức của cộng đồng, cha mẹ, người chăm sóc trẻ em về phòng chống đuối nước trẻ em còn hạn chế; vẫn còn nguy cơ gây đuối nước cho trẻ em tại gia đình, cộng đồng, trường học; nhiều trẻ em còn thiếu kỹ năng về phòng, chống tai nạn, thương tích, phòng, chống đuối nước trẻ em; nguồn lực thực hiện công tác phòng, chống đuối nước tại một số nơi còn thấp.

Để giảm thiểu tử vong do đuối nước ở trẻ em đòi hỏi phải có sự phối hợp chặt chẽ của các cấp, các ngành, đoàn thể, sự vào cuộc của cộng đồng. Đặc biệt chúng ta cần quan tâm đến các can thiệp trực tiếp tại cộng đồng, đến việc hỗ trợ trực tiếp trẻ em các kỹ năng an toàn trong môi trường nước, các kỹ năng bơi; hỗ trợ cho gia đình và cộng đồng các kiến thức, kỹ năng để giám sát, quản lý trẻ, đồng thời mỗi gia đình phải thấy rõ trách nhiệm bảo vệ chính con em mình.

Mỗi chính quyền địa phương cần có trách nhiệm và quan tâm chỉ đạo sát sao việc phòng, chống đuối nước trẻ em tại địa phương, trong đó vai trò của công tác truyền thông được xem là yếu tố quan trọng, đi đầu trong nâng cao nhận thức cho gia đình, cộng đồng và cả chính các em trong bảo vệ con em của các bậc cha mẹ, thầy cô, tự bảo vệ mình, bảo vệ bạn bè mình.

Bà Đoàn Thị Thu Huyền - Giám đốc tổ chức Vận động chính sách y tế toàn cầu (GHAI) tại Việt Nam chia sẻ, chương trình hợp tác giữa Bộ LĐ-TB&XH với Quỹ từ thiện Bloomberg Hoa Kỳ, GHAI triển khai tại 8 tỉnh thành với khoản hỗ trợ 1,8 triệu USD cho thấy hiệu quả khi nhận thức phụ huynh về đuối nước tăng từ 63% lên 72%, hơn 4.000 cha mẹ có con dưới sau tuổi và 700 giáo viên được đào tạo giám sát kĩ năng… Do đó trong giai đoạn tới, GHAI sẽ hỗ trợ bổ sung 1,6 triệu USD để triển khai chương trình đến 12 tỉnh thành khác.

TS. BS. Vũ Thị Kim Hoa, Phó Cục trưởng Cục Trẻ em, Bộ LĐ-TB&XH cho biết, mỗi năm toàn cầu có 360.000 người tử vong do đuối nước thì có hơn 50% người dưới 25 tuổi, trong đó trẻ em chiếm số lượng lớn. Tại Việt Nam, tỉ lệ tử vong do đuối nước cao nhất cao gấp 2 lần tỷ lệ trung bình thế giới. Trong đó, tỉ lệ tử vong do đuối nước ở trẻ dưới 5 tuổi chiếm tỉ lệ cao nhất, sau đó là lứa từ 6-14 tuổi.

So sánh các nước thu nhập cao, tử vong đuối nước nước ta gấp 10 lần các nước Úc, Canada, Đan Mạch… Khu vực nông thôn cao gấp 4 lần so với khu vực thành thị, trong đó các em đuối nước chủ yếu thuộc các hộ gia đình nghèo (hơn 50%).

Tại Hội thảo, các đại biểu thống nhất, cần đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục phòng, chống tai nạn, thương tích, đặc biệt là phòng, chống đuối nước cho trẻ em.

Ông Võ Văn Dũng, phó Trưởng ban Tuyên giáo tỉnh Nghệ An nhấn mạnh, cán bộ thực hiện phải có thái độ, trách nhiệm khi triển khai công tác phòng chống đuối nước ở trẻ em, “Quan vận” phải làm trước vấn đề “Dân vận”. Ông cho rằng, “muốn trẻ em biết bơi thì chính người lớn phải biết bơi trước”, “cán bộ Đoàn biết bơi thì mới nói được”, cần luật hóa để xử lý các trường hợp để trẻ em đuối nước…

Ban Tuyên giáo các Tỉnh ủy, Thành ủy sẽ tham mưu để phát huy vai trò chỉ đạo của các cấp ủy Đảng, chính quyền trong công tác phòng, chống tai nạn chống tai nạn, thương tích, phòng, chống đuối nước cho trẻ em, ưu tiên bố trí kinh phí và giao nhiệm vụ cho cán bộ để thực hiện công tác này. Chỉ đạo hệ thống truyền thông, báo viết, báo hình, báo ảnh quan tâm, chú trọng truyền thông về phòng, chống đuối nước trẻ em nhằm giảm thiểu các nguy cơ gây đuối nước ở trẻ em như tăng cường dạy kỹ năng an toàn phòng, chống đuối nước cho trẻ em và dạy bơi an toàn, nâng cao ý thức giám sát, trông giữ trẻ, phòng, chống đuối nước, cải tạo môi trường sống xung quanh trẻ em nhằm bảo đảm môi trường an toàn cho trẻ em.

Kinh nghiệm quốc tế cho biết, chi phí dạy kĩ năng bơi cho trẻ em là 30 USD, tương đương khoảng 700.000 đồng từ không biết bơi. Trong khi, một đại biểu cho rằng tại nhiều địa phương chỉ cần 300.000 - 400.000 đồng để một trẻ em biết bơi trong 12-15 buổi./.