Ông Bùi Minh Cường, Giám đốc – Tổng biên tập Nhà xuất bản Khoa học và Kỹ thuật cho biết, nạn sách giả, sách lậu liên tục hoành hành với quy mô và tính chất ngày càng phức tạp, mang tính báo động gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến quyền và lợi ích hợp pháp của các nhà xuất bản, công ty phát hành sách, các tác giả và bạn đọc.

DƯỢC THƯ QUỐC GIA VIỆT NAM là bộ sách hướng dẫn chính thức của Bộ Y tế về sử dụng thuốc hợp lý, an toàn và hiệu quả. Năm 1960, trong chiến lược phát triển ngành Dược và chính sách quốc gia về thuốc được Thủ tướng Chính phủ Võ Văn Kiệt ban hành đã quy định Bộ Y tế cần phải biên soạn bộ Dược thư quốc gia Việt Nam làm tài liệu chính thức của Bộ Y tế về hướng dẫn sự dụng thuốc.

Từ chính sách quốc gia về thuốc của Chính phủ, Bộ Y tế chính thức thành lập Hội đồng Biên soạn Dược thư quốc gia Việt Nam. Với sự đóng góp công sức của hàng trăm nhà khoa học dược học, các giáo sư, bác sỹ đang công tác tại các bệnh viện lớn; sự kiểm duyệt, thẩm định và biên tập khách quan, khoa học, Dược thư quốc gia Việt Nam lần xuất bản thứ nhất được xuất bản vào năm 2002; lần xuất bản thứ hai vào năm 2015 và lần xuất bản thứ ba năm 2022, công bố và phát hành năm 2023.

Bộ sách gồm 2 tập, dày 1.808 trang do NXB Khoa học và Kỹ thuật xuất bản và phát hành. Ngày 23/12/2022, Dược thư quốc gia Việt Nam lần xuất bản thứ ba được Bộ Y tế ra Quyết định 3445/QĐ-BYT ban hành.

Nhà xuất bản Khoa học và Kỹ thuật, Trung tâm Doanh nghiệp Hội nhập và Phát triển và Công ty TNHH Phần mềm SmartSoft đã tiến hành thỏa thuận hợp tác nhằm ứng dụng các thành tựu của công nghệ CheckVN vào phát triển nghiên cứu, xây dựng hệ thống chống giả điện tử cho các xuất bản phẩm của nhà xuất bản; in ấn tem chống hàng giả điện tử cho xuất bản phẩm và văn hóa phẩm.

Theo đó, giải pháp truy xuất nguồn gốc chống vi phạm bản quyền tác giả, tác phẩm và chống hàng lậu, hàng giả đã được xây dựng, bao gồm 3 phần: App trên điện thoại thông minh; Tem thông minh chống hàng giả CheckVN Book; Hệ thống quản lý, kiểm soát xuất bản và chống giả điện tử.

Giải pháp truy xuất nguồn gốc chống vi phạm bản quyền tác giả, tác phẩm và chống hàng lậu, hàng giả đã được cấp bằng độc quyền sáng chế số 16036 cho Trung tâm Doanh nghiệp hội nhập và phát triển về "Quy trình xác thực chống hàng giả" tại Quyết định số 61711/QĐ – SHTT, Cục Sở hữu trí tuệ của Việt Nam cấp ngày 30/9/2016. Đây là nền tảng công nghệ xác thực nguồn gốc đã được Bộ Khoa học và Công nghệ (KHCN) lập Hội đồng đánh giá, giám định và thẩm định về công nghệ trước khi triển khai trên toàn quốc; đoạt Giải thưởng Sáng tạo KHCN Việt Nam Vifotec năm 2015 và Giải thưởng Chuyển đổi số Việt Nam 2021...

Trước khi áp dụng vào lĩnh vực xuất bản, công nghệ CheckVN đã chính thức được áp dụng xây dựng nền tảng truy xuất nguồn gốc cho toàn ngành nông nghiệp từ năm 2021. Hiện tại, Hà Nội, Hưng Yên, Hòa Bình, Quảng Ninh, Hà Nam, Ninh Bình, Hà Tĩnh, Cần Thơ, Vĩnh Long, Đắk Nông… và nhiều tỉnh, thành phố trên cả nước đã áp dụng công nghệ CheckVN xây dựng các hệ thống truy xuất nguồn gốc cấp tỉnh để quản trị sản xuất và nâng cao năng lực cạnh tranh cho sản phẩm của địa phương.

Nhờ CheckVN Book, khi mua sách và thao tác kiểm tra thông tin, cào lớp nhũ bảo mật kiểm tra thật giả, nhập thông tin xác thực khi thanh toán, khách hàng không chỉ mua được ấn bản phẩm thật của nhà xuất bản mà còn được khẳng định quyền sở hữu với cuốn sách đã mua, bởi tất cả các lần kiểm tra thông tin trên tem CheckVN Book đã gắn trên cuốn sách, thông tin hiển thị sẽ hiển thị chủ sở hữu đã trả tiền mua sách.

Việc sử dụng Tem thông minh chống hàng giả CheckVN Book để phân biệt sách thật, sách có bản quyền với sách giả, sách lậu được Nhà xuất bản Khoa học và Kỹ thuật tiên phong ứng dụng rộng rãi trên sách và các xuất bản phẩm lịch. Ngoài mã số tiêu chuẩn quốc tế cho sách (mã ISBN), mỗi cuốn sách có một mã số riêng (mã số NXB), qua mã số đó, với sự giúp đỡ của công nghệ thông tin, độc giả sẽ tương tác với Nhà xuất bản Khoa học và Kỹ thuật và nhận được các dịch vụ hậu mãi cũng như chăm sóc khách hàng.

Cũng trong chuỗi các sự kiện kỷ niệm Ngày KHCN 18/5, hưởng ứng Ngày sách và văn hóa đọc Việt Nam năm 2023, nhằm thúc đẩy văn hóa đọc trong nghiên cứu khoa học và đổi mới sáng tạo tại Việt Nam, Nhà xuất bản Khoa học và Kỹ thuật phối hợp với Cục thông tin KHCN Quốc gia tổ chức Triển lãm Sách KHCN lần thứ II năm 2023 với chủ đề "Văn hóa đọc - Truyền cảm hứng - Đổi mới sáng tạo". 

Trong tuần lễ sách, sẽ diễn ra các hoạt động, sự kiện như: Lễ khai mạc Triển lãm sách KHCN năm 2023; Hội thảo "Khai thác Cơ sở dữ liệu quốc gia về KHCN phục vụ nghiên cứu và công bố bài báo khoa học"; Hội thảo "Xu hướng công nghệ trong các thư viện hiện đại"; Tập huấn kỹ năng khai thác nguồn tin KHCN phục vụ nghiên cứu khoa học trong sinh viên; Hội thảo "Nền tảng công nghệ CheckVN - Giải pháp an ninh thương hiệu và chống vi phạm bản quyền, hàng lậu, hàng giả"; Hội thảo "Tác động của trí tuệ nhân tạo đến ngành xuất bản trong tương lai"...

Đây cũng là dịp để tôn vinh những nhà khoa học, đội ngũ cán bộ khoa học kỹ thuật; tuyên truyền, phổ biến các thành tựu KHCN, khơi dậy niềm tự hào, tinh thần sáng tạo, nghiên cứu khoa học trong nhân dân, đặc biệt là thế hệ trẻ.

Thứ trưởng Bộ KHCN Lê Xuân Định cho biết, trong những năm qua, Bộ KHCN đã quan tâm, chú trọng đầu tư phát triển tiềm lực thông tin KHCN, thông qua các đơn vị đầu mối là Cục Thông tin KHCN quốc gia và Nhà xuất bản Khoa học và Kỹ thuật, nhằm đáp ứng nhu cầu của cộng đồng KHCN và đổi mới sáng tạo.

Lãnh đạo Bộ đánh giá cao nỗ lực của hai đơn vị trong việc tuyên truyền, phổ biến các thành tựu KHCN và đổi mới sáng tạo của đất nước, đồng thời đưa những tri thức mới nhất của nhân loại tới cho bạn đọc. Các sản phẩm, dịch vụ và ấn phẩm KHCN của Cục Thông tin và Nhà xuất bản luôn được các nhà quản lý, nhà khoa học và cộng đồng đánh giá cao. 

Trong thời gian tới, lãnh đạo Bộ sẽ tiếp tục chỉ đạo các đơn vị trực thuộc tiếp tục đổi mới cả về hình thức và nội dung cung cấp thông tin KHCN để đáp ứng yêu cầu phát triển KHCN và đổi mới sáng tạo trong giai đoạn mới./.