Hội thảo do Bộ Y tế tổ chức với sự phối hợp của Quỹ Dân số Liên Hợp Quốc (UNFPA), Chính phủ Nhật Bản, Viện Nghiên cứu Mitsubishi. Hội thảo được tổ chức nhằm tăng cường hợp tác, chia sẻ kinh nghiệm giữa các thành viên ACAI và giữa ACAI với các đối tác phát triển về xây dựng cộng đồng ASEAN đoàn kết, già hóa năng động và sáng tạo.

Già hóa dân số là một hiện tượng toàn cầu. Có thể nhận thấy, mỗi quốc gia trên thế giới đều đang chứng kiến sự tăng trưởng về cả quy mô và tỷ lệ người cao tuổi trong cơ cấu dân số. ASEAN hiện có hơn 45 triệu người từ 65 tuổi trở lên, chiếm 7% tổng dân số ASEAN (năm 2019). Dự báo số người cao tuổi sẽ tăng lên là 132 triệu người, chiếm 16,7% tổng dân số ASEAN vào năm 2050.

Việt Nam đã chính thức bước vào giai đoạn "già hóa" từ năm 2011 với tỷ lệ người cao tuổi (từ 65 tuổi trở lên) chiếm 7% tổng dân số. Hiện nay, số người cao tuổi (trên 65 tuổi) là 7,4 triệu người, chiếm 7,7% tổng dân số. Nhóm dân số cao tuổi của Việt Nam được dự báo sẽ tăng lên 22,3 triệu, chiếm 20,4% vào năm 2050. Việt Nam là một trong những quốc gia có tốc độ già hóa nhanh trên thế giới.

Phát biểu tại buổi Hội thảo, ông Đỗ Xuân Tuyên, Thứ trưởng Bộ Y tế cho biết: "Đảng và Chính phủ Việt Nam luôn quan tâm, chăm lo, giúp đỡ và phát huy vai trò của người cao tuổi. Nghị quyết số 21-NQ/TW ngày 25 tháng 10 năm 2017 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam đã nhấn mạnh tầm quan trọng của việc chủ động thích ứng với già hóa dân số, tăng cường cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe cho người cao tuổi, trong đó chú trọng việc áp dụng khoa học kỹ thuật".

Năm 2020, các quốc gia thành viên ASEAN đã ký kết Hiệp định thành lập ACAI như một sự chủ động thích ứng với già hoá dân số của ASEAN. Sứ mệnh chính của ACAI là hỗ trợ các quốc gia thành viên trong việc hoạch định, thực thi chính sách về già hóa năng động và sáng tạo thông qua việc cung cấp các thông tin, kiến thức và nâng cao năng lực cho các quốc gia thành viên.

Ông Suwit Wibulpolprasery, Chủ tịch Hội đồng ACAI nhấn mạnh: "Người cao tuổi ở mỗi một quốc gia đều đã tích lũy được những nguồn vốn xã hội, trí tuệ lớn và có thể cả nguồn tài chính nữa. Họ cần được coi là tài sản quan trọng cho sự phát triển bền vững của cộng đồng và xã hội. Chúng ta sẽ yêu cầu những đổi mớiđáng kể về mặt xã hội và công nghệ để khai thác những tài sản quý giá này. Đó là lý do chính tại sao chúng ta cần ACAI. Phó Chủ tịch Việt Nam của chúng ta, người sẽ là chủ tịch sắp tới của ACAI, đã dẫn dắt để tổ chức hội thảo này như một bước khởi động sôi nổi cho hàng loạt các hoạt động của ACAI. ACAI đã bắt đầu và sẽ hoạt động kể từ bây giờ, với sự đóng góp và chung tay dẫn dắt của tất cả các quốc gia thành viên và đối tác".

Già hoá dân số không những mở ra những cơ hội nhất định trong lĩnh vực bảo hiểm, tài chính, du lịch… mà còn mang đến rất nhiều thách thức trên tất cả các lĩnh vực trong đó bao gồm chăm sóc sức khoẻ, an sinh xã hội, nhất là trong bối cảnh đại dịch COVID-19 hiện nay. Người cao tuổi là một trong những nhóm dân số dễ bị tổn thương nhất.

Phát biểu tại hội thảo, Bà Naomi Kitahara, Trưởng đại diện UNFPA tại Việt Nam cho biết: "Già hóa dân số và số hóa đều là một phần của Xu hướng lớn của thế giới mà tất cả chúng ta phải ứng phó. Công nghệ kỹ thuật số đang tiếp tục định hình lại cách chúng ta tiếp cận thông tin y tế và các dịch vụ chăm sóc. Đại dịch COVID-19 chỉ làm cho xu hướng trở nên rõ ràng hơn: tiếp cận kỹ thuật số đã trở thành một yếu tố xã hội mới quyết định đến sức khỏe. Hơn bao giờ hết, khả năng sử dụng công nghệ kỹ thuật số của người cao tuổi có thể tác động đến tình trạng sức khỏe và chất lượng cuộc sống của họ. Chúng tôi tận dụng tiềm năng của công nghệ kỹ thuật số đối với quá trình già hóa năng động và khỏe mạnh bằng cách thúc đẩy sự tham gia của các khu vực tư nhân và tạo điều kiện thuận lợi cho những đổi mới trong việc cung cấp hàng hóa và dịch vụ cho người cao tuổi".

Hội thảo có sự tham gia của các đại biểu thuộc 10 quốc gia ASEAN và các đối tác theo cả hình thức trực tuyến và trực tiếp, thảo luận về thực trạng và xu hướng già hóa trong khu vực ASEAN, nhu cầu chăm sóc sức khỏe của người cao tuổi, nhất là trong bối cảnh đại dịch COVID-19.

Các chuyên gia quốc tế đến từ các Quốc gia thành viên ASEAN, UNFPA, Nhật Bản, MRI, Tổ chức Các đối tác Dân số và Phát triển, HelpAge International đã chia sẻ những kinh nghiệm, sáng kiến thúc đẩy mạnh già hóa năng động, khỏe mạnh và sáng tạo trong cộng đồng ASEAN.

Ông Hidemoto Mizuhara, Phó Chủ tịch điều hành MRI chia sẻ: "Nhiều nước châu Á sẽ già đi với tốc độ nhanh hơn Nhật Bản. Chúng ta cần chủ động đón nhận thách thức trong việc tạo ra một hệ thống cho phép mọi người khi già đi sống thoải mái nhất. Điều này phải được thực hiện trong quá trình tiếp thu các nền văn hóa độc đáo và mức độ phát triển cơ sở hạ tầng của mỗi quốc gia. Nhật Bản đã trải qua điều này. Với tư cách là một viện nghiên cứu tham gia vào việc thiết lập hệ thống tại Nhật Bản, chúng tôi hy vọng mọi người có thể tham khảo và xây dựng dựa trên những gì Nhật Bản đã đạt được trong 30 năm qua thông qua thử nghiệm và cả kinh nghiệm chưa thành công ".

Hội thảo là một trong những sáng kiến, hoạt động đầu tiên của Việt Nam cũng như của ACAI nhằm hướng đến xây dựng một cộng đồng ASEAN đoàn kết, thích với già hoá dân số năng động, khoẻ mạnh và sáng tạo.