Những năm gần đây, công tác trợ giúp và phục hồi chức năng cho người tâm thần, trẻ em tự kỷ, người rối nhiễu tâm trí trên địa bàn tỉnh Khánh Hòa ngày càng được quan tâm. Trung bình mỗi năm, ngành Y tế tỉnh đã thực hiện khám cho gần 17.000 lượt người tâm thần, qua đó kịp thời phát hiện can thiệp. Hàng năm, ngoài điều trị cho bệnh nhân tâm thần, Bệnh viện Chuyên khoa Tâm thần tỉnh còn duy trì Đội lưu động đến khám, hỗ trợ can thiệp cho khoảng 300 bệnh nhân tại các địa phương; tập huấn kỹ năng chăm sóc, phục hồi cho 200 người nhà bệnh nhân tâm thần; nói chuyện chuyên đề chăm sóc sức khỏe tâm thần cho hơn 300 người nhà bệnh nhân. Hệ thống y tế các cấp thường xuyên theo dõi sức khỏe, quản lý gần 5.000 bệnh nhân tâm thần trong cộng đồng.

Bên cạnh đó, các ngành chức năng, địa phương đã triển khai đồng bộ chính sách trợ cấp hàng tháng cho gần 2.000 người tâm thần, tạo điều kiện cho gia đình chăm sóc đối tượng, giúp ổn định cuộc sống. Toàn tỉnh đã bố trí 136 nhân viên công tác xã hội để trực tiếp theo dõi, quản lý và tư vấn các dịch vụ trợ giúp, phục hồi chức năng cho người tâm thần, trẻ tự kỷ, người rối nhiễu tâm trí. Đặc biệt, năm 2015, UBND tỉnh đã thành lập Trung tâm Bảo trợ xã hội chăm sóc và phục hồi chức năng người tâm thần, người rối nhiễu tâm trí tỉnh. Trung tâm đang thực hiện chăm sóc, nuôi dưỡng và phục hồi chức năng cho 148 người khuyết tật tâm thần, trong đó có 102 người đặc biệt nặng, 45 người nặng và 1 người nhẹ.

Cùng với đó, Ngành Giáo dục đã thực hiện tốt chính sách hỗ trợ, tạo điều kiện tốt nhất cho trẻ em tự kỷ có cơ hội được đi học, phát triển bản thân. Các địa phương đã làm tốt việc điều tra và huy động trẻ em tự kỷ ra lớp; trang bị đầy đủ kiến thức cho giáo viên, quản lý học sinh khuyết tật. Nhờ đó, hiện nay, 64,44% trẻ em bị tự kỷ có khả năng học được tiếp cận giáo dục. Các cơ sở trợ giúp xã hội cũng thực hiện tốt việc chăm sóc, dạy học, phục hồi chức năng cho trẻ em bị tự kỷ.

Tuy nhiên, hiện nay, do áp lực của cuộc sống cùng nhiều nguyên nhân khác nên số người tâm thần, rối nhiễu tâm trí có xu hướng tăng. Trong khi đó, việc chăm sóc và phục hồi chức năng cho người tâm thần, rối nhiễu tâm trí đang là một thách thức lớn. Gia đình phải chăm sóc các đối tượng dài ngày trong điều kiện kinh tế khó khăn nên thường buông xuôi, ít chăm lo chữa trị. Sự quan tâm của các cấp, ngành và cộng đồng xã hội còn hạn chế nên hiệu quả trợ giúp chưa cao; mạng lưới cung cấp dịch vụ phát hiện, chăm sóc, phục hồi chức năng cho các đối tượng còn hạn chế...

Ngày 29/11/2022, UBND tỉnh Khánh Hòa đã ban hành Kế hoạch thực hiện chương trình “Trợ giúp xã hội và phục hồi chức năng cho người tâm thần, trẻ em tự kỷ, người rối nhiễu tâm trí dựa vào cộng đồng giai đoạn 2021-2030”. Kế hoạch nhằm huy động sự tham gia của xã hội, nhất là gia đình, cộng đồng trong việc trợ giúp về tinh thần, vật chất, chăm sóc và phục hồi chức năng cho người tâm thần, trẻ tự kỷ, người rối nhiễu tâm trí từng bước hòa nhập cộng đồng; thực hiện các biện pháp sàng lọc, phát hiện và hỗ trợ can thiệp, phòng ngừa người rối nhiễu tâm trí, đặc biệt là trẻ em tự kỷ bị tâm thần nặng, góp phần bảo đảm an sinh xã hội.

Theo ông Văn Đình Tri - Phó Giám đốc Sở Lao động - Thương binh và Xã hội tỉnh Khánh Hòa, để thực hiện tốt những mục tiêu đề ra, trong thời gian tới, các ngành chức năng, địa phương sẽ tập trung phát triển mạng lưới cung cấp dịch vụ phát hiện sớm trẻ bị tự kỷ, người rối nhiễu tâm trí để tư vấn, áp dụng các biện pháp phục hồi chức năng; triển khai chính sách ưu đãi, thu hút đội ngũ giáo viên, nhân viên tham gia giáo dục trẻ em bị tự kỷ, người rối nhiễu tâm trí, đồng thời thường xuyên đào tạo, bồi dưỡng nghiệp vụ chuyên môn cho đội ngũ này; xây dựng sổ tay hỗ trợ gia đình có trẻ tự kỷ và người chưa thành niên bị rối nhiễu tâm trí; phát triển hệ thống dịch vụ và mô hình giáo dục trẻ tự kỷ, người rối nhiễu tâm trí.

Bên cạnh đó, các ngành chức năng, địa phương đẩy mạnh hoạt động hướng nghiệp, tổ chức lao động trị liệu, xây dựng các mô hình câu lạc bộ, hoạt động văn hóa, văn nghệ nhằm phục hồi chức năng cho người tâm thần, trẻ tự kỷ, người rối nhiễu tâm trí tại các cơ sở trợ giúp xã hội; ưu tiên hỗ trợ gia đình người tâm thần, trẻ tự kỷ, người rối nhiễu tâm trí vay vốn ưu đãi phát triển kinh tế; xây dựng mô hình hỗ trợ sinh kế cho gia đình các đối tượng để vươn lên trong cuộc sống. Cùng với đó, tỉnh thực hiện quy hoạch, phát triển mạng lưới các cơ sở trợ giúp xã hội chăm sóc, giáo dục và phục hồi chức năng cho các đối tượng này; đầu tư cơ sở vật chất, kỹ thuật và trang thiết bị cho các cơ sở trợ giúp xã hội có chức năng chăm sóc, phục hồi chức năng người tâm thần, trẻ tự kỷ, người rối nhiễu tâm trí./.