Thực hiện Quyết định số 1929/QĐ-TTg ngày 25/11/2020 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chương trình trợ giúp xã hội và phục hồi chức năng cho người tâm thần, trẻ em tự kỷ và người rối nhiễu tâm trí dựa vào cộng đồng giai đoạn 2021 - 2030; Quyết định số 1069/QĐ-LĐTBXH ngày 27/9/2021 của Bộ trưởng Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội phê duyệt Kế hoạch thực hiện Chương trình trợ giúp xã hội và phục hồi chức năng cho người tâm thần, trẻ em tự kỷ và người rối nhiễu tâm trí dựa vào cộng đồng giai đoạn 2021 - 2025, UBND tỉnh Lạng Sơn đã ban hành Kế hoạch số 33/KH-UBND ngày 29/01/2021 về thực hiện Chương trình trợ giúp xã hội và phục hồi chức năng cho người tâm thần, trẻ em tự kỷ và người rối nhiễu tâm trí dựa vào cộng đồng giai đoạn 2021 - 2030 trên địa bàn tỉnh; Kế hoạch số 95/KH-UBND ngày 26/4/2022 về thực hiện Chương trình trợ giúp xã hội và phục hồi chức năng cho người tâm thần, trẻ em tự kỷ và người rối nhiễu tâm trí dựa vào cộng đồng giai đoạn 2021 - 2030 năm 2022.

Căn cứ Kế hoạch của UBND tỉnh, các sở, ngành liên quan, UBND các huyện, thành phố đã ban hành kế hoạch tổ chức triển khai thực hiện trợ giúp xã hội và phục hồi chức năng đối với người tâm thần, trẻ em tự kỷ và người rối nhiễu tâm trí; chủ động bố trí ngân sách, nhân lực, lồng ghép kinh phí các chương trình, các đề án có liên quan trên địa bàn để đảm bảo thực hiện các mục tiêu, nhiệm vụ của Chương trình trợ giúp xã hội và phục hồi chức năng đối với người tâm thần, trẻ em tự kỷ và người rối nhiễu tâm trí giai đoạn 2021 - 2030 năm 2022 trên địa bàn.

Song song với đó, tỉnh cũng chỉ đạo các ngành chức năng, hướng dẫn các huyện, thành phố triển khai thực hiện chế độ kịp thời, đúng đối tượng. 100% đối tượng người thần kinh, tâm thần đủ điều kiện đều được hưởng trợ cấp xã hội hằng tháng và được cấp giấy xác nhận khuyết tật, góp phần thực hiện tốt chính sách an sinh xã hội. Chú trọng công tác phục hồi chức năng, tập trung vào hỗ trợ tư vấn, tham vấn trực tiếp cho người nhà đối tượng, cá biệt có cả bệnh nhân bị tâm thần, rối nhiễu tâm trí, về các điều kiện, thủ tục hưởng trợ cấp tại cộng đồng; ngoài ra còn trang bị kiến thức, kỹ năng về phòng chống, chăm sóc cho đối tượng bị tâm thần và rối nhiễu tại cộng đồng. Hiện nay, trên địa bàn tỉnh chỉ có 01 chuyên khoa tâm thần của Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh trực thuộc Sở Y tế.

Trong công tác phối hợp giữa các cấp, các ngành trong việc quản lý, chữa trị, phục hồi chức năng cho đối tượng: Sở Lao động - Thương binh và Xã hội phối hợp với Sở Y tế tổ chức tuyên truyền, tập huấn nghiệp vụ, kỹ năng về trợ giúp xã hội và phục hồi chức năng cho người tâm thần người rối nhiễu tâm trí dựa vào cộng đồng cho cán bộ văn hoá - xã hội các xã, cán bộ trạm y tế xã, phường, thị trấn và kỹ năng chăm sóc và phục hồi chức năng cho người tâm thần, người rối nhiễu tâm trí cho người nhà của đối tượng bị bệnh tâm thần, rối nhiễu tâm.

Năm 2022, tổng kinh phí được cấp cho Chương trình là 19.418 triệu đồng, trong đó: ngân sách trung ương hỗ trợ 19.200 triệu đồng, ngân sách tỉnh 218 triệu đồng. Thực hiện Quyết định số 627/QĐ-TTg ngày 20/5/2022 của Thủ tướng Chính phủ về việc bổ sung dự toán chi ngân sách nhà nước năm 2022 thực hiện Chương trình phát triển công tác xã hội và Chương trình trợ giúp xã hội và phục hồi chức năng cho người tâm thần, trẻ em tự kỷ và người rối nhiễu tâm trí dựa vào cộng đồng; Công văn số 5286/BTC-NSNN ngày 07/6/2022 của Bộ Tài chính về việc bổ sung dự toán chi ngân sách nhà nước năm 2022 thực hiện Chương trình phát triển công tác xã hội và Chương trình trợ giúp xã hội đối với người tâm thần, trẻ em tự kỷ và người rối nhiễu tâm trí, UBND tỉnh đã ban hành Quyết định số 1176/QĐ-UBND về việc giao bổ sung dự toán chi ngân sách nhà nước năm 2022 cho Sở Lao động - Thương binh và Xã hội kinh phí thực hiện Chương trình phát triển công tác xã hội và Chương trình trợ giúp xã hội đối với người tâm thần, trẻ em tự kỷ và người rối nhiễu tâm trí năm 2022.

Trong thời gian tới, tỉnh tiếp tục đẩy mạnh công tác tuyên truyền nâng cao nhận thức của các cấp, các ngành và người dân về chăm sóc và phục hồi chức năng cho người mắc bệnh tâm thần dựa vào cộng đồng; không đối xử phân biệt, kỳ thị người tâm thần, trẻ tự kỷ và người rối nhiễu tâm trí. Nâng cao chất lượng, hình thức các phương pháp tuyên truyền giáo dục sức khỏe về bệnh tâm thần để người dân biết cách phòng, chống các nguy cơ gây ra bệnh tâm thần, biết phát hiện sớm bệnh tâm thần và quản lý điều trị người bệnh, phục hồi chức năng tâm lý xã hội cho người bệnh tâm thần hoà nhập cộng đồng; Tích cực huy động xã hội, cộng đồng quan tâm, đầu tư về vật chất, tinh thần cho người bệnh. Thực hiện tốt các chính sách an sinh xã hội cho người tâm thần, người rối nhiễu tâm trí trên địa bàn. Tăng cường công tác rà soát, quản lý đối tượng tâm thần tại cộng đồng, nhất là tại gia đình. Chú trọng việc phát hiện, can thiệp sớm, kịp thời đối với những người bị rối nhiễu tâm trí, tránh chuyển sang thành bệnh tâm thần.

 Đào tạo, tập huấn, nâng cao trình độ cho cán bộ y tế tuyến cơ sở. Phối hợp với các sở, ngành, các tổ chức chính trị - xã hội trong tỉnh tập huấn đào tạo về chuyên môn, hướng dẫn điều trị và phục hồi chức năng cho người bệnh tâm thần; củng cố mạng lưới, nâng cao năng lực cho các cộng tác viên làm công tác trợ giúp xã hội cho người tâm thần tại cộng đồng.

 Tăng cường công tác kiểm tra và giám sát các xã, phường, thị trấn trong thực hiện chính sách trợ giúp bảo trợ xã hội cho các đối tượng là người bị bệnh tâm thần theo quy định tại Nghị định số 28/2012/NĐ-CP ngày 10/4/2012 của Chính phủ quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Người khuyết tật và Nghị định số 20/2021/NĐ-CP ngày 15/3/2021 của Chính phủ quy định chính sách trợ giúp xã hội đối với đối tượng bảo trợ xã hội./.