Văn hóa - Thể thao
Người phụ nữ giữ hồn tín ngưỡng thờ Mẫu và lan tỏa yêu thương từ Đắk Lắk
10:16 PM 01/12/2024
(LĐXH) - Bà Tô Lan – một nghệ nhân sống tại tổ 7, khối 5, phường Tân Hoa, thành phố Buôn Ma Thuột – là một nhân vật nổi bật trong tín ngưỡng thờ Mẫu Tam Tứ Phủ. Sinh ra ở Phú Yên, nhưng cuộc đời bà gắn liền với Đắk Lắk từ những ngày đầu đất nước giải phóng. Từ một người phụ nữ từng trải qua vô vàn sóng gió, bà đã trở thành người bảo tồn và lan tỏa nét đẹp văn hóa tín ngưỡng của dân tộc, đồng thời tích cực đóng góp cho xã hội qua nhiều hoạt động thiện nguyện đầy ý nghĩa.
Hành trình bước vào tín ngưỡng thờ Mẫu của bà bắt đầu từ việc bà được “bắt xác” – một nghi thức tâm linh mà người được lựa chọn trở thành trung gian để thánh linh gửi gắm thông điệp. Điều này xảy ra tại đền Quang Hoàng Bảy ở Bảo Hà, Lào Cai, nơi bà lần đầu được cứu giúp cả về thể chất lẫn tinh thần.
Nghệ nhân Tô Lan
Vào năm 1993, một sự kiện đặc biệt đã đưa tên tuổi bà Tô Lan vượt khỏi giới hạn của một người thực hành tín ngưỡng. Trong một buổi hầu đồng tại cửa Mẫu Nha Trang, một đoàn nhà báo từ Hà Nội vô tình chứng kiến và ghi lại toàn bộ nghi lễ của bà. Cảm phục trước sự trang nghiêm và tinh thần thành kính của bà, họ đã lan tỏa câu chuyện này đến công chúng. Từ đó, tín ngưỡng thờ Mẫu mà bà thực hành và bảo tồn không chỉ được biết đến nhiều hơn mà còn được nhìn nhận như một phần không thể thiếu của văn hóa dân tộc.
Với bà Tô Lan, tín ngưỡng thờ Mẫu không chỉ là niềm tin tâm linh mà còn là sứ mệnh cả đời. Bà xem mỗi buổi hầu đồng, mỗi nghi lễ là một dịp để tri ân các vị thánh, tái hiện những hình ảnh oai hùng, nhân từ của các vị thánh trong lịch sử dân tộc.
Nghệ nhân Tô Lan tại Chương trình giao lưu văn hóa hữu nghị Việt - Trung
Ngoài việc thực hành tín ngưỡng, bà Tô Lan còn đóng vai trò là người truyền dạy và phổ biến các nghi lễ này cho thế hệ trẻ. Các đệ tử của bà không chỉ được học cách thực hiện nghi lễ mà còn được truyền đạt tinh thần thành kính và lòng tự hào về di sản văn hóa dân tộc. Nhiều người trong số họ đã trở thành những người thực hành tín ngưỡng tâm huyết, tiếp tục lan tỏa giá trị của thờ Mẫu đến cộng đồng.
Không chỉ là một người thực hành tín ngưỡng, bà Tô Lan còn là một người phụ nữ có trái tim lớn lao, luôn sẵn sàng sẻ chia với những hoàn cảnh khó khăn. Là chủ một doanh nghiệp vận tải tại Buôn Ma Thuột, bà tận dụng chính nguồn lực của mình để tổ chức các chương trình thiện nguyện.

Bà đã tận dụng nguồn lực sẵn có để tổ chức những chuyến xe từ thiện không đồng đến các vùng khó khăn. Bà thường xuyên kêu gọi sự đóng góp từ cộng đồng, không phải bằng tiền mặt, mà bằng các vật phẩm thiết yếu như lương thực, quần áo, sách vở và đồ dùng sinh hoạt. Đích thân bà và đội ngũ của mình đã vận chuyển hàng tấn hàng hóa đến những vùng bị ảnh hưởng bởi thiên tai, đặc biệt là các tỉnh miền Bắc trong mùa bão lụt. Những chiếc xe tải mang tên doanh nghiệp của bà đã trở thành hình ảnh quen thuộc tại các điểm hỗ trợ vùng lũ. Bà chia sẻ: "Tôi không có gì nhiều, chỉ biết dùng chính những gì mình đang làm để giúp đỡ mọi người. Một món quà nhỏ cũng có thể mang đến niềm vui lớn."
Những chiếc xe tải mang tên doanh nghiệp của bà Tô Lan đã trở thành hình ảnh quen thuộc tại các điểm hỗ trợ vùng lũ.
Bà chia sẻ rằng từ thiện không chỉ là việc cho đi vật chất, mà còn là cách kết nối con người với nhau. Tinh thần ấy được lan tỏa qua cách bà tổ chức quy củ, tận tâm, và luôn minh bạch trong mọi hoạt động. Những chuyến xe của bà không chỉ chở theo đồ cứu trợ mà còn mang theo sự ấm áp và niềm hy vọng, giúp hàng nghìn người vượt qua những giai đoạn khó khăn nhất. Các chuyến xe không đồng của bà đã đến những nơi xa xôi như Tuyên Quang, Bắc Giang, hay những vùng bị lũ lụt tàn phá nặng nề. Bà chia sẻ rằng, những món quà tuy nhỏ bé nhưng mang theo tấm lòng chân thành sẽ giúp những người gặp khó khăn cảm thấy ấm áp và hy vọng hơn.
Ngoài các hoạt động cá nhân, bà Tô Lan còn tích cực tham gia các chương trình an sinh xã hội lớn tại địa phương. Khi chính quyền địa phương hay các tổ chức kêu gọi hỗ trợ, bà luôn là một trong những người tiên phong đóng góp.
Thời gian gắn bó với Buôn Ma Thuột, bà Tô Lan không chỉ là một nghệ nhân tín ngưỡng mà còn là một người phụ nữ đại diện cho văn hóa, lòng nhân ái và sự kiên cường của người dân vùng cao nguyên. Ở Đắk Lắk, bà không chỉ thực hiện các nghi lễ tín ngưỡng mà còn tích cực tham gia các hoạt động văn hóa, xã hội, góp phần làm giàu thêm bản sắc đa dạng của vùng đất này.
Bà Tô Lan coi tín ngưỡng thờ Mẫu là phần quan trọng của văn hóa Việt, gắn liền với đời sống tâm linh, giáo dục lòng biết ơn và trân trọng cội nguồn. Với bà, mỗi nghi lễ không chỉ là giao tiếp với thần linh mà còn là cơ hội kết nối cộng đồng, xây dựng giá trị tốt đẹp. Từ những đau thương, bà tìm thấy ánh sáng trong tín ngưỡng thờ Mẫu và niềm tin yêu cuộc sống. Các nghi lễ bà thực hiện không chỉ bảo tồn văn hóa mà còn là nguồn cảm hứng giúp bà vượt nghịch cảnh. Những chuyến xe thiện nguyện của bà mang cả vật chất lẫn tinh thần sẻ chia, lan tỏa tình người.
Đức Thắng