Năm 2024, tham mưu UBND tỉnh ban hành Quyết định số 45/2024/QĐ-UBND ngày 07/6/2024 ban hành Quy chế quản lý các công trình ghi công liệt sĩ, mộ liệt sĩ trên địa bàn tỉnh Ninh Thuận; Tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ (HCLS) là chủ trương lớn của Đảng, Nhà nước, là trách nhiệm của cả hệ thống chính trị, các cấp, ngành, đơn vị, địa phương. Điều đó thể hiện sâu sắc đạo lý “Uống nước nhớ nguồn”, “Đền ơn đáp nghĩa” của dân tộc Việt Nam và tấm lòng thành kính, biết ơn đối với các anh hùng, liệt sĩ đã hy sinh vì sự nghiệp giải phóng dân tộc. Vượt qua khó khăn, trở ngại, công tác tìm kiếm, quy tập HCLS của tỉnh những năm qua đã đạt được nhiều kết quả quan trọng.

Những năm qua, cùng với sự tích cực của các cơ quan chuyên môn và ngành chức năng, công tác thông tin, tuyên truyền về nhiệm vụ tìm kiếm, quy tập HCLS tiếp tục được triển khai sâu rộng đến từng địa phương, cơ sở và nhân dân nhằm thu thập, xác định, lập bản đồ tìm kiếm mộ liệt sĩ còn thiếu thông tin. Hiện nay 65/65 xã, phường, thị trấn và 7/7 huyện, thành phố đã hoàn thành việc lập bản đồ tìm kiếm, quy tập HCLS. Cơ quan chức năng đã đối chiếu, kết luận thực địa, viết, vẽ bản đồ sát địa hình, xác định số lượng liệt sĩ hy sinh có chỗ chôn cất ban đầu trên địa bàn tỉnh là 2.858 người. Trong đó, liệt sĩ của địa phương là 2.345 và của đơn vị khác là 507 người; số liệt sĩ chưa rõ thông tin quy tập là 931; có 80 khu vực với 793 mộ đã tìm kiếm, quy tập nhưng chưa hết; 55 khu vực có thông tin mộ nhưng chưa tìm kiếm, quy tập. Trên cơ sở kết luận địa bàn và xác lập được bản đồ thông tin mộ chí, trong giai đoạn 2013-2020, toàn tỉnh quy tập được 146 HCLS; giai đoạn 2020-2024 quy tập được 59 HCLS. Riêng năm 2024, các ban ngành đã phối hợp cùng các tổ chức, cá nhân tìm kiếm, quy tập cất bốc và di chuyển 09 hài cốt liệt sĩ về an táng tại Nghĩa trang liệt sĩ tỉnh. Hiện mộ đang quản lý tại Nghĩa trang liệt sĩ tỉnh là 1.168 mộ (01 mộ đôi). Kết quả này tuy chưa cao song đã phản ánh sự cố gắng hết mình của những người làm công tác tìm kiếm, quy tập HCLS với mong muốn sớm đưa các liệt sĩ về gần hơn với đồng đội, với gia đình.

Để việc kết luận địa bàn, lập bản đồ tìm kiếm, quy tập HCLS đạt kết quả, các cơ quan chức năng của Bộ CHQS tỉnh, Sở Lao động - Thương binh và Xã hội, Hội Cựu chiến binh, các địa phương, đơn vị liên quan đã tổ chức thực hiện với tinh thần trách nhiệm và tình cảm cao nhất. Tuy nhiên quá trình thực hiện gặp không ít khó khăn, vướng mắc. Những thông tin ghi trong giấy báo tử và danh sách liệt sĩ do các đơn vị cung cấp phần lớn chung chung, không có sơ đồ mộ chí cụ thể. Số liệt sĩ địa phương đang quản lý chi trả chế độ chủ yếu chuyển hồ sơ từ các tỉnh khác đến, khó xác định địa điểm chôn cất ban đầu. Thời gian qua lâu, hiện trạng địa hình, địa vật có nhiều thay đổi, độ chính xác về thông tin khu vực, địa điểm có mộ liệt sĩ khó xác định. Những nhân chứng còn sống nay tuổi đã cao, trí nhớ giảm. Sau chiến tranh, nhiều đơn vị giải thể, sáp nhập, công tác bàn giao hồ sơ, danh sách, sơ đồ quy tập HCLS giữa các đơn vị với địa phương thiếu chặt chẽ. Hệ thống sổ sách quản lý lưu trữ, ghi chép, thống kê không đầy đủ thông tin...

Nhằm khắc phục những khó khăn trên, đẩy nhanh tiến độ kết luận địa bàn, lập bản đồ tìm kiếm, quy tập HCLS, Ban Chỉ đạo tìm kiếm, quy tập và xác định danh tính HCLS tỉnh đã chỉ đạo Bộ CHQS tỉnh phối hợp chặt chẽ với các sở, ngành chức năng và các địa phương thực hiện nhiều giải pháp như đổi mới nội dung, hình thức, phương pháp tuyên truyền; phát huy sức mạnh tổng hợp, hiệu quả của các thiết chế, phương tiện truyền thông; phát phiếu, phát tờ rơi, tập trung tuyên truyền ở các khu vực có thông tin mộ liệt sĩ, vùng sâu, vùng xa, khu căn cứ cách mạng... Phối hợp chặt chẽ với các đơn vị tham gia chiến đấu trên địa bàn tỉnh như: Quân đoàn 2, Quân đoàn 3, Quân đoàn 4, một số đơn vị Quân khu 5, các đơn vị hành tiến... để thu thập thông tin, nhân chứng, bổ sung danh sách, hoàn thiện hồ sơ phục vụ công tác tìm kiếm, quy tập. Tổ chức tập huấn cho đội ngũ làm công tác lập bản đồ tìm kiếm, quy tập HCLS; thường xuyên rút kinh nghiệm, phổ biến phương pháp mới, cách làm hay, sáng kiến hiệu quả để các địa phương tham khảo, vận dụng. Tổ chức lực lượng khảo sát, xác minh chính xác về thông tin mộ liệt sĩ, lập hồ sơ, tổ chức quy tập chặt chẽ, đúng nguyên tắc, đúng quy trình, đúng quy định của pháp luật và phong tục tập quán của địa phương./.

Trần Huyền