Năm 2022, UBND tỉnh Quảng Ninh giao cho BHXH tỉnh phát triển mới thêm hơn 26.000 người tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện. Ngay từ đầu năm, BHXH tỉnh đã họp bàn giải pháp, phân bổ chỉ tiêu cho các phòng, ban nghiệp vụ, cơ quan BHXH cấp huyện, các tổ chức dịch vụ thu trong tỉnh phát triển đối tượng tham gia BHXH tự nguyện. Phấn đấu hoàn thành nhiệm vụ được giao.

Tuy nhiên, quá trình triển khai phát triển đối tượng tham gia bảo hiểm tự nguyện, các địa phương cũng gặp không ít khó khăn xuất phát từ những nguyên nhân như do ảnh hưởng của đại dịch Covid-19, đại bộ phận người dân phải chắt bóp chi tiêu. Bên cạnh đó, từ ngày 1/1/2022, theo Nghị định số 07/2021/NĐ-CP của Chính phủ, mức chuẩn hộ nghèo đa chiều ở khu vực nông thôn tăng từ 700.000 đồng/tháng lên 1,5 triệu đồng/tháng. Mức chuẩn nghèo tăng lên kéo theo đó mức đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện tối thiểu cũng tăng theo từ 138.000 đồng/tháng lên 297.000 đồng/tháng (đã trừ 10% hỗ trợ của Nhà nước với hộ không thuộc hộ nghèo và cận nghèo). Cùng với đó, thời gian đóng BHXH để hưởng lương hưu tối thiểu là 20 năm và hết tuổi lao động mới được hưởng lương hưu, nên chưa thu hút đối tượng tham gia BHXH tự nguyện.

Theo số liệu của BHXH tỉnh Quảng Ninh, đến hết tháng 8/2022, toàn tỉnh có tổng số 20.667 người tham gia BHXH tự nguyện, giảm 1.571 người so thời điểm 31/12/2021. Thành phố Móng Cái, đến hết tháng 8 mới phát triển được 991 người, giảm 172 người so với cuối năm 2021. Tương tự như thành phố Móng Cái, đến hết tháng 8/2022, thành phố Hạ Long mới phát triển được 3.845 người tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện (giảm 1.256 người so với cuối năm 2021); Huyện Tiên Yên phát triển được 1.072 người tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện (giảm 189 người so với cuối năm 2021); Huyện Đầm Hà phát triển được 1.069 người tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện (giảm 179 người so với cuối năm 2021); Thị xã đã phát triển được 4.034 người tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện, đạt 82,66% chỉ tiêu kế hoạch tỉnh giao.

Ông Lê Đình Tuấn, Phó Giám đốc BHXH tỉnh Quảng Ninh cho biết: BHXH tỉnh đang chỉ đạo các phòng nghiệp vụ, cơ quan cấp huyện phối hợp với các cấp chính quyền tăng cường rà soát đối tượng chưa tham gia BHXH. Trên cơ sở đó lập danh sách đối tượng tiềm năng để triển khai giải pháp tuyên truyền vận động tham gia BHXH tự nguyện. Bên cạnh đó, ngành đang thí điểm thực hiện việc gửi thư ngỏ đến tận tay đối tượng tiềm năng, vận động họ tham gia bảo hiểm. Ngoài ra, BHXH tỉnh phối hợp với ngành Bưu điện tổ chức ra quân diễu hành, cấp phát tờ rơi đến từng khu dân cư, chợ dân sinh tuyên truyền vận động người dân tham gia. Tăng cường truyền thông trên phương tiện thông tin đại chúng, trên trang website của ngành, nhằm chuyển tải chính sách BHXH, BHYT, trọng tâm là bảo hiểm xã hội tự nguyện… Phấn đấu hoàn thành thành chỉ tiêu được giao trong những tháng cuối năm 2022.

Từ ngày 1/1/2023, tỉnh Quảng Ninh sẽ hỗ trợ tất cả các đối tượng tham gia BHXH tự nguyện bằng 20% mức đóng hàng tháng theo mức chuẩn hộ nghèo của khu vực nông thôn áp dụng trong từng thời kỳ do Thủ tướng Chính phủ quy định. Đây là chính sách đặc thù nhất trong an sinh xã hội của tỉnh Quảng Ninh vừa được HĐND tỉnh khóa XIV thông qua tại kỳ họp thứ 11 vào đầu tháng 11/2022. 

Cụ thể, theo Nghị quyết số 02/2022/NQ-HĐND về quy định chính sách hỗ trợ đóng tiền bảo hiểm xã hội (BHXH) cho người tham gia BHXH tự nguyện giai đoạn 2023-2027, những người tham gia đóng bảo BHXH tự nguyện sẽ được tỉnh Quảng Ninh hỗ trợ lên đến 30% đối với hộ nghèo và cận nghèo, 20% đối với các đối tượng khác trong khoảng thời gian 5 năm kể từ ngày 1/1/2023 đến hết 31/12/2027.

Như vậy, cùng với chính sách chung, sau khi có thêm hỗ trợ của tỉnh, thì người dân Quảng Ninh khi tham gia BHXH tự nguyện được Nhà nước hỗ trợ cụ thể như sau: Người thuộc hộ nghèo được hỗ trợ 50%, hộ cận nghèo được hỗ trợ 45%; các đối tượng khác được hỗ trợ 30% mức đóng BHXH tự nguyện hàng tháng theo mức chuẩn hộ nghèo của khu vực nông thôn áp dụng theo từng thời kỳ. Tương ứng, mỗi tháng, người tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện chỉ phải đóng ở các mức 165.000 đồng, 181.000 đồng và 231.000 đồng. Thời gian hỗ trợ sẽ kéo dài 5 năm. Dự kiến nguồn kinh phí hỗ trợ theo chính sách của tỉnh trong 5 năm là khoảng 180 tỷ đồng.

Theo thống kê của BHXH tỉnh Quảng Ninh, tỷ lệ bao phủ BHXH của địa phương đạt gần 43% so với lực lượng lao động trong độ tuổi. Dù đây là tỷ lệ cao so với bình quân cả nước (hơn 33%) nhưng tỷ lệ người tham gia BHXH tự nguyện chỉ chiếm hơn 3,3%, vẫn còn khoảng 360 nghìn người có thể tham gia BHXH tự nguyện nhưng chưa tham gia, do đó không có cơ hội nhận lương hưu khi hết tuổi lao động. Thêm vào đó, vài năm gần đây, do những khó khăn về kinh tế, số lượng người dừng đóng BHXH bắt buộc, nhận BHXH một lần tại Quảng Ninh có xu hướng ngày càng tăng. Chính vì vậy, Nghị quyết hỗ trợ cho người tham gia BHXH tự nguyện của tỉnh Quảng Ninh sẽ giúp người lao động ở khu vực phi chính thức, lao động tự do, nông dân được tiếp cận các nguồn lực hỗ trợ của Trung ương và tỉnh. Việc này góp phần tăng tỷ lệ bao phủ người dân tham gia BHXH, giảm số lượng người hưởng BHXH một lần, tạo động lực để người dân có thu nhập tham gia BHXH tự nguyện, thúc đẩy phát triển kinh tế, an sinh bền vững, giảm gánh nặng chi trợ cấp xã hội, mua thẻ BHYT cho người cao tuổi sau này./.