Mở đầu phiên chất vấn về nội dung liên quan đến thuốc lá, chất kích thích, đại biểu Nguyễn Hà Bá Tân (Nghệ An) đề nghị Bộ trưởng Bộ Y tế giả định làm rõ thực trạng và nguyên nhân của tình trạng trẻ em sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng có xu hướng gia tăng, có trường hợp sử dụng thuốc lá điện tử có chất kích thích và chất cấm, được nêu trong báo cáo của Bộ Y tế.

Bộ trưởng Bộ Y tế giả định Nguyễn Ngọc Mai An cho biết, tình trạng gia tăng trẻ em sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng thời gian qua, có nguyên nhân từ việc trẻ em rất dễ tiếp cận với thuốc lá điện tử qua mạng xã hội, thậm chí các sản phẩm này được bán ngay tại cổng trường. Giá cả mặt hàng này đa dạng, nhiều sản phẩm giá rẻ vừa với túi tiền của học sinh. Bên cạnh đó, nhiều trẻ em thiếu sự hiểu biết về tác hại của thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng đối với thể chất, tinh thần và sự nhận thức của người sử dụng. Thậm chí, có những nhận thức sai lầm rằng các sản phẩm này ít gây hại hơn so với thuốc lá truyền thống. Trong khi đó, các sản phẩm thuốc lá điện tử thường được thiết kế bắt mắt, với nhiều hình thù, mùi vị làm tăng sự tò mò, muốn thử nghiệm của trẻ em. Các quy định liên quan đến thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng hiện còn nhiều khoảng trống; hoặc nếu có, các em cũng chưa được biết đến nên đã tuỳ ý sử dụng theo ý của mình.

Bộ trưởng Bộ Y tế giả định Nguyễn Ngọc Mai An cho rằng, để ngăn chặn tình trạng sử dụng thuốc lá điện tử, trước tiên phải có hành lang pháp lý chặt chẽ nhằm tăng cường quản lý và điều chỉnh hành vi sử dụng của học sinh. Bộ trưởng Bộ Y tế trẻ em Nguyễn Ngọc Mai An nêu đề xuất cấm các sản phẩm này tại Việt Nam, đồng thời, đề xuất các bộ như Giáo dục và Đào tạo, Công Thương, Công an, Thông tin và Truyền thông trẻ em cần tích cực phối hợp triển khai các biện pháp phòng, chống tác hại của thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng trong học đường; tăng cường kiểm tra, kiểm soát, ngăn chặn việc nhập lậu, kinh doanh thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng. Việc thông tin, tuyên truyền cho trẻ em phải bằng các phương thức thích hợp với độ tuổi như làm videoclip hoạt hình, tranh vẽ để đạt được hiệu quả cao hơn...

Trước tranh luận của đại biểu Quốc hội trẻ em tỉnh Kon Tum Trần Quốc Huy, rằng “Bộ Y tế trẻ em mới nói về giải pháp cho các ngành mà chưa nêu rõ giải pháp cụ thể của Bộ Y tế”, Bộ trưởng Bộ Y tế trẻ em Nguyễn Ngọc Mai An cho biết thêm: “Để ngăn chặn tình trạng trẻ em sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, Bộ chủ trì, tham mưu Chính phủ rà soát, nghiên cứu sửa đổi Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá vào năm 2025, hoàn thiện chính sách, pháp luật về phòng, chống tác hại của thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng”.

Bộ trưởng Bộ Y tế giả định cho biết, với chức năng và nhiệm vụ của mình, Bộ sẽ chủ trì, tham mưu Chính phủ rà soát, nghiên cứu, trình Quốc hội sửa đổi Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá vào năm 2025 nhằm hoàn thiện chính sách, pháp luật phòng, chống tác hại của thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng. Đồng thời, Bộ sẽ tập trung nâng cao hiệu quả và nhân rộng mô hình tư vấn, hỗ trợ cai nghiện thuốc lá, chất kích thích tại địa phương dành cho trẻ em.

Tán thành đề xuất cấm nhập khẩu, kinh doanh thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng của Bộ Y tế, Bộ trưởng Bộ Công an trẻ em Trần Tử Quang cho biết thông tin từ cơ quan chuyên môn thì không có bằng chứng cho thấy thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng ít tác hại hơn thuốc lá thông thường. Nhiều nước trên thế giới đã cấm sản xuất, kinh doanh, nhập khẩu thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, trong đó có 5 nước ASEAN và Trung Quốc (nước phát minh ra thuốc lá điện tử). Thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng chưa được cấp phép sản xuất, nhập khẩu kinh doanh tại Việt Nam, nên các sản phẩm đưa vào nước ta chủ yếu là nhập lậu. Bộ Công an sẽ tăng cường công tác phòng ngừa, đấu tranh, xử lý nghiêm đối với các hành vi buôn lậu, kinh doanh hàng hóa không có nguồn gốc xuất xứ. Đối với mặt hàng thuốc lá thế hệ mới, chủ động nghiên cứu, xây dựng dự án phòng, chống tác hại của thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, chất kích thích trong môi trường học đường.

Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo giả định Trần Bình Minh cho biết, Bộ đã chỉ đạo các cơ sở giáo dục đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục học sinh về tác hại của thuốc lá thông qua các giờ học ngoại khóa và lồng ghép trong các bài giảng phù hợp với từng cấp học. Bộ cũng chỉ đạo tất cả cơ sở giáo dục thực hiện nghiêm quy định cấm học sinh sử dụng thuốc lá; tăng cường việc kiểm tra, giám sát tại các trường học về vấn đề này.

Còn Bộ trưởng Công Thương giả định Huỳnh Anh Thư cho biết, Bộ này đã có các báo cáo và đề xuất chính sách quản lý đối với các loại hình thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng và đã có Tờ trình gửi Thủ tướng. Bộ Công Thương đã và đang phối hợp chặt chẽ với Bộ Y tế rà soát hệ thống văn bản pháp luật, đề xuất sửa đổi Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá, có quy định cụ thể về thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng. Đồng thời, Bộ đang xây dựng dự thảo Nghị định mới thay thế Nghị định 67 của Chính phủ về kinh doanh thuốc lá với tinh thần nhằm đảm bảo quản lý chặt chẽ, hạn chế các tác hại tiềm ẩn đối với sức khỏe người dân.

Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông trẻ em Trần Lê Hà Vy cho biết, Bộ sẽ tăng cường rà soát, đề nghị các mạng xã hội gỡ bỏ quảng cáo về thuốc lá điện tử, ngăn ngừa sự tiếp cận đối với trẻ em; xây dựng các sản phẩm có nội dung tuyên truyền nâng cao nhận thức của xã hội, đặc biệt là trẻ em và phụ huynh về tác hại của thuốc lá điện tử…

Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan: "Muốn đất nước giàu mạnh, phồn vinh chúng ta phải có dân số khỏe mạnh về trí tuệ, thể chất. Bảo vệ chăm sóc trẻ em là chăm sóc tương lai của đất nước"

Phát biểu sau khi lắng nghe phiên chất vấn của các đại biểu “Quốc hội trẻ em”, bà Đào Hồng Lan, Bộ trưởng Bộ Y tế cho biết, “phòng chống tác hại của thuốc lá là chủ đề rất nóng bỏng” và qua phiên họp giả định này, càng khẳng định các đề xuất của Bộ Y tế trong việc cấm thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng là đúng hướng. Các cơ sở y tế đã tiếp nhận hàng nghìn ca cấp cứu hoảng loạn, ảo giác vì thuốc lá điện tử. Cũng có những di chứng rất lâu dài đến sức khỏe. Việc sử dụng thuốc lá mới, đặc biệt thuốc lá nung nóng, thuốc lá điện tử, rượu bia, chất ma túy, đe dọa rất lớn tới sức khỏe trẻ em nói chung, cũng như chất lượng dân số, giống nòi của đất nước. Tổ chức Y tế thế giới cũng khẳng định tác hại của thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng và các chất kích thích khác đối với trẻ em là vô cùng nghiêm trọng.

Trước sự đồng thuận 100%, 306 đại biểu đều giơ tay biểu quyết "đồng ý" với việc cấm thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, Bộ trưởng Y tế Đào Hồng Lan cho rằng, điều này thể hiện mong muốn của trẻ em và cần được các cơ quan nhà nước nghiên cứu một cách nghiêm túc.

Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan cũng bay tỏ mong muốn các đại biểu Quốc hội khóa XV lắng nghe, tiếp thu ý kiến các em khi thông qua quyết sách giải quyết vấn đề thực tiễn đang đòi hỏi. Quan trọng hơn là để chúng ta có thế hệ mầm non, thanh niên khỏe về thể chất và tâm hồn, đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước./.           

Nguyễn Đăng Doanh