Sự trỗi dậy của hàng nhập khẩu

Năm 2024 chứng kiến sự gia tăng đáng kể của hàng nhập khẩu. Hơn 324,1 triệu sản phẩm được nhập khẩu vào Việt Nam tạo ra hơn 14,2 nghìn tỷ đồng doanh thu trên sàn Shopee, tăng trưởng lần lượt 37,9% và 42,9% so với cùng kỳ năm ngoái.

Sự hiện diện của 31,5 nghìn nhà bán nước ngoài đang tạo áp lực cạnh tranh trực tiếp với các shop nội địa trên thị trường sàn bán lẻ trực tuyến. Theo thống kê, các nhà bán nước ngoài hiện đang chiếm gần 11% tổng số shop trên Shopee tại Việt Nam.

Điều này một phần phản ánh sức hấp dẫn của các sản phẩm quốc tế đối với người tiêu dùng Việt, đặc biệt trong các ngành hàng làm đẹp, thời trang,... với giá rẻ (trung bình 43,682 đồng/ sản phẩm) và mẫu mã đa dạng.

Theo các chuyên gia, số liệu trên cũng cho thấy người tiêu dùng Việt Nam không còn quá e ngại khi đặt mua sản phẩm từ nước ngoài. Sự thay đổi xuất phát từ một số yếu tố chính như hệ thống logistics được cải thiện giúp thời gian vận chuyển nhanh hơn, giảm thiểu rủi ro thất lạc hoặc giao hàng chậm. Các nền tảng thương mại điện tử cũng cung cấp chính sách đổi trả, bảo vệ người tiêu dùng tốt hơn, giảm rủi ro khi mua hàng từ nước ngoài. Ngoài ra, giá cả cạnh tranh từ các thương hiệu quốc tế cũng là yếu tố quan trọng.

Các shop nội địa có thể đối mặt với thách thức trong việc duy trì thị phần nếu không tăng cường chiến lược cạnh tranh và cải thiện chất lượng sản phẩm. 

Tăng mua sắm tại Shop Mall

Sự tăng trưởng vượt trội về doanh số của các Shop Mall (cửa hàng chính hãng) trên cả Shopee (69,79%) và TikTok Shop (181,31%) so với tăng trưởng số lượng Shop Mall (14,66% và 21,5% tương ứng) cho thấy các Shop Mall đang kinh doanh hiệu quả tốt trên các sàn. Xu hướng này cho thấy nhu cầu mua sắm sản phẩm từ thương hiệu/ shop đáng tin cậy và trải nghiệm tương tác đang chiếm ưu thế trên thị trường thương mại điện tử.

Trong khi đó, tổng số lượng shop có phát sinh đơn hàng giảm hơn 165 nghìn so với năm 2023 dù doanh số toàn thị trường vẫn tăng trưởng tốt 37,36%. Điều này chỉ ra rằng sự giảm sút số lượng shop phản ánh sự đào thải các nhà bán nhỏ lẻ chưa có chiến lược hiệu quả, trong khi các shop lớn và có chiến lược rõ ràng vẫn duy trì được sức cạnh tranh và tăng trưởng mạnh. 

Nhóm Bách hoá - Thực phẩm dẫn đầu tăng trưởng doanh số

Làm đẹp, nhà cửa – đời sống, thời trang mang lại doanh số nhiều nhất cho các sàn thương mại điện tử. Các ngành hàng này chiếm thị phần lớn nhờ vào nhu cầu mạnh mẽ từ nhóm khách hàng nữ. Đặc biệt, ngành làm đẹp và thời trang nữ chiếm thị phần lớn nhờ vào xu hướng bắt kịp mẫu mã mới, thay đổi nhanh chóng đáp ứng nhu cầu làm đẹp của người tiêu dùng.

Người mua sắm trên các sàn thương mại điện tử chủ yếu là nhóm tiêu dùng trẻ và trung niên, ưa chuộng sự tiện lợi và đa dạng sản phẩm.

Bách hóa – thực phẩm mới là ngành hàng ghi nhận tăng trưởng nổi bật lên đến 76,3% - cao nhất trong số các ngành hàng. Xu hướng này cho thấy sự thay đổi rõ rệt trong hành vi mua sắm, khi người tiêu dùng ngày càng ưu tiên đặt hàng trực tuyến thay vì mua sắm tại chợ truyền thống hoặc siêu thị. Những yếu tố thúc đẩy sự tăng trưởng của ngành này bao gồm sự tiện lợi và tốc độ giao hàng nhanh hơn, giúp người tiêu dùng tiết kiệm thời gian đáng kể. Ngoài ra, các chương trình khuyến mãi và mã giảm giá hấp dẫn cũng khiến việc mua thực phẩm online trở nền kinh tế hơn.

Thời trang nam cũng ghi nhận mức tăng trưởng nổi bật với gần 60%, cho thấy nhu cầu mua sắm sản phẩm nam giới tăng cao.

Đồng thời, các ngành thiết yếu như nhà cửa - đời sống và mẹ & bé cũng ghi nhận mức tăng trưởng mạnh, cho thấy sự ưu tiên chi tiêu cho các sản phẩm phục vụ đời sống gia đình và chăm sóc trẻ em.

Xét theo thương hiệu, các thương hiệu công nghệ như Apple duy trì vị thế dẫn đầu với tăng trưởng tích cực, trong khi Samsung và Xiaomi sụt giảm doanh số, tạo cơ hội cho OPPO vươn lên mạnh mẽ với mức tăng trưởng mạnh (tăng 114,12%).

Ngành hàng tiêu dùng thiết yếu tiếp tục là điểm sáng với Ensure, Vinamilk, và HUGGIES đạt mức tăng trưởng ổn định so với năm 2023, phản ánh xu hướng ưu tiên các sản phẩm thiết yếu và chăm sóc cá nhân. Ngược lại, các thương hiệu trong ngành Điện gia dụng và nhà cửa – đời sống như Philips lại gặp khó khăn với doanh số giảm sâu, cho thấy sự thay đổi trong ưu tiên chi tiêu của người tiêu dùng.

Phân khúc giá rẻ tăng trưởng mạnh

Số liệu cho thấy, phân khúc giá thấp hơn 200 nghìn đồng ghi nhận sự tăng trưởng mạnh cả về doanh số và thị phần, tăng khoảng 3,7% thị phần. Ngược lại, phân khúc trên 1 triệu đồng giảm thị phần từ 20,8% xuống 15,9%, dù doanh số vẫn cao. Các phân khúc trung bình 350 – 750 nghìn đồng duy trì sự ổn định.

Shopee và TikTok Shop có sự phân hóa rõ rệt trong cơ cấu doanh số theo phân khúc giá, phản ánh sự khác biệt về chiến lược kinh doanh nhà bán trên từng sàn và nhóm khách hàng mục tiêu.

Shopee tập trung mạnh vào các phân khúc giá cao, đặc biệt nhóm trên 1 triệu chiếm đến 19,72%, nhấn mạnh ưu thế của sàn trong việc thu hút các thương hiệu lớn và khách hàng có khả năng chi tiêu cao. Đồng thời, Shopee cũng dẫn đầu ở phân khúc nhỏ hơn 100 nghìn đồng với tỷ trọng 24,32%, nhờ hệ sinh thái sản phẩm đa dạng và các chương trình khuyến mãi thu hút nhóm khách hàng nhạy cảm về giá.

Ngược lại, TikTok Shop nổi bật ở phân khúc giá 100 - 200 nghìn đồng (34,12%), phù hợp với hành vi mua sắm nhanh và ngẫu hứng qua nền tảng video ngắn, livestream và cũng ghi nhận tỷ trọng cao ở phân khúc thấp hơn 100 nghìn (20,09%), nhờ vào sức lan tỏa của nội dung video.

Sự trỗi dậy của hàng nhập khẩu và thay đổi nhu cầu tiêu dùng tạo ra thách thức không nhỏ cho các doanh nghiệp trong nước, nhưng đồng thời cũng mở ra cơ hội mới để nâng cao chất lượng và cạnh tranh hiệu quả hơn. Để thành công, các nhà bán lẻ cần sáng tạo, linh hoạt và sẵn sàng thích ứng với các xu hướng mới trong thị trường thương mại điện tử đầy biến động này.

Kiều Anh