Tính đến thời điểm tháng 12/2023, tổng số người cao tuổi (NCT) trên địa bàn tỉnh Sơn La là 118.499 người, trong đó có 65.821 nữ và 52.678 nam. Số người cao tuổi trên địa bàn tỉnh đang hưởng trợ cấp xã hội hàng tháng là 18.385 người, trong đó: NCT không có người có nghĩa vụ và quyền phụng dưỡng là 272 người; NCT từ đủ 75 – 80 tuổi là 1.230 người, NCT từ đủ 80 tuổi trở lên không có lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội, trợ cấp xã hội hàng tháng là 13.189 người, NCT khuyết tật nặng là 776 người, NCT khuyết tật đặc biệt nặng là 2.607 người. NCT được chăm sóc tại cơ sở trợ giúp xã hội là 08 người. Trong năm 2023, tỉnh còn hỗ trợ 18 nhà cho NCT nghèo; hỗ trợ 5.942 NCT vay vốn phát triển sản xuất tăng thu nhập với số tiền 15.158,352 triệu đồng; tổ chức chúc thọ, mừng thọ chu đáo cho 10.035 người NCT tròn 70, 75, 80,  85, 90, 95.100 tuổi với số tiền trên 6.500 triệu đồng.

Việc tổ chức tang lễ cho người cao tuổi được thực hiện tại nơi cư trú có sự quan tâm hỗ trợ của chính quyền và các tổ chức đoàn thể tổ dân phố, thôn, bản theo nghi thức trang trọng, tiết kiệm, bảo đảm nếp sống văn hoá. Trường hợp Người cao tuổi cô đơn không có người có nghĩa vụ và quyền phụng dưỡng thì UBND cấp xã nơi người cao tuổi cư trú chủ trì phối hợp với Hội Người cao tuổi và các tổ chức đoàn thể tại địa phương tổ chức tang lễ và mai táng theo đúng quy định của Luật Người cao tuổi.

Thực hiện khám bệnh, chữa bệnh, các cơ sở khám bệnh, chữa bệnh đều bố trí giường và ưu tiên điều trị cho NCT, trong đó ưu tiên khám bệnh, chữa bệnh cho NCT từ đủ 80 tuổi trở lên. Toàn tỉnh có 119.415 NCT được cấp thẻ Bảo hiểm y tế. Năm 2023 Bệnh viện các cấp đã khám bệnh, chữa bệnh là 5.711 lượt người. Bệnh viện Mắt tỉnh Sơn La đã phối hợp với các cấp hội tổ chức khám sàng lọc cho trên 11.200 NCT, phẫu thuật và điều trị ngoại khoa cho 3.600 người có bệnh về mắt, đục thủy tinh thể, mộng mắt, quặm... với tổng số tiền 390 triệu đồng; các tổ chức đơn vị cá nhân phối hợp với các đoàn thể tổ chức khám chữa bệnh trong các chương trình tại các xã đều có ưu tiên khám phát thuốc cho NCT.

Về chăm sóc sức khỏe ban đầu tại nơi cư trú: Toàn tỉnh có 204 trạm y tế cấp xã, hàng năm đều thực hiện tuyên truyền, phổ biến kiến thức phổ thông về chăm sóc sức khỏe, hướng dẫn kỹ năng phòng bệnh, chữa bệnh, tự chăm sóc sức khỏe cho NCT tại địa phương. Năm 2023, Trạm y tế cấp xã đã thực hiện tuyên tuyền được 710 buổi với 26.753 lượt NCT tham gia. Lập hồ sơ sơ theo dõi, quản lý sức khỏe cá nhân đến khám, chữa bệnh tại Trạm y tế trong đó có NCT là 55.034 người. Tỷ lệ NCT được khám sức khỏe định kỳ ít nhất 01 lần/ năm, năm 2023 đạt khoảng 22,1%. Sơn La hiện có 861 người cao tuổi cô đơn, bị bệnh nặng; trạm y tế đã cử 856 lượt cán bộ y tế đến khám tại nơi cư trú cho 114 người.

Tỉnh luôn tạo điều kiện thuận lợi cho NCT tham gia các hoạt động văn hóa, giáo dục, thể dục, thể thao, giải trí, du lịch, sử dụng công trình công cộng và tham gia giao thông công cộng. Hiện toàn tỉnh có 925 câu lạc bộ như thể dục thể thao, dân vũ, cờ tướng, khiêu vũ, thái cực Trường sinh đạo với 48.819 hội viên. Các đơn vị tham gia kinh doanh vận tải hành khách xây dựng phương án và thực hiện giảm 10% - 15% giá vé đối với NCT. Một số dịch vụ tham quan, điểm du lịch trên địa bàn tỉnh đã có ưu tiên giảm giá vé dịch vụ cho NCT. Trong năm 2023, Trung tâm Trợ giúp pháp lý (TGPL) phối hợp với các cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng và các cơ quan, tổ chức có liên quan thụ lý mới 24 vụ việc trên 24 đối tượng là người cao tuổi được TGPL liên quan đến các vụ việc hình sự, dân sự và hành chính. Đảm bảo 100% người cao tuổi thuộc diện TGPL được cung cấp dịch vụ TGPL miễn phí khi có yêu cầu. Trung tâm TGPL phối hợp với các cơ quan, đơn vị đã tổ chức lồng ghép các buổi tuyên truyền pháp luật về TGPL tại địa phương, nhất là tại xã, thị trấn - nơi người cao tuổi sinh sống. Kết quả đã thực hiện 05 đợt, tổ chức 23 buổi tuyên truyền tại 23 xã/thị trấn; với tổng số 1.188 người tham dự (nữ 360 người, nam 828 người); cấp phát miễn phí 3.150 tờ gấp pháp luật để người cao tuổi tự nghiên cứu, tìm hiểu.

Vai trò NCT Sơn La được phát huy tối đa trong đời sống xã hội. Hiện nay, NCT Sơn La tham gia vào công tác xã hội, Đảng, chính quyền đoàn thể có 5.216 người, số NCT tham gia giữ gìn trật tự an toàn xã hội và an ninh Tổ quốc là 23.058 người; NCT tham gia phát triển kinh tế - xã hội, bảo vệ môi trương và xây dựng nông thôn mới đô thị văn minh là 446 người làm chủ trang trại, doanh nghiệp; NCT   làm kinh tế giỏi toàn tỉnh là 1.767 người, số đất đã hiến góp là 90.264m2, số ngày công đóng góp xây dựng nông thôn mới là 20.297 ngày công, số tiền ủng hộ là 1.090.848 nghìn đồng. Người vao tuổi tham gia xây dựng đời sống văn hóa, khuyến học, khuyến tài là 9.501 người, tham gia cán bộ Hội Khuyến học là 719 người. Có 54.130 hội viên NCT đạt danh hiệu “Tuổi cao – Gương sáng”, trong đó có trên 38% đạt danh hiệu “Tuổi cao - Gương sáng” xuất sắc. 

Bên cạnh việc thực hiện tốt Luật, chính sách đối với NCT nêu trên, Sơn La còn triển khai thực hiện Chương trình hành động quốc gia về người cao tuổi trên địa bàn tỉnh Sơn La giai đoạn 2021-2030, trong đó tập trung vào các công tác chăm sóc và phụng dưỡng NCT; Phòng chống dịch bệnh, giảm nhẹ thiên tai đối với người cao tuổi; Nâng cao năng lực cho đội ngũ công chức, viên chức và cộng tác viên làm công tác trợ giúp người cao tuổi; Tăng cường truyền thông, hợp tác quốc tế về người cao tuổi và vấn đề già hóa dân số; Xây dựng, hoàn thiện hệ thống theo dõi, giám sát, đánh giá; cơ sở dữ liệu về người cao tuổi; Hỗ trợ hoạt động đối với tổ chức của NCT; Trợ giúp giáo dục nghề nghiệp, tạo việc làm và hỗ trợ sinh kế, nhà ở cho NCT. Đến nay, tỉnh đã thực hiện chính sách tín dụng ưu đãi đối với 5.942 chủ hộ là NCT được vay vốn để phát triển kinh tế, góp phần xóa đói, giảm nghèo vươn lên trong cuộc sống, tổng số tiền là trên 15 tỷ đồng.

Thực hiện công tác phát triển Quỹ chăm sóc và phát huy vai trò NCT, Câu lạc bộ Liên thế hệ tự giúp nhau, hiện toàn tỉnh đã xây dựng duy  trì hoạt động thường xuyên của Quỹ tại 190 xã (đạt 93% tổng số xã phường thị trấn có quỹ, tổng số tiền quỹ đến thời điểm báo cáo là trên 6,5 tỷ đồng). Ngoài ra, các huyện, thành phố tiếp tục vận động các dòng họ, các hộ gia đình phát triển Quỹ phụng dưỡng ông bà, cha mẹ; theo báo cáo toàn tỉnh hiện có trên 56 tỷ đồng và do các dòng họ các hộ gia đình tự quản lý và chi tiêu. Tính đến hết tháng 11/2023, tỉnh đã có 91 Câu lạc bộ liên thế hệ tự giúp nhau với 4.944 người tham gia, trong đó số thành viên trên 60 tuổi là 2.089 người, số thành viên thuộc hộ nghèo, cận nghèo có hoàn cảnh khó khăn 939 người, tổng số quỹ Câu lạc bộ có khoảng 2,404 tỷ đồng; số thành viên được vay vốn từ quỹ có 624 người.

Theo đánh giá, công tác chăm sóc sức khỏe NCT trên địa bàn tỉnh Sơn La đã được các cấp, các ngành và cả hệ thống chính trị quan tâm thực hiện. NCT được thụ hưởng đầy đủ chính sách chăm sóc sức khỏe ban đầu, khám chữa bệnh, tư vấn sức khỏe và cấp phát thuốc miễn phí, tham gia các hoạt động thể dục thể thao, các hoạt động vì cộng đồng, được vay vốn phát triển kinh tế, làm giàu cho gia đình, quê hương và xã hội... Nhờ đó, sức khỏe và tinh thần của NCT từng bước được cải thiện, góp phần nâng cao chất lượng dân số, đảm bảo an sinh xã hội trên địa bàn toàn tỉnh./.