Khi Alex Wong (22 tuổi) còn nhỏ, cha anh dành phần lớn thời gian ở công ty thay vì ở nhà. Các kỳ nghỉ gia đình anh cũng chỉ giới hạn vào mùa hè. Nhưng cha anh đã hứa, sau khi nghỉ hưu, ông chắc chắn sẽ bù đắp lại khoảng thời gian không được ở bên chăm sóc gia đình, con cái. Lời hứa đó đã tan vỡ khi ngay sau sinh nhật lần thứ 18 của Wong. Cha anh bị chấn thương cột sống khiến ông bị liệt.

Đó là khoảnh khắc thay đổi cuộc đời của Wong. Nếu cha anh đã làm việc không biết mệt mỏi cho một tương lai "không bao giờ đến" thì điều tương tự cũng có thể sẽ xảy ra với anh.

“Trước đây tôi dành phần lớn thời gian để học. Bây giờ tôi muốn sống cho chính mình và sẽ chỉ nghĩ đến tương lai khi tôi ở độ tuổi 30”, Alex Wong cho biết.

Wong đã giữ vững quan điểm ngay cả khi đối mặt với khó khăn tài chính. Mẹ anh trở thành trụ cột gia đình. Bà không chỉ nuôi cha anh mà còn nuôi cả em trai 6 tuổi của Wong. Họ cũng phải thuê một người giúp việc từ Indonesia.

Wong xoay xở bằng cách nhận việc làm thêm ở các kho bãi chỉ vài ngày một tháng. Mỗi ngày anh kiếm được khoảng 40 USD nhưng Wong không vội vàng tìm kiếm một công việc ổn định.

Tư duy của Wong không hiếm. Một cuộc khảo sát của Hong Kong năm 2024 cho thấy, 36% người trẻ trong độ tuổi từ 15-29 không có kế hoạch tìm việc làm dù họ đang rảnh rỗi. Với một số người, đó là sự tự do. Với những người khác, đó là sự buồn chán.

Được bố mẹ hỗ trợ tài chính

Vào năm 2022, dữ liệu của Hong Kong cho thấy nơi đây đã mất khoảng 116.600 lao động trẻ (từ 18 đến 39 tuổi) trong vòng chỉ 2 năm. Nhiều người đã rời khỏi Hong Kong hoặc chỉ đơn giản là chọn không làm việc.

Các chuyên gia cho rằng, một lý do đằng sau sự thay đổi ở Gen Z là sự an toàn tài chính mà các thế hệ trước đảm bảo cho họ.

“Cha mẹ của họ khá giả và không mong đợi con cái kiếm được nhiều tiền để chăm sóc họ. Thế hệ này thực sự không phải đối mặt với áp lực tài chính”, Benson Chan, giám đốc điều hành của Hiệp hội Sức khỏe Tâm thần Hong Kong cho biết.

Kết quả là nhiều thanh niên vẫn phụ thuộc tài chính vào gia đình, phần lớn vẫn sống ở nhà. Điều này đã làm nảy sinh thuật ngữ “trẻ em toàn thời gian”. Thuật ngữ này chỉ những người trẻ tuổi sống với cha mẹ, giúp đỡ việc nhà để đổi lấy tiền trợ cấp.

Ngoài lý do được chu cấp từ gia đình, nhiều người thuộc thế hệ Gen Z chú trọng vào hiện tại hơn là các mục tiêu tài chính dài hạn. Hầu hết bạn bè của Wong đều có tâm lý chi tiêu trước, làm sau. Họ kiếm đủ tiền để mua trò chơi, nâng cấp thiết bị và tận hưởng cuộc sống. "Họ chỉ quay lại làm việc khi hết tiền", Wong chia sẻ.

Benson Chan cũng giải thích, việc lớn lên trong thời đại mạng xã hội phát triển mạnh và sự thỏa mãn tức thời đã khiến Gen Z cảm thấy không được như ý khi mong muốn của họ không được đáp ứng ngay lập tức. Đồng thời, các mục tiêu tài chính dài hạn dường như nằm ngoài tầm với. Một cuộc khảo sát năm 2024 cho thấy, 61% người Hong Kong thuộc Gen Z tin rằng việc sở hữu nhà là "xa vời" đối với họ.

Ken Hui, 26 tuổi, làm việc tự do chia sẻ: “Tôi không muốn đầu tư tiền vào bất động sản và xe hơi. Tôi làm việc để có thể kiếm tiền đi du lịch”.

Đại dịch cũng góp phần định hình quan điểm của Gen Z. Nó cắt đứt các tương tác xã hội khiến họ có cảm giác cô lập một cách sâu sắc. Chuyên gia Chan cho biết, nhiều người trẻ gặp khó khăn vì "họ phải đối mặt với áp lực bên ngoài hoặc không có mục tiêu rõ ràng cho tương lai. Vì vậy, họ cảm thấy thờ ơ với việc có thành công hay không. Họ nghĩ rằng nằm dài ở nhà là ổn”.

Làm gì để thu hút Gen Z?

Mặc dù không muốn làm việc toàn thời gian, nhưng cơ hội công việc ngày càng ít đi khiến nhiều người trong thế hệ Gen Z không thể trì hoãn kiếm việc làm toàn thời gian quá lâu.

Ada Siu, 24 tuổi, sinh viên mới tốt nghiệp ngành truyền thông đã phải vật lộn trong 6 tháng để tìm việc toàn thời gian. Cô phải nộp hơn 100 đơn xin việc chỉ để có vài cuộc phỏng vấn. Vài tháng trước, Siu đã xin được một vị trí làm việc toàn thời gian tại một công ty nhỏ về sự kiện và quan hệ công chúng. Nhưng thời gian làm việc của cô ở đó không kéo dài lâu.

“Vào ngày thứ tư đi làm, tôi đã cảm thấy công ty không phù hợp với mình. Tôi quay lại tìm việc ngay vì đã nghỉ việc sau tháng đầu đi làm”, Siu nhớ lại.

Bên cạnh những lý do khách quan, vấn đề cũng đến từ phía chủ quan người lao động. Siu cũng chia sẻ quan điểm về việc ở lại lâu dài trong một công ty: “Tôi sẽ cảm thấy như một con ếch trong nước sôi. Nếu tôi cảm thấy mình đã học đủ ở vị trí này hoặc đã có đủ kinh nghiệm, thì tôi nghĩ việc muốn thay đổi là điều tự nhiên”.

Tuy nhiên, nhảy việc không được coi trọng trong văn hóa làm việc truyền thống của Hong Kong. “Những người nhảy việc được coi là gánh nặng chi phí cho các công ty vì bạn đào tạo họ rồi họ lại nghỉ việc”, Wendy Suen, giám đốc giải pháp nhân tài cho công ty tư vấn tuyển dụng Connected Consult chia sẻ.

Để thu hút thêm nhiều người Hong Kong thuộc thế hệ Z, các chuyên gia đề xuất, nhiều công ty nên tập trung vào việc thực hiện các sáng kiến ​​về phúc lợi.

Trong một cuộc khảo sát gần đây, công ty truyền thông toàn cầu Edelman cho biết, thế hệ Z của Hong Kong có kỳ vọng cao đối với các nhà lãnh đạo. Họ muốn một người quản lý chăm chỉ và có thể kết nối với nhân viên giống như một người bạn. Những người lao động trẻ cũng luôn tìm kiếm một môi trường làm việc hợp tác, sòng phẳng và linh hoạt.

Wendy Suen - một chuyên gia về nhân sự mô tả rằng nhân viên thế hệ Z muốn "làm việc thông minh, không phải chăm chỉ", nhưng cũng là người thích thử thách, khao khát sự kích thích và cơ hội để học hỏi.

“Gen Z coi trọng thời gian. Họ biết họ muốn gì và không muốn lãng phí thời gian của bất kỳ ai”, Suen nói.

Băng Tâm