Diễn đàn có sự tham gia chủ trì của đại diện Bộ Y tế, Ủy ban Dân tộc, Ban Tuyên giáo Trung ương, UBND tỉnh Thanh Hóa, cùng sự tham dự của các đại biểu đến từ các tổ chức Xúc tiến thương mại quốc tế, các công ty Dược của Việt Nam và gần 100 HTX Dược liệu tại 63 tỉnh thành Việt Nam tham gia trưng bày triển lãm sản phẩm làm thành chủ đề: Con đường Dược liệu Việt, Kho báu xanh.

Theo Quyết định 1976 về Quy hoạch tổng thể phát triển dược liệu đến năm 2020 và định hướng đến năm 2030 của Thủ tướng Chính phủ, Việt Nam sẽ có 8 vùng trồng nguyên liệu trên cả nước để trồng 54 loài dược liệu, lựa chọn và khai thác hợp lý 24 loài dược liệu tự nhiên. Đây sẽ là tiền đề để quy hoạch và phát triển nguồn dược liệu nước ta trong thời gian tới đáp ứng nhu cầu sản xuất trong nước. Với sự đa dạng về khí hậu và thổ nhưỡng - đất đai, ngay từ cuối những năm của thập kỷ 60-80 ở Việt Nam đã hình thành những vùng trồng, sản xuất cây dược liệu có tính chuyên canh. Điều này đã cho thấy nguồn dược liệu ở nước ta rất phong phú. Trong đó khu vực kinh tế tập thể, HTX, Tổ hợp tác, Liên hiệp HTX đóng góp một phần quan trọng trong trồng, bảo tồn, khai thác, chế biến... cây dược liệu trên phạm vi cả nước.

Theo quan điểm của Quyết định số 376 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chương trình phát triển công nghiệp dược, dược liệu sản xuất trong nước đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 là sẽ ưu tiên phát triển công nghiệp dược, sản xuất nguyên liệu làm thuốc trong nước với các cơ chế chính sách khuyến khích, ưu đãi, hỗ trợ ở mức cao; Thu hút mạnh mẽ các nguồn lực đầu tư phát triển công nghiệp dược, chú trọng thu hút đầu tư nước ngoài trong sản xuất thuốc phát minh còn bản quyền, thuốc chuyên khoa đặc trị, thuốc generic có dạng bào chế công nghệ cao, vắc xin, sinh phẩm tham chiếu, sinh phẩm tương tự; Nhà nước ưu tiên đầu tư cho nghiên cứu khoa học, sản xuất thuốc mới, thuốc dược liệu chất lượng cao, phát triển sản xuất thuốc dược liệu mang thương hiệu quốc gia.

Đến thời điểm hiện nay, một số doanh nghiệp, hợp tác xã, tổ hợp tác tại Việt Nam đã tham gia xuất khẩu nhiều loại dược liệu như: quế, hồi, thảo quả, nghệ, hòe, kê huyết đằng... nhưng riêng lẻ và với tỷ lệ không đáng kể. Mặc dù tổng giá trị xuất khẩu quế, hồi liên tục tăng, năm 2022 đạt 276 triệu USD, nhưng con số này còn nhỏ so với thị phần dược liệu trên toàn thế giới.

Thông qua hội thảo, các phiên tọa đàm trực tiếp với sự tham luận của các chuyên gia hàng đầu Việt Nam về chủ đề thực trạng thị trường Việt Nam cũng như công tác bảo tồn dược liệu, diễn đàn là bức tranh tổng thể về Tinh hoa Dược liệu Việt, về thực trạng các nhà máy, HTX Việt Nam đang nỗ lực mở rộng diện tích vùng nguyên liệu sản xuất nhiều sản phẩm đa dạng cung ứng cho thị trường Việt và xuất khẩu bên cạnh đó cũng là những ý kiến thảo luận về những khó khăn thách thức của quá trình sản xuất Dược liệu hiện nay để mở ra những kiến nghị, giải pháp gửi đến các bộ ban ngành tại Việt Nam.

Tại Việt Nam, Nhằm chủ động tham gia vào sân chơi toàn cầu, Bộ Y tế đã tham mưu trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chương trình phát triển công nghiệp dược, dược liệu sản xuất trong nước đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045. Trong đó có nhiều chính sách đặc thù hỗ trợ doanh nghiệp dược như: ưu tiên đầu tư cho nghiên cứu khoa học, sản xuất thuốc dược liệu chất lượng cao, phát triển sản xuất thuốc dược liệu mang thương hiệu quốc gia.

TS Nguyễn Minh Khởi, Viện Dược liệu cho biết: Từ năm 2011 đến nay, thông qua chương trình Bảo tồn và sử dụng bền vững nguồn gen cấp Quốc gia, Viện Dược liệu đã chủ trì và phối hợp nghiên cứu trên một số đối tượng: Đảng sâm Việt Nam, hà thủ ô đỏ, ngũ vị tử, sâm Ngọc Linh, bạch truật, sâm bố chính, cát cánh, độc hoạt, kim ngân, huyền sâm. Sản phẩm đạt được từ các nhiệm vụ này là cơ sở dữ liệu về phân bố và đa dạng nguồn gen cây thuốc, vườn giống gốc, tiêu chuẩn giống, mô hình nhân giống, mô hình trồng và sơ chế dược liệu. Kết quả đạt được từ các nhiệm vụ này là tiền đề cho việc nhân rộng mô hình trồng ở quy mô lớn hơn nhằm phát triển vùng nguyên liệu làm thuốc cho địa phương. 

Với Quyết định 1976 về Quy hoạch tổng thể phát triển dược liệu định hướng đến năm 2030 của Thủ tướng Chính phủ, Việt Nam sẽ có 8 vùng trồng nguyên liệu trên cả nước để trồng 54 loài dược liệu, lựa chọn và khai thác hợp lý 24 loài dược liệu tự nhiên. Đây sẽ là tiền đề để quy hoạch và phát triển nguồn dược liệu nước ta trong thời gian tới đáp ứng nhu cầu sản xuất trong nước.

Những yếu tố từ thực tế cho thấy, đây là một trong những cơ hội lớn cho các HTX sản xuất dược liệu tại Việt Nam. Để phát triển thành công ngành dược liệu Việt Nam như kỳ vọng, chúng ta không thể bỏ qua vai trò to lớn của khu vực kinh tế tập thể, HTX, một mô hình kinh tế có thế mạnh thu hút, tập hợp được đông đảo người dân, nhất là người dân khu vực miền núi, dân tộc thiểu số tham gia.

Với vai trò nòng cốt trong phát triển kinh tế tập thể, HTX, trong những năm tới, hệ thống Liên minh HTX Việt Nam cũng đặt mục tiêu tập trung mọi nguồn lực phát triển mô hình HTX, Liên hiệp HTX, Tổ hợp tác dược liệu trên phạm vi cả nước.

Ngoài các hoạt động tham luận, tọa đàm, trong khuôn khổ Diễn đàn còn diễn ra triển lãm “Con đường Dược liệu Việt Nam trưng bày nhiều loại dược liệu quý đang trồng và sản xuất tại các địa phương. Cùng với đó là và các phiên giao thương, kết nối xúc tiến thương mại của các doanh nghiệp mua và bàn để cùng lan tỏa sản phẩm Dược phẩm Việt Nam. Hội đồng Khoa học Kinh tế số thuộc Viện Phát triển bền vững và Kinh tế số đã ký kết hợp tác chiến lược đồng hành với các HTX  Dược liệu Việt Nam như Công ty Cổ phần Đông Nam dược miền Trung, đơn vị đang đầu tư liên kết, hỗ trợ chi phí sản xuất và bao tiêu sản phẩm, với hơn 40 ha cây dược liệu cho người dân huyện Lang Chánh, Thanh Hóa và một số HTX như Trà Hoa Vàng Ninh Bình, Công ty Bảo Minh Đường, Công ty OCASY, VINANUTRIFOOD...

Trong thời gian sắp tới, Viện Kinh tế số sẽ hỗ trợ tìm kiếm khách hàng và kết nối giao thương quảng bá sản phẩm cho các HTX Dược liệu Việt Nam. Công ty Cổ phần Lâm dược Ngọc Linh trong phiên xúc tiến thương mại cũng tìm đối tác xuất khẩu sản phẩm Sâm Ngọc Linh, Nấm linh chi, Nấm lim, giảo cổ lam, chè dây, đẳng sâm và các dược liệu miền núi huyện Nam Trà My, tỉnh Quảng Nam. Diễn đàn cũng quy tụ nhiều phiên giao lưu, xúc tiến thương mại, hợp tác chiến lược giữa các đơn vị HTX Dược liệu và Nhà máy...

Diễn đàn kinh tế dược liệu Việt Nam là ngày hội Dược phẩm Việt Nam,  một sự kiện thu hút đông đảo doanh nghiệp trong ngành dược phẩm, Các HTX Dược liệu cùng giao thương hướng đến phát triển bền vững cùng đưa tinh hoa Dược liệu Việt lan tóa sâu rộng trong cộng đồng./.