Sau thời gian dài lắng xuống, vụ việc 8B Lê Trực bỗng “nóng” trở lại bởi quyền lợi và mong muốn được về nhà ở của các hộ dân. Đỉnh điểm là vào sáng ngày 16/8, hàng chục khách hàng mua nhà đã bất chấp thời tiết mưa bão xuống đường căng băng rôn, biểu ngữ đề nghị các cấp chính quyền sớm có phương án xử lý để các hộ dân sớm được nhận nhà và về nhà để ở.

Những khách hàng mua nhà tại dự án cho biết, hầu hết các hộ dân đến đây đều có chung mong muốn là sớm được về nhận nhà, và ai làm sai, người ấy phải chịu trách nhiệm, chứ không thể “trăm dâu đổ đầu dân” được.

Trở lại vấn đề pháp lý của dự án 8B Lê Trực. Theo các quy định pháp luật thì dự án thuộc diện miễn cấp giấy phép xây dựng. Việc “buộc” dự án phải có giấy phép xây dựng sau đó đã khiến cho việc xây dựng công trình cũng như chủ đầu tư gặp không ít khó khăn. Chính quyền chưa đưa ra được phương án xử lý hợp tình, bởi ngoài mức độ an toàn của công trình, việc xử lý sao cho đúng pháp luật và thỏa đáng để người dân cũng như chủ đầu tư phải tâm phục, khẩu phục thì dường như, không phải chuyện dễ.

Việc quy hoạch một đằng, cấp giấy phép xây dựng một nẻo đã khiến cho doanh nghiệp gặp phải muôn vàn khó khăn. Cụ thể, ngày 5/12/2008, UBND thành phố Hà Nội đã ban hành Quyết định số 2452/QĐ-UBND về việc phê duyệt điều chỉnh cục bộ quy hoạch chi tiết phần kiến trúc hai bên trục đường Cầu Giấy - Kim Mã - Hùng Vương (đoạn từ Đại sứ quán Thụy Điển đến đường Hùng Vương) tỷ lệ 1/500 tại lô đất ký hiệu L30, địa điểm số 8B phố Lê Trực, phường Điện Biên, quận Ba Đình, Hà Nội. Theo quyết định này, dự án được phê duyệt có quy mô 20 tầng và chiều cao công trình không quá 70m (theo đúng chiều cao tĩnh không đã được Bộ Quốc phòng cho phép).

Ngày 16/03/2009, Sở Quy hoạch kiến trúc Hà Nội chấp thuận Quy hoạch tổng mặt bằng tỷ lệ 1/500 và Phương án thiết kế kiến trúc kèm theo Văn bản số 499/QHKT-P3 với các chỉ tiêu quy hoạch: 4 tầng hầm, 20 tầng nổi với chiều cao công trình là 69,1m.

Ngày 07/04/2009, Sở Xây dựng Hà Nội có văn bản số 2154/SXD kết quả thẩm định thiết kế cơ sở công trình thuộc dự án với quy mô công trình 4 tầng hầm, 20 tầng nổi với chiều cao công trình là 69,1m.

Hồ sơ thiết kế kỹ thuật và Hồ sơ thiết kế chi tiết bản vẽ thi công được công ty Tư vấn Đại học Xây dựng thiết kế với quy mô chiều cao công trình 69,1m và 20 tầng và đã được Viện Khoa học Công nghệ Xây dựng - Bộ Xây dựng thẩm tra năm 2010. Căn cứ này cũng cho thấy, dự án này đã được phê duyệt thực hiện từ 2008 và khu đất này nằm ngoài Trung tâm chính trị Ba đình theo Quyết định số 2411/QĐ-TTg ngày 10/12/2013 của Thủ tướng Chính phủ về phê duyệt quy hoạch chi tiết khu hành chính Ba đình có tỷ lệ 1/2000.

Sau khi Dự án được phê duyệt quy hoạch chi tiết và hoàn thành các thủ tục, đủ điều kiện thi công, Công ty cổ phần May Lê Trực và Nhà thầu từ năm 2010 đã thi công xong cọc khoan nhồi, tường vây, 4 tầng hầm đến mặt đất cos 0,00m theo kết cấu có quy mô công trình 4 tầng hầm, 20 tầng nổi với chiều cao công trình là 69,1m; Nhưng điều đáng nói ở đây khi công trình đang xây dựng dở dang đã xong 4 tầng hầm thì bất ngờ lại bị hồi tố, yêu cầu điều chỉnh chỉ được thi công xây dựng 18 tầng và chiều cao công trình chỉ còn 53m (giảm đi 2 tầng nhưng chiều cao lại giảm đi tới 17m – tương đương hơn 5 tầng nhà). Và chính điều này đã đẩy doanh nghiệp đến nhiều hệ lụy sau này.

Mặt khác, điều đáng nói là Sở Xây dựng Hà Nội sau đó lại cấp giấy phép xây dựng sai với quy hoạch chi tiết tại Quyết định số 2452/QĐ-UBND ngày 05/12/2008 của UBND thành phố Hà Nội (cho đến thời điểm hiện nay quy hoạch chi tiết này vẫn là duy nhất và đang có hiệu lực thi hành) với quy mô chiều cao công trình chỉ còn 53m và 18 tầng với chiều cao bình quân các tầng là 2,94m (53m : 18 tầng = 2,94m), trong khi chiều dày bê tông, dầm sàn, trần đã chiếm tới 0,6m. Như vậy, chiều cao thông thuỷ mỗi tầng chỉ còn lại 2,4m. Điều bất cập thể hiện rõ nhất là tầng 1 chỉ cấp phép cao 2,6m, sau khi trừ đi chiều dày bê tông dầm sàn, trần thì chiều cao thông thủy chỉ còn 1,9m. Nhiều người ví von là với chiều cao như vậy, thì người đi lại trong tầng nhà có thể sờ tay được vào trần nhà và đường dây điện!.

Điều này cũng cho thấy, chiều cao các tầng nhà và công trình được cấp không đúng quy hoạch cũng như tiêu chuẩn xây dựng Việt Nam về thiết kế nhà ở nhà cao tầng (chiều cao thông thủy không được nhỏ hơn 3m). Giả sử, nếu chủ đầu tư xây dựng theo đúng Giấy phép được cấp này thì tòa nhà sẽ không thể sử dụng được, không đảm bảo công năng sử dụng cũng như gây nguy hiểm cho chính những người sinh sống và làm việc trong tòa nhà này.

Mặt khác, theo các quy định của pháp luật thì dự án 8B Lê Trực thuộc diện miễn cấp giấy phép xây dựng. Cụ thể, tại Văn bản số 499/QHKT-P3 ngày 16/03/2009 của Sở Quy hoạch Kiến trúc Hà Nội là yêu cầu Công ty cổ phần May Lê Trực liên hệ với Sở Xây dựng để được hướng dẫn thủ tục, hồ sơ cấp giấy phép xây dựng theo Quyết định 79/2007/QĐ-UBND ngày 11/7/2007. Tuy nhiên, nếu áp dụng điểm e, khoản 2, Điều 3, Quyết định 79 thì công trình này thuộc trường hợp không phải xin phép xây dựng. Điều này cũng được thể hiện rõ ở Công văn số 280/TTr-TCD của Chánh Thanh tra Bộ Xây dựng gửi Chủ tịch UBND TP.Hà Nội.

Vậy, tại sao dự án 8B Lê Trực thuộc trường hợp không phải có GPXD, nhưng phía cơ quan chuyên trách lại yêu cầu Công ty cổ phần May Lê Trực làm thủ tục để cấp giấy phép? Liệu có chuyện, giấy phép xây dựng đã cấp sai quy định pháp luật hay không?

Chính những thủ tục bất nhất nêu trên đã khiến chủ đầu tư phải những sai phạm như hiện nay. Hiện dự án đã dỡ tầng 20 kỹ thuật và tầng 19, cùng toàn bộ 585 dầm và 17/36 cột của tòa nhà. Tuy nhiên, hiện tại pháp luật chỉ quy định xử lý số tầng, không quy định xử lý chiều cao. Vì vậy, tầng 18 của dự án 8B Lê Trực là có trong giấy phép xây dựng và phù hợp với quy hoạch chi tiết hiện nay.

Các chuyên gia cũng cho rằng, nếu tiếp tục phá dỡ tầng 18 và 17 thì kết cấu Công trình này sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng. Nếu không có phương án khả thi, người thẩm định có lương tâm và chuyên môn kỹ thuật cao thì công trình này sẽ bị ảnh hưởng nghiêm trọng.

Mặt khác, căn cứ theo Nghị định số 121/2013/NĐ-CP của Chính phủ thì hiện hiện không có bất kỳ quy định pháp luật, hoặc chế tài xử lý về việc xây dựng sai chiều cao tầng như từ 3m thành 3m3. Đặc biệt là các tầng 17, 18 tại toà nhà này lại có trong giấy phép xây dựng số 11/GPXD ngày 24/3/2014 do sở xây dựng Hà Nội cấp; Việc chủ đầu tư tăng chiều cao mỗi tầng từ 3m thành 3,3m là việc làm bất khả kháng, phù hợp với quy hoạch chi tiết và tiêu chuẩn xây dựng Việt Nam, đảm bảo quyền lợi cho người mua nhà.

Trước những căn cứ pháp luật nêu trên, việc xử lý vi phạm tại dự án 8B Lê Trực đến thời điểm hiện tại, đang vấp phải không ít khó khăn. Với mong muốn sớm được nhận nhà và có nhà để ở, người dân kỳ vọng vào sự công tâm, minh bạch, còn chủ đầu tư mong muốn có được biện pháp xử lý khách quan, đúng người, đúng tội của các cấp chính quyền. Tuy nhiên, ngay từ đầu việc cấp phép đã không tuân thủ theo quy hoạch chi tiết lẫn tiêu chuẩn thiết kế xây dựng Việt Nam thì việc căn cứ vào đó để xử lý vi phạm trật tự xây dựng có lẽ là khá “trái ngang” và cần thiết phải có biện pháp xử lý công tâm từ nhiều ban ngành có liên quan.