Theo một báo cáo mới của Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO), lỗ hổng đáng kể tồn tại dai dẳng trong các dịch vụ và chính sách chăm sóc đã và đang khiến hàng trăm triệu người lao động phải gánh vác trách nhiệm gia đình – những công việc không được bảo vệ và hỗ trợ đầy đủ. Thế nhưng, những nhu cầu này, nếu được đáp ứng, có thể tạo ra gần 300 triệu việc làm vào năm 2035.

Báo cáo Chăm sóc trong lao động: Đầu tư vào chế độ nghỉ và các dịch vụ chăm sóc vì một thế giới việc làm bình đẳng hơn về giới, cho thấy khoảng 30% phụ nữ trong độ tuổi sinh sản, tương đương với 649 triệu phụ nữ, không được hưởng đầy đủ chế độ bảo vệ thai sản đáp ứng được những yêu cầu chính của Công ước Bảo vệ Thai sản của ILO năm 2000 (Số 183).(ảnh minh họa)

Công ước quy định thời gian nghỉ thai sản tối thiểu là 14 tuần được hưởng ít nhất 2/3 mức thu nhập trước đó từ nguồn bảo hiểm xã hội hoặc công quỹ. Nghiên cứu cho biết, 82 trên 185 quốc gia được khảo sát trong khuôn khổ báo cáo này không đáp ứng được các tiêu chuẩn nêu trên, mặc dù “nghỉ thai sản được hưởng lương hoặc bảo vệ thai sản là quyền lao động và là quyền của tất cả mọi người”.

Với tốc độ cải cách như hiện nay, sẽ mất ít nhất 46 năm để đạt được quyền nghỉ thai sản tối thiểu ở các quốc gia nghiên cứu, điều đó đồng nghĩa với việc sẽ không đạt được mục tiêu liên quan của Mục tiêu Phát triển Bền vững năm 2030 của Liên Hợp Quốc.

Theo báo cáo, hơn 1,2 tỷ nam giới trong độ tuổi sinh sản đang sống ở các quốc gia không được hưởng chế độ thai sản cho nam giới, mặc dù điều này sẽ giúp cân bằng giữa công việc và trách nhiệm gia đình của cả người mẹ và người cha.

Trường hợp có quy định chế độ thai sản cho nam giới thì thời gian nghỉ vẫn ngắn – mức trung bình trên toàn cầu là 9 ngày - tạo nên một “khoảng cách nghỉ theo giới” lớn. Báo cáo cho biết, tỷ lệ nam giới nghỉ hưởng chế độ thai sản cũng ở mức thấp, chính là hệ quả của tiền hỗ trợ chế độ thai sản thấp, của các chuẩn tắc về giới và thiết kế chính sách.

Chỉ 40 quốc gia được khảo sát cho thấy phụ nữ mang thai hoặc trong thời kỳ cho con bú có quyền được bảo vệ trước những công việc nguy hiểm hoặc không lành mạnh, phù hợp với các tiêu chuẩn của ILO. Chỉ có 53 quốc gia quy định quyền được nghỉ làm được hưởng lương để khám sức khỏe trước khi sinh. Vẫn còn nhiều quốc gia chưa đảm bảo được thời gian nghỉ, an ninh thu nhập và các điều kiện thích hợp cho việc nuôi con bằng sữa mẹ.

Nhu cầu về các dịch vụ chăm sóc dài hạn cho người cao tuổi và người khuyết tật hiện cũng đang tăng mạnh do tuổi thọ tăng và tác động của đại dịch COVID-19. Tuy nhiên, nghiên cứu cho thấy trên toàn thế giới, đa phần những người có nhu cầu dịch vụ như chăm sóc nội trú, dịch vụ cộng đồng ban ngày và chăm sóc tại nhà vẫn không tiếp cận được dịch vụ, mặc dù “các dịch vụ chăm sóc dài hạn là cần thiết để đảm bảo quyền được già đi một cách khỏe mạnh với đầy đủ sự tôn trọng”. 

Báo cáo chỉ ra rằng “một mức đầu tư lớn” nhằm tạo ra một gói chính sách về chăm sóc mang tính chuyển đổi với tiền đề là tiếp cận toàn dân sẽ là một định hướng đột phá để xây dựng một thế giới việc làm tốt đẹp hơn và bình đẳng hơn về giới. Đầu tư nhằm đảm bảo bình đẳng giới trong nghỉ phép, dịch vụ chăm sóc trẻ em phổ quát và các dịch vụ chăm sóc dài hạn có thể tạo ra tới 299 triệu việc làm vào năm 2035.

Để thu hẹp những khoảng cách chính sách này đến năm 2035 sẽ đòi hỏi một khoản đầu tư hàng năm là 5,4 nghìn tỷ đô la Mỹ (tương đương với 4,2% tổng GDP hàng năm), nguồn vốn đầu tư này có thể phần nào huy động bằng cách tăng thuế thu nhập từ các khoản thu nhập và việc làm tăng thêm.

Bà Manuela Tomei, Vụ trưởng Vụ Điều kiện Làm việc và Bình đẳng của ILO, cho biết: “Việc thu hẹp những khoảng cách trong dịch vụ chăm sóc này nên được nhìn nhận là một khoản đầu tư không chỉ nhằm hỗ trợ sức khỏe và sinh kế mà còn hỗ trợ các quyền cơ bản, bình đẳng giới và đảm bảo tính đại diện cao hơn”./.