Theo Quyết định số 353/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt danh sách huyện nghèo, xã đặc biệt khó khăn vùng bãi ngang, ven biển và hải đảo giai đoạn 2021 – 2025, tỉnh Kon Tum có 03 huyện nghèo trong số 74 huyện nghèo của cả nước là Kon Plông, Tu Mơ Rông và Ia H’Drai.

Thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021 – 2025, đối với Dự án Hỗ trợ đầu tư phát triển hạ tầng kinh tế - xã hội các huyện nghèo, tỉnh Kon Tum được ngân sách Trung ương phân bổ cho 03 huyện nghèo gần 591 tỷ đồng (năm 2022 gần 196,6 tỷ đồng, ăm 2023 là 133,58 tỷ đồng, năm 2024 gần 165 tỷ đồng, năm 2025 giao trên 91,5 tỷ đồng vốn đầu tư phát triển). Hằng năm, ngân sách địa phương đối ứng tối thiểu 10% tổng ngân sách Trung ương hỗ trợ theo quy định tại Nghị quyết số 22/2022/NQ-HĐND ngày 23/6/2022 của HĐND tỉnh.

Kết quả giải ngân tính đến cuối tháng 2/2025, tổng nguồn vốn ngân sách Trung ương đã thực hiện giải ngân là 476,157 tỷ đồng (trong đó, vốn đầu tư phát triển 440,685 tỷ đồng, vốn sự nghiệp 35,472 tỷ đồng); ngân sách địa phương (vốn đầu tư) gần 18, tỷ đồng (năm 2022 là 801 triệu đồng, năm 2023 hơn 11,1 tỷ đồng, năm 2024 trên 6,2 tỷ đồng).

Hỗ trợ bò sinh sản cho hộ nghèo huyện Tu Mơ Rông (tỉnh Kon Tum)

Giai đoạn 2021-2024, tổng số công trình được đầu tư tại 03 huyện nghèo là 226 công trình, trong đó có 176 công trình đầu tư mới và 50 công trình chuyển tiếp, cụ thể gồm: năm 2022 có 59 công trình được đầu tư mới; năm 2023 triển khai 120 công trình được đầu tư (trong đó có 20 công trình chuyển tiếp); năm 2024 có 28 công trình được đầu tư (20 công trình chuyển tiếp). 03 huyện nghèo đã thực hiện 89 công trình được duy tu bảo dưỡng từ nguồn vốn sự nghiệp (huyện Kon Pông 43 công trình, huyện Tu Mơ Rông 25 công trình, huyện Ia H’drai 21 công trình.

Năm 2025, dự kiến trên địa bàn 03 huyện nghèo của tỉnh sẽ triển khai thực hiện 50 công trình.

Theo báo cáo đánh giá của UBND tỉnh Kon Tum, các công trình được đầu tư xây dựng, duy tu bảo dưỡng nhằm phục vụ trực tiếp cho sản xuất và dân sinh, đáp ứng nhu cầu của người dân hưởng lợi, ưu tiên các công trình có nhiều người hưởng lợi là hộ nghèo, cận nghèo, mới thoát nghèo, hộ dân tộc thiểu số, phụ nữ.

Thực hiện Dự án Đa dạng hóa sinh kế, phát triển mô hình giảm nghèo, từ nguồn vốn được phân bổ, giai đoạn 2021-2024, 03 huyện nghèo của tỉnh đã phân bổ vốn cho các đơn vị, địa phương và triển khai thực hiện 81 mô hình giảm nghèo, dự án phát triển sản xuất. Trong đó, huyện Kon Plông triển khai 32 dự án hỗ trợ phát triển sản xuất, mô hình giảm nghèo (hỗ trợ trâu, bò sinh sản, giống vịt xiêm, heo, dúi; giống cây hồng dòn, hồng đẳng sâm, sả Java) với 919 hộ tham gia. Huyện Tu Mơ Rông thực hiện 29 dự án hỗ trợ phát triển sản xuất, mô hình giảm nghèo (hỗ trợ bò sinh sản, giống heo, dê; giống cây cà phê, hồng đẳng sâm, sâm Ngọc Linh) có có 473 hộ tham gia. Huyện Ia H’Drai triển khai 20 dự án nuôi bò sinh sản, chăn nuôi hươu lấy nhung, nuôi heo thịt.

Đến nay, các dự án hỗ trợ sinh kế, mô hình giảm nghèo thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững khá phù hợp với thực tế tại các huyện nghèo và mang lại hiệu quả cao cho cộng đồng dân cư, góp phần tạo sinh kế bền vững, thu nhập tốt, nâng cao chất lượng cuộc sống cho hộ nghèo, hộ cận nghèo, hộ mới thoát nghèo.

Trong năm 2025, các huyện nghèo sẽ tiếp tục tập trung triển khai thực hiện các dự án, mô hình giảm nghèo thuộc Dự án Đa dạng hóa sinh kế, phát triển mô hình giảm nghèo để hỗ trợ các hộ nghèo, hộ cận nghèo và hộ mới thoát nghèo vươn lên ổn định cuộc sống.

Đối với Dự án Hỗ trợ nhà ở cho hộ nghèo, hộ cận nghèo trên địa bàn các huyện nghèo, Kon Tum được phân bổ vốn hơn 28 tỷ đồng, bao gồm: nguồn vốn Trung ương là 23,82 tỷ đồng, nguồn vốn địa phương (ngân sách cấp huyện) gần 2,4 tỷ đồng, nguồn vốn huy động hợp pháp khác gần 1,9 tỷ đồng; giải ngân (vốn sự nghiệp) đạt 28,05 tỷ đồng.

Kết quả giai đoạn 2021-2024, tổng số hộ nghèo, cận nghèo đã được hỗ trợ là 701 hộ (xây dựng mới 490 hộ và sửa chữa 211 hộ), gồm: 646 hộ nghèo (469 hộ xây mới và 177 hộ sửa chữa; 55 hộ cận nghèo (xây mới 21 hộ và sửa chữa 34 hộ). Ước tổng số hộ nghèo, cận nghèo thực hiện hiện hoàn thành trong năm 2025 là 228 hộ (xây dựng mới 165 hộ và sửa chữa 63 hộ).

Mặc dù, hộ nghèo, cận nghèo trên địa bàn các huyện nghèo có nhà ở an toàn, ổn định, có khả năng chống chịu tác động của thiên tai, góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống và giảm nghèo bền vững. Tuy nhiên, 03 huyện nghèo ở Kon Tum cũng gặp không ít khó khăn, vướng mắc trong quá trình triển khai thực hiện Dự án này.

Trong đó, các hộ gia thuộc diện được hỗ trợ xây dựng nhà ở thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021-2025 phần lớn là hộ nghèo, hộ cận nghèo đồng bào dân tộc thiểu số sinh sống ở các xã vùng sâu, vùng xa giao thông đi lại khó khăn. Chính vì vậy, chi phí vận chuyển, vật liệu tăng cao và hộ nghèo, cận nghèo có kinh tế khó khăn không có thêm kinh phí để xây dựng nhà ở nhằm nâng cao diện tích, chất lượng nhà ở.

Bên cạnh đó, hộ nghèo, cận nghèo được hỗ trợ nhà ở theo Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững thì chỉ được hỗ trợ từ ngân sách Nhà nước không được vay vốn ưu đãi theo Nghị định 28/2022/NĐ-CP ngày 26/4/2022 của Chính phủ. Do vậy, trong quá trình thực hiện Đề án hỗ trợ nhà ở cho hộ nghèo, cận nghèo có sự so sánh của các hộ dân, các cấp chính quyền địa phương khó khăn trong công tác tuyên truyền vận động…

Có thể thấy, nhờ thực hiện hiệu quả dự án hỗ trợ các huyện nghèo, tổng số hộ nghèo đến cuối năm 2024 của huyện Kon Plông còn 927 hộ, chiếm tỷ lệ 11,73% so với tổng số hộ dân toàn huyện, trong đó có 927 hộ nghèo là người dân tộc thiểu số và còn 644 hộ cận nghèo, chiếm 8,15%. Huyện Tu Mơ Rông còn 1.416 hộ nghèo, chiếm 19,51%, trong đó có 1.415 hộ nghèo dân tộc thiểu số và còn 183 hộ cận nghèo, chiếm 2,52%. Huyện Ia H’Drai còn 157 hộ nghèo, chiếm 3,99%, trong đó có 128 hộ nghèo dân tộc thiểu số và còn 192 hộ cận nghèo, chiếm 4,88%.