Lạng Sơn là tỉnh miền núi, biên giới phía Đông Bắc của Tổ quốc. Tỉnh có 01 thành phố thuộc đô thị loại II và 10 huyện với 200 đơn vị hành chính cấp xã, trong đó có 88 xã đặc biệt khó khăn, xã an toàn khu, biên giới.

Toàn tỉnh có 200.489 trẻ em dưới 16 tuổi (chiếm 25,4% dân số), 79.871 trẻ em dưới 6 tuổi, 2.693 trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt và 38.811 trẻ em có nguy cơ rơi vào hoàn cảnh đặc biệt, bao gồm: trẻ em sống trong hộ nghèo 19.864, hộ cận nghèo 15.795 trẻ em; 534 trẻ em sống trong các gia đình có vấn đề xã hội (cha, mẹ ly hôn, bạo lực gia đình, có người nhiễm HIV/AIDS); 367 trẻ em sống trong gia đình có người mắc tệ nạn xã hội (cha, mẹ, người nuôi dưỡng hoặc thành viên gia đình nghiện ma túy, cờ bạc, trộm cắp, mại dâm); 403 trẻ em sống trong gia đình có cả cha và mẹ đi làm ăn xa (trẻ em phải sống xa cả cha và mẹ liên tục từ 6 tháng trở lên); 257 trẻ em sống trong gia đình có người vi phạm pháp luật (cha, mẹ, người nuôi dưỡng hoặc thành viên gia đình đang trong thời gian chấp hành xử lý vi phạm hành chính hoặc hình sự); 1.315 trẻ em mồ côi cha hoặc mồ côi mẹ; 276 trẻ em bỏ học (chưa học xong chương trình THCS).

Chương trình "Tết Nhân ái 2022" tặng quà Tết và trao học bổng cho trẻ em ở xã Nhất Hoà, huyện Bắc Sơn (tỉnh Lạng Sơn)

Có thể thấy rằng, đến nay, các quyền cơ bản của trẻ em đã được tỉnh Lạng Sơn thực hiện nghiêm túc, như: quyền khai sinh, được chăm sóc sức khỏe, được bảo vệ phòng ngừa rơi vào hoàn cảnh đặc biệt, quyền được tham gia học tập, quyền được phát triển; các hoạt động chăm sóc, trợ giúp trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt, trẻ em khuyết tật, tàn tật được quan tâm với nhiều hoạt động thiết thực...

Đặc biệt, những năm gần đây, chương trình xây dựng xã, phường, thị trấn phù hợp với trẻ em đã được các ngành chức năng, các địa phương trong tỉnh triển khai đồng bộ. Các nội dung của chương trình xây dựng xã, phường, thị trấn phù hợp với trẻ em được lồng ghép với các chương trình chăm sóc, bảo vệ trẻ em và gắn với các hoạt động phát triển kinh tế - xã hội của các địa phương và đã mang lại những hiệu quả tích cực. Với sự vào cuộc quyết liệt, chung tay của cả cộng đồng, tính đến hết năm 2021, Lạng Sơn có 183/200 xã, phường, thị trấn đạt xã, phường, thị trấn phù hợp với trẻ em (đạt tỷ lệ 91,5%); còn 17 xã chưa đạt do có trẻ em bị tai tạn thương tích dẫn đến tử vong và trẻ em bị xâm hại trên địa bàn.

Để đạt được kết quả trên, ngay từ đầu năm 2021, Sở Lao động - Thương binh và Xã hội Lạng Sơn đã ban hành Kế hoạch số 21/KH-SLĐTBXH, ngày 26/02/2021 thực hiện Quyết định số 06/QĐ-TTg, ngày 03/01/2019 của Thủ tướng Chính phủ ban hành Quy định tiêu chuẩn, trình tự đánh giá và công nhận xã, phường, thị trấn phù hợp với trẻ em năm 2021.

Trên cơ sở đó, Phòng Lao động - Thương binh và Xã hội các huyện, thành phố đã tham mưu cho UBND các huyện, thành phố ban hành Kế hoạch triển khai thực hiện nhiệm vụ công tác bảo vệ và chăm sóc trẻ em nói chung, công tác xã, phường, thị trấn phù hợp với trẻ em nói riêng. Đồng thời, chỉ đạo các phòng, ban, ngành đoàn thể, UBND các xã, phường, thị trấn tổ chức triển khai thực hiện các tiêu chí theo Quyết định số 06/QĐ-TTg về việc ban hành Quy định tiêu chuẩn trình tự đánh giá và công nhận xã, phường, thị trấn phù hợp với trẻ em.

Theo đó, 100% các xã, phường, thị trấn đều thành lập ban chỉ đạo, xây dựng kế hoạch, ký cam kết thực hiện xây dựng xã, phường, thị trấn phù hợp với trẻ em; 100% xã, phường, thị trấn đã lồng ghép chỉ tiêu này với chỉ tiêu xây dựng nông thôn mới, chỉ tiêu xây dựng trường và trạm y tế chuẩn quốc gia…

Tuy nhiên, qua theo dõi và đánh giá của Sở Lao động - Thương binh và Xã hội Lạng Sơn, tỉnh vẫn còn một số cấp ủy Đảng, chính quyền tại cơ sở chưa thực sự coi trọng công tác xây dựng xã, phường, thị trấn phù hợp với trẻ em, do đó kết quả đạt được ở một số tiêu chí còn thấp. Công tác bảo vệ chăm sóc trẻ em ở một số xã, thị trấn còn hạn chế; hiện nay một số địa phương chưa có công chức chuyên trách phụ trách công tác trẻ em; đội ngũ cán bộ làm công tác trẻ em ở các xã, phường, thị trấn chủ yếu kiêm nhiệm, thường xuyên có sự thay đổi nên phần nào đã làm ảnh hưởng đến chất lượng của công tác bảo vệ, chăm sóc trẻ em.

Bên cạnh đó, kỹ năng bảo vệ, chăm sóc trẻ em của một số gia đình, cộng đồng còn hạn chế nên tình trạng trẻ em bị tai nạn thương tích, trẻ em tử vong do tai nạn thương tích và trẻ em tử vong do đuối nước vẫn còn xảy ra. Một số ít cán bộ, công chức làm công tác bảo vệ chăm sóc trẻ em cấp huyện và cấp xã chưa thực sự sâu sát với công việc, chỉ đạo chưa quyết liệt nên hiệu quả công việc đạt chưa cao dẫn đến một số nơi vẫn có trẻ tử vong do tai nạn đuối nước, tai nạn thương tích; trẻ em bị xâm hại…

Nhằm khắc phục những hạn chế nêu trên, năm 2022, Lạng Sơn sẽ tập trung tổ chức các lớp tập huấn bồi dưỡng nâng cao năng lực cho cán bộ, công chức làm công tác bảo vệ, chăm sóc trẻ em từ tỉnh đến cơ sở; tập huấn nghiệp vụ, hướng dẫn thực hiện quy định về tiêu chuẩn, trình tự đánh giá và công nhận xã, phường, thị trấn phù hợp với trẻ em. Phấn đấu xã, phường, thị trấn đạt tiêu chí phù hợp với trẻ em toàn tỉnh đạt tỷ lệ 95%. Qua đó, tạo điều kiện cho trẻ em được sống trong môi trường an toàn, lành mạnh, thân thiện, có sự khởi đầu tốt đẹp, được hưởng đầy đủ các quyền cơ bản của mình, có điều kiện phát triển toàn diện về thể chất, trí tuệ, tinh thần và nhân cách.