Trong những năm qua, việc thực hiện các chính sách BHXH, BHTN, bảo hiểm y tế (BHYT) đã được các cấp ủy, chính quyền, MTTQ và các tổ chức chính trị xã hội tỉnh Lào Cai quán triệt, triển khai, tổ chức thực hiện nghiêm túc và đạt được nhiều kết quả quan trọng. Công tác đóng nộp BHXH, BHTN của các cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp cơ bản thực hiện nghiêm túc, việc giải quyết các chế độ chính sách liên quan đến BHXH, BHTN cho đối tượng thụ hưởng được thực hiện đúng, đủ, kịp thời. 

Đặc biệt, hàng năm, Sở Lao động – Thương binh và Xã hội Lào Cai đã tham mưu UBND tỉnh chỉ đạo các cấp, các ngành từ tỉnh đến huyện tăng cường tuyên truyền, phổ biến quy định pháp luật về BHXH; triển khai và tổ chức thực hiện chính sách BHXH, BHTN, BHYT, trong đó chú trọng phát triển đối tượng tham gia BHXH, BHTN và chỉ tiêu bao phủ BHYT, hướng tới mục tiêu BHXH, BHYT toàn dân. Nhờ đó, số lượng doanh nghiệp, đơn vị, số người tham gia BHXH, BHTN tăng đều qua các năm

Tính đến thời điểm giữa tháng 9/2021, tổng số lao động toàn tỉnh Lào Cai đã tham gia BHXH bắt buộc và bảo BHXH tự nguyện là 64.450 người ( trong đó, BHXH bắt buộc là 57.949 người, BHXH tự nguyện là 6.501 người) đạt tỷ lệ 14,4% so với tổng số lao động tham gia hoạt động kinh tế.

Tư vấn, giới thiệu việc làm và chính sách BHTN cho người lao động tại Trung tâm Dịch vụ việc làm tỉnh Lào Cai năm 2020

Đến hết tháng 8/2021, tổng số đơn vị, doanh nghiệp tham gia BHXH, BHTN trên địa bàn tỉnh là 2.276 đơn vị, gồm: 830 đơn vị cơ quan hành chính, sự nghiệp; 1.446 đơn vị doanh nghiệp, cơ sở sử dụng lao động. Các đơn vị là cơ quan hành chính, sự nghiệp đã thực hiện đăng ký và tham gia BHXH, BHTN đầy đủ, kịp thời cho người lao động. Tuy nhiên các đơn vị là doanh nghiệp, cơ sở sử dụng lao động đăng ký tham gia BHXH, BHTN chưa đầy đủ, đặc biệt các nhóm hộ kinh doanh cá thể.

Tổng số đối tượng tham gia BHXH, BHTN tỉnh lào Cai là 64.450 lao động, trong đó số đối tượng là người lao động trong các doanh nghiệp, cơ sở sản xuất kinh doanh có sử dụng lao động là 23.892 người, chiếm tỷ lệ 37,1% tổng lao động đang tham gia BHXH, BHTN. Dù vậy, số lao động đang tham gia trên chưa tương xứng với lực lương lao động ngoài khu vực Nhà nước trên địa bàn tỉnh. Nguyên nhân chủ yếu do các đơn vị phải cắt giảm lao động, ngừng hoạt động sản xuất kinh doanh hoặc chưa được đơn vị sử dụng lao động thực hiện giao kết hợp đồng lao động và đăng ký tham gia BHXH, BHTN đầy đủ, đúng quy định.

Bên cạnh những kết quả đạt được, việc tổ chức thực hiện chính sách BHXH, BHTN ở Lào Cai còn những tồn tại như: một số cấp ủy, chính quyền chưa quan tâm đúng mức công tác thực hiện các chính sách về BHXH, BHTN. Tình trạng doanh nghiệp, hộ kinh doanh cá thể chưa tham gia và tham gia chưa đầy đủ BHXH, BHTN cho người lao động vẫn còn xảy ra; tình trạng nợ đóng BHXH, BHTN tại các doanh nghiệp còn nhiều.

Theo báo cáo từ Sở Lao động – Thương binh và Xã hội tỉnh Lào Cai, tổng số tiền BHXH, BHTN phải thu từ 01/01/2020 đến 31/8/2021 là 1.746,5 tỷ đồng. Trong đó, số đã thu là 1.650 tỷ đồng; số còn nợ đọng BHXH, BHTN là 96,5 tỷ đồng (nợ BHXH 91 tỷ đồng, nợ BHTN 5,5 tỷ đồng); số doanh nghiệp, đơn vị sử dụng lao động nợ đọng BHXH, BHTN từ 3 tháng trở lên là 490 doanh nghiệp, đơn vị với số tiền nợ đọng là 57,169 tỷ đồng.

Đến nay, các cơ quan chức năng của tỉnh Lào Cai đã giải quyết đầy đủ, kịp thời các chế độ, chính sách có liên quan về BHXH, BHTN cho đối tượng thụ hưởng theo đúng quy định; không có hiện tượng bớt xét, xâm tiêu tiền chế độ chính sách BHXH, BHTN của người lao động. Toàn tỉnh đã giải quyết chế độ BHXH, BHTN cho tổng số 87.863 đối tượng (trong đó 3.727 đối tượng BHTN và 84.136 đối tượng BHXH) với tổng số tiền 2.139,279 tỷ đồng.

Đánh giá từ Sở Lao động – Thương binh và Xã hội tỉnh Lào Cai, cho thấy: Trong quá trình chi trả chế độ chính sách có liên quan đến BHTN, các cơ quan có liên quan (BHXH tỉnh, Trung tâm Dịch vụ việc làm tỉnh) phát hiện 32 trường hợp hưởng sai đối tượng, chế độ với tổng số tiền hơn 124,273 triệu đồng. Nguyên nhân do người lao động có việc làm trong thời hạn 15 ngày làm việc kể từ ngày nộp hồ sơ đề nghị hưởng trợ cấp thất nghiệp hoặc đã có việc làm trong thời gian đang hưởng trợ cấp thất nghiệp nhưng không thực hiện việc thông báo với Trung tâm Dịch vụ việc làm tỉnh theo quy định; người sử dụng lao động đóng BHXH, BHTN cho người lao động kể cả thời gian thử việc nhưng lại không báo cho người lao động biết để; chủ sử dụng lao động trả hợp đồng lao động cho người lao động chậm nên người lao động không thông báo có việc làm mới và đề nghị với cơ quan chức năng để quyết định chấm dứt hưởng trợ cấp thất nghiệp kịp thời. Khi phát hiện sai phạm, Trung tâm Dịch vụ việc làm tỉnh đã thu hồi, nộp về tài khoản của cơ quan BHXH tỉnh số tiền đạt 100%, không còn tồn đọng.

Đến nay, Sở Lao động – Thương binh và Xã hội Lào Cai đã tiến hành thanh tra tình hình chấp hành pháp luật về BHXH, BHTN đối với 14 doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh có nợ đọng BHXH. Bảo hiểm xã hội tỉnh thực hiện thanh tra, kiểm tra, thanh tra liên ngành tại 213 đơn vị sử dụng lao động.

Qua thanh tra, kiểm tra đã đôn đốc các đơn vị nợ đọng tiền BHXH nộp về tài khoản thu của cơ quan BHXH là 8,159 tỷ đồng. Đề nghị báo tăng cho 162 lao động với số tiền truy thu là 2,086 tỷ đồng, thu hồi về quỹ BHXH gần 52 triệu đồng (do người lao động đi làm nhưng đơn vị vẫn đề nghị chi hưởng chế độ ốm đau và do đại lý thu chi sai tiền hưởng chế độ BHXH).