Đề tài nghiên cứu đề xuất giải pháp nhân rộng 5 mô hình để giảng dạy tại các cơ sở GDNN trên địa bàn tỉnh.

Ngành Cơ điện tử đóng vai trò lớn trong cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 hiện nay và cũng là chìa khóa cho nền Công nghiệp Việt Nam nói chung với khả năng đẩy mạnh hiệu quả kinh tế bằng những sản phẩm có tính thông minh và giá trị gia tăng cao. Mặc dù vậy, nhìn chung ở các trình độ của hệ thống GDNN nước ta chưa đáp ứng được nhu cầu nhân lực trong lĩnh vực nghề Cơ điện tử ở các lĩnh vực, nhất là lĩnh vực điện tử, công nghệ thông tin, truyền thông và điều khiển tự động;

Chất lượng, hiệu quả đào tạo của nhiều cơ sở GDNN mặc dù đã được cải thiện, tuy nhiên vẫn chưa đáp ứng được yêu cầu, chưa gắn bó hữu cơ với nhu cầu nhân lực của từng ngành, từng địa phương; mối quan hệ giữa cơ sở GDNN và các doanh nghiệp, đơn vị sử dụng lao động còn lỏng lẻo; học sinh, sinh viên tốt nghiệp còn yếu về ngoại ngữ, kỹ năng lắp ráp và lập trình và các kỹ năng mềm

Kết quả khảo sát của Đề tài nghiên cứu cho thấy cả học sinh, sinh viên (HSSV) và nhà giáo đều cho rằng hệ thống thiết bị Cơ điện tử trong các cơ sở GDNN theo Thông tư 48/2018/TT-BLĐTBXH là chưa đáp ứng được yêu cầu cho HSSV trong bối cảnh hiện nay. Trong khi HSSV  ho rằng nội dung, thời gian phân bổ giữa thực hành và lý thuyết, cơ sở vật chất là 3 yếu tố chưa đáp ứng được yêu cầu cho việc đào tạo kiến thức, kỹ năng, thì các nhà giáo lại cho rằng cả 4 yếu tố đều chưa đáp ứng được yêu cầu. Đặc biệt có 98% nhà giáo được khảo sát đều cho biết phương pháp giảng dạy chưa phù hợp, điều này cho thấy bản thân các nhà giáo dục trong các cơ sở GDNN đã nhận thức được sự tác động của khoa học và công nghệ vào giảng dạy và họ mong muốn được đào tạo về phương pháp giảng dạy trong môi trường số. Kết thúc chương trình đào tạo HSSV mới chỉ có được một số kỹ năng cơ bản của nhóm kỹ năng vận hành thiết bị và sử dụng phần mềm. Các kiến thức, kỹ năng cần thiết khác  thuộc 6 nhóm kỹ năng còn lại chưa được quan tâm đề cập đến.

Việc đầu tư cho các phần mềm chuyên ngành phục vụ giảng dạy còn chưa được chú ý đầu tư đúng mức, phần lớn các phần mềm được giảng dạy còn lạc hậu (các phiên bản rất cũ) so với công nghiệp và thường là các phần mềm không có bản quyền.

Các cơ sở GDNN đều xác định được tầm quan trọng của việc phối kết hợp với doanh nghiệp trong việc đào tạo học viên (đào tạo theo nhu cầu doanh nghiệp, kết hợp với doanh nghiệp đào tạo học viên tại trường, tại chính doanh nghiệp ...). Học viên thường được gửi đi đào tạo ở doanh nghiệp, cơ sở thực hành sớm. Về nội dung đào tạo, doanh nghiệp thường chỉ tập trung đào tạo/hỗ trợ đào tạo chuyên môn (học trong quá trình làm việc, thực tập) chưa có nhiều nội dung, kỹ năng liên quan đến kiến thức, kỹ năng đáp ứng CMCN lần thứ tư (kỹ năng ứng dụng CNTT, kỹ năng mềm, kỹ năng tư duy, làm việc độc lập trong doanh nghiệp...).

Dựa trên phân tích, đánh giá thực trạng sử dụng trang thiết bị hệ thống cơ điện tử tại các cơ sở GDNN, nhóm nghiên cứu đã “Nghiên cứu thiết kế chế tạo bộ điều khiển đa năng hệ thống cơ điện tử bằng vi điều khiển và PLC được giám sát trên máy tính bằng mạng truyền thông”.

Về những tác động và lợi ích mà kết quả nghiên cứu mang lại, Đề tài đã góp phần phát triển nguồn nhân lực có trình độ chuyên môn kỹ thuật cao, đáp ứng nhu cầu tuyển dụng nhân viên kỹ thuật cao cho các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh Vĩnh Phúc nói riêng cũng như toàn quốc nói chung. Xây dựng được những phòng học chuyên môn có công nghệ cao về lĩnh vực điều khiển hệ thống cơ điện tử tại trường Cao đẳng Nghề Vĩnh Phúc và tại các cơ sở GDNN trên địa bàn tỉnh.

Cùng với đó, kết quả nghiên cứu đã góp phần phát triển nguồn nhân lực có trình độ chuyên môn kỹ thuật cao, đáp ứng nhu cầu tuyển của các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh Vĩnh Phúc. Do đó tiết kiệm được chi phí và thời gian mời chuyên gia từ nước ngoài khi xảy ra sự cố đối với dây chuyền sản xuất cũng như các thiết bị máy móc của doanh nghiệp. Sản phẩm nghiên cứu của nhóm tác giả được áp dụng những công nghệ tiên tiến nhất hiện nay do đó không gây ảnh hưởng tới môi trường, mức độ an toàn đối với người sử dụng rất cao.

Kết quả nghiên cứu của Đề tài cho thấy việc ứng dụng công nghệ trong điều khiển tự động hóa hệ thống Cơ điện tử đã và đang là hướng đi đúng cho quá trình đào tạo nguồn nhân lực có tay nghề cao nhằm cung cấp lực lượng lao động cho các khu công nghiệp trên địa bàn tỉnh Vĩnh Phúc. Bộ điều khiển đa năng hệ thống cơ điện tử sử dụng vi điều khiển và PLC, hệ thống được điều khiển giám sát trên máy tính bằng mạng truyền thông cũng đã và đang đáp ứng một phần nhu cầu của đội ngũ lao động làm việc tại các nhà máy có các hệ thống, dây chuyền tự động như nhà máy xi măng, nhà máy cơ khí chế tạo, các công ty sản xuất thiết bị vận chuyển hàng hóa; nhà máy lắp ráp ôtô, xe máy như Honda, Toyota, Vinfast; các nhà máy sản xuất, lắp ráp các thiết bị điện máy như Bosch, Samsung, Cannon, Panasonic; các nhà máy chế biến hàng tiêu dùng như Unilever, P&G..

Tuy nhiên, cần đẩy mạnh hơn nữa trong nghiên cứu điều khiển hệ thống cơ điện tử theo hướng đồng bộ hệ thống sản xuất, ứng dụng các công nghệ mới như IOT, IO, công nghệ 4.0 vào quá trình điều khiển hệ thống Cơ điện tử; Cần nhân rộng hơn nữa mô hình để đào tạo ra những kỹ sư có trình độ năng lực như: Thiết kế, tư vấn thiết kế, triển khai công nghệ, quản lý sản xuất, nghiên cứu và phát triển sản phẩm cơ điện tử tại các doanh nghiệp, nhà máy thuộc lĩnh vực cơ điện tử và robot, hoặc các lĩnh vực có liên quan như kỹ thuật tự động hóa, kỹ thuật điện – điện tử, kỹ thuật máy tính, kỹ thuật cơ khí hàng không/ôtô, kỹ thuật y học. Đặc biệt, kỹ sư Kỹ thuật Cơ điện tử có thể tham gia thiết kế, chế tạo robot hoặc thiết kế, chế tạo và vận hành hệ thống tự động có robot.

Với thành công bước đầu, nhóm nghiên cứu đề tài mong muốn nhận được sự hỗ trợ của các Sở, Ban, Ngành nhằm nhân rộng kết quả nghiên cứu bao gồm: Cấp phôi; Gia công; Lắp ráp; Lưu kho… nhằm nâng cao chất lượng đào tạo đội ngũ lao động có chuyên môn về điều khiển hệ thống Cơ điện tử trên địa bàn tỉnh Vĩnh Phúc; giới thiệu sản phẩm, quảng bá, nhân rộng mô hình điều khiển hệ thống cơ điện tử. Đồng thời hỗ trợ nhóm nghiên cứu trong phát triển kỹ thuật trồng trọt, nhân giống, phát triển giống trong quá trình sản xuất và các thủ tục pháp lý liên quan đến thành phần giá nhằm hướng tới sản phẩm có thể sản xuất để trang bị cho các cơ sở GDNN trên địa bàn tỉnh.

Nhóm đề tài cũng kiến nghị cơ quan chức năng tỉnh Vĩnh Phúc hỗ trợ tối đa nguồn lực, cơ chế chính sách để các cơ sở GDNN trên địa bàn tỉnh có thể có những mô hình “Bộ điều khiển đa năng hệ thống cơ điện tử sử dụng vi điều khiển và PLC. Hệ thống được điều khiển giám sát trên máy tính bằng mạng truyền thông” phục vụ cho quá trình đào tạo.

Việc nhân rộng mô hình nghiên cứu sẽ góp phần quan trọng trong quá trình đào tạo ra các kỹ sư Cơ điện tử có khả năng sử dụng, vận hành và bảo trì tốt các thiết bị của hệ thống sản xuất tự động, hệ thống robot; Khai thác và xây dựng các phần mềm trong việc điều khiển các máy móc tự động, robot bằng máy tính và các phương tiện điều khiển số khác; Thiết kế cải tiến, thiết kế chế tạo mới và lắp ráp các thiết bị trong hệ thống sản xuất tự động ./.