Đứng trước yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước trong thời kỳ hội nhập quốc tế, Nghị quyết số 29/NQ-TW ngày 4/11/2013 của Hội nghị Trung ương 8 khóa XI về đổi mới căn bản toàn diện giáo dục và đào tạo và Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII của Đảng đã xác định một trong những nhiệm vụ trọng tâm là đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục, đào tạo, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực để đáp ứng yêu cầu của thị trường lao động và phát triển giáo dục, đào tạo phải gắn với nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội, với tiến bộ khoa học - công nghệ. Trong thời gian qua, giáo dục nghề nghiệp luôn nhận được sự quan tâm, chỉ đạo của Đảng, Chính phủ và sự hỗ trợ của các Bộ, ngành vì vậy GDNN từng bước được cải thiện cả về quy mô và chất lượng đào tạo. Học sinh, sinh viên ra trường có việc làm ngay với thu nhập cao, đã dần đáp ứng được nhu cầu ngày càng cao của thị trường lao động trong nước và quốc tế.

Năm 2018 được Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội chọn là năm đột phá trong GNNN, với mục tiêu tạo bước chuyển biến rõ nét, thực chất về chất lượng và hiệu quả GDNN đáp ứng nhu cầu của người học, thị trường lao động và doanh nghiệp, đặc biệt trong những ngành, nghề có nhu cầu lao động lớn, đòi hỏi yếu tố kỹ thuật và công nghệ cao. Bộ LĐTBXH đã triển khai đồng bộ các nhóm giải pháp từ xây dựng thể chế, quy hoạch lại mạng lưới, đẩy mạnh gắn kết với doanh nghiệp, thực hiện gắn tuyển sinh với tuyển dụng, nhân rộng mô hình đào tạo 9+ gắn với phân luồng, đổi mới công tác truyền thông, cắt giảm thủ tục hành chính và điều kiện kinh doanh... Chính vì vậy, nhận thức của xã hội, của doanh nghiệp và các cấp quản lý về học nghề bước đầu có thay đổi tích cực; công tác tuyển sinh đào tạo các trình độ trong GDNN đạt, vượt chỉ tiêu kế hoạch và được nâng cao về chất lượng. Hoạt động đào tạo đã chuyển từ “cung” sang “cầu”, gắn với nhu cầu nguồn nhân lực, nhu cầu sử dụng lao động của các doanh nghiệp, đặc biệt là khối các doanh nghiệp, đơn vị sử dụng lao độngcó vốn đầu tư nước ngoài, các các doanh nghiệp, đơn vị sử dụng lao động đòi hỏi lao động trực tiếp tay nghề cao ở các lĩnh vực công nghệ tiên tiến. Tỷ lệ học sinh, sinh viên tốt nghiệp có việc làm đạt cao, khoảng 70-80% tìm được việc làm hoặc tự tạo việc làm ngay sau khi tốt nghiệp, ở một số ngành, nghề tại một số cơ sở GDNN, tỷ lệ này đạt trên 90%, đặc biệt có những ngành, nghề 100% sinh viên ra trường có việc làm ngay đúng với chuyên môn được đào tạo. Tại nhiều cơ sở GDNN, các doanh nghiệp ký hợp đồng tiếp nhận sinh viên đến làm việc ngay trong lễ tốt nghiệp, thậm chí ngay từ khi bắt đầu đi thực tập tại doanh nghiệp.

Tuy nhiên, giáo dục nghề nghiệp vẫn còn nhiều thách thức ở phía trước, đặc biệt là khi cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4 đang diễn ra mạnh mẽ. Trên thực tế, nhận thức về học nghề của xã hội chưa cao, đầu tư của nhà nước và của xã hội, của doanh nghiệp cho giáo dục nghề nghiệp còn rất thấp, tư duy bao cấp của nhiều cơ sở giáo dục nghề nghiệp còn lớn, năng lực phát triển nguồn nhân lực của doanh nghiệp yếu dẫn đến sự chủ động của doanh nghiệp trong hợp tác với trường nghề còn thấp... Từ thực tế đó, quá trình đổi mới và nâng cao chất lượng GDNN phải bảo đảm sự gắn kết chặt chẽ, hiệu quả giữa tăng cường hiệu quả quản lý nhà nước, huy động và sử dụng có hiệu quả mọi nguồn lực cho phát triển GDNN, tăng cường tự chủ và trách nhiệm giải trình của các cơ sở GDNN nhằm khuyến khích năng lực chủ động, sáng tạo của các cơ sở GDNN, tăng cường sự tham gia của các doanh nghiệp, đơn vị sử dụng lao động trong phát triển GDNN. Đổi mới GDNN phải đặc biệt coi trọng chất lượng, giải quyết hài hòa mối quan hệ giữa số lượng và chất lượng, giữa đào tạo đại trà, diện rộng và đào tạo chuyên sâu, chất lượng cao.

Dự báo đến năm 2025, nước ta có 78,07 triệu người từ 15 tuổi trở lên, trong đó ở nông thôn là 46,56 triệu người, chiếm 59,64%. Lực lượng lao động làm việc trong nền kinh tế gần 63 triệu người, số lao động trong độ tuổi là 52,8 triệu người; nhân lực trong nông nghiệp chiếm 35 - 38% (năm 2020) và 28,3% (năm 2025), trong công nghiệp - xây dựng chiếm 31% (năm 2020) và 25,1% (năm 2025) và trong dịch vụ chiếm 27,0% - 29% (năm 2020) và 46,6% (năm 202%)  tổng nhân lực trong nền kinh tế. Trong tổng số lao động đang làm việc trong nền kinh tế, số lao động giản đơn là khoảng 12,42 triệu người, chiếm 20,1%; số lao động có kỹ năng trong nông, lâm, ngư nghiệp là 9,21 triệu người, chiếm 14,9%; số công nhân kỹ thuật vận hành máy và thợ lắp ráp là 7,7 triệu người, chiếm 12,46% và số lao động thủ công là 7,50 triệu người, chiếm 12,13%, lao động chuyên môn bậc trung là 1,82 triệu người, chiếm  2,94%. Như vậy, đến năm 2025 lao động dịch chuyển từ ngành nông nghiệp sang ngành công nghiệp và dịch vụ trong đó chủ yếu chuyển sang ngành dịch vụ.

Với sự phát triển của cách mạng công nghiệp 4.0, một số ngành nghề sẽ được phát triển trong tương lai liên quan tới các lĩnh vực ứng dụng trí tuệ nhân tạo, dữ liệu lớn, Internet di động, công nghệ điện toán đám mây, robot trong công nghiệp và gia đình, xe không người lái, thiết bị bay không người lái, máy in 3D, công nghệ nano, thực tế ảo, phương pháp điều trị kỹ thuật số và máy học, các lĩnh vực dịch vụ ứng dụng kết nối internet vạn vật, nông nghiệp công nghệ cao. Tính chất công việc nghề nghiệp thay đổi sẽ kéo theo cần nhiều kỹ năng mới đòi hỏi sự thích ứng của GDNN. Đồng thời với sự xuất hiện của một số ngành, nghề mới, cũng có một số ngành, nghề sẽ bị giảm nhu cầu nhân lực, thậm chí là mất đi.

Để thực hiện được mục tiêu đổi mới và nâng cao chất lượng GDNN trong giai đoạn tới, Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội xác định triển khai thực hiện đồng bộ 8 nhóm giải pháp, trong đó 3 nhóm giải pháp đột phá là: Trao quyền tự chủ đầy đủ cho các cơ sở GDNN đi liền với nâng cao năng lực quản trị của các cơ sở GDNN; Chuẩn hóa các điều kiện bảo đảm chất lượng, Gắn kết GDNN với thị trường lao động, việc làm bền vững và an sinh xã hội,cụ thể: