Theo báo cáo tại Hội thảo “Bàn về giải pháp phòng, chống mua bán người qua di cư trái phép ra nước ngoài” do Trung ương Hội LHPN Việt Nam phối hợp với Cục tham mưu Cảnh sát (Bộ Công an) và Công an tỉnh Sơn La tổ chức ngày 27/7 tại tỉnh Sơn La, Việt Nam là một nước trong các nước thuộc Tiểu vùng sông Mê – Kông được đánh giá là điểm nóng về tình trạng mua bán người. Chỉ tính từ tháng 11/2015 đến tháng 5/2018, toàn quốc đã phát hiện xảy ra 868 vụ, với 1.140 đối tượng, lừa bán 2.355 nạn nhân, tăng 7% số nạn nhân so với giai đoạn 2011-2015 (là 2.200 người). Tuy nhiên, đây chỉ mới là phần nổi của “tảng băng chìm”, con số thực tế lớn hơn nhiều, tình trạng mua bán người trên thế giới và khu vực ngày càng trở nên phức tạp, các đối tượng hình thành nhiều đường dây, băng nhóm liên tỉnh, xuyên quốc gia với tính chất, thủ đoạn tinh vi, xảo quyệt, lừa ép hoạt động mại dâm, bán làm vợ, đẻ thuê, bán nội tạng…

Lợi dụng sự phát triển của công nghệ thông tin và thông qua các trang mạng xã hội, các đối tượng mua bán người đã nhắn tin kết bạn, giả vờ yêu đương rồi rủ rê, lôi kéo, hay vẽ ra viễn cảnh về sự giàu sang, xa hoa của những “vùng đất hứa” để lừa bán ra nước ngoài hay cho các nhà hàng, quán karaoke, động mại dâm, làm vợ, cưỡng bức lao động… Nạn nhân của các đối tượng mua bán người nhắm đến chủ yếu là phụ nữ, trẻ em, nhất là học sinh của các trường học nội trú và tập trung ở những nhóm người có sự khó khăn về kinh tế, nhẹ dạ cả tin, mất cảnh giác, lợi dụng tục lệ cưới hỏi của đồng bào dân tộc ít người...

Bà Nguyễn Thị Minh Hương, Trưởng ban Tuyên giáo (TW Hội LHPN Việt Nam) đề nghị các đại biểu dự Hội thảo cần tập trung thảo luận, đánh giá đúng thực trạng tình hình hoạt động của tội phạm mua bán người nói chung và thông qua di cư trái phép nói riêng đã và đang xảy ra tại địa phương mình, đồng thời, nêu những khó khăn, vướng mắc và các giải pháp trong đấu tranh phòng, chống loại tội phạm này.

Tại buổi Hội thảo, bà Nguyễn Thị Thanh Hòa, nguyên Chủ tịch Hội LHPN Việt Nam, Chủ tịch Hội bảo vệ quyền trẻ em Việt Nam cho biết, hiện nay tình trạng mua bán người ngày càng có chiều hướng phức tạp thực tế ở Việt Nam hiện nay. Bà Hòa chia sẻ: nhu cầu về việc làm, có thu nhập là một nhu cầu chính đáng của người lao động mà chúng ta chưa đáp ứng được đầy đủ. Do đó, nhiều người dân đã bất chấp vi phạm pháp luật để vượt biên, di cư trái phép ra nước ngoài và biến mình trở thành những nạn nhân của các đối tượng mua bán người, bị cưỡng bức lao động... Nhiều đối tượng mua bán người đã đánh vào lòng tham của con người. Bên cạnh đó, một số người có tâm lý không muốn làm nhưng muốn hưởng thụ cuộc sống sung sướng nên đã trở thành những nạn nhân của mua bán người từ lúc nào không hay. Đặc biệt, đáng lo lắng hơn là nhiều em học sinh tại các trường nội trú, nơi được xem là an toàn nhất cũng bị các đối tượng mua bán người nhắm đến, tình trạng kết hôn giả, mua bán trẻ em ngày càng trở nên báo động, là vấn đề báo động hiện nay.

Chia sẻ về giải pháp nâng cao hiệu quả phòng, chống mua bán người, Đại tá Phan Thăng Long, Cục phó Cục Phòng, chống ma túy và tội phạm (Bộ Tư lệnh Bộ đội Biên phòng) cho hay: trước hết, cần đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động quần chúng nhân dân nâng cao nhận thức, hiểu biết về pháp luật và sự nguy hại của tội phạm mua, bán người... để từ đó các cấp, các ngành xác định rõ nhiệm vụ, thống nhất nhận thức, tăng cường chỉ đạo phối hợp chặt chẽ giữa các lực lượng, tạo sức mạnh tổng hợp nâng cao hiệu quả công tác phòng ngừa, đấu tranh có hiệu quả với các tổ chức, đường dây lợi dụng mạng xã hội để mua bán người xuyên quốc gia.

Bên cạnh đó, lực lượng chức năng cần tăng cường các biện pháp nghiệp vụ, nắm chắc tình hình, tham mưu cho cấp ủy, chính quyền địa phương quản lý chặt chẽ địa bàn, kiểm tra, kiểm soát, phát hiện, ngăn chặn tình trạng di cư trái phép ra nước ngoài ngay từ các bản, làng, thôn xã. Đẩy mạnh các hoạt động hợp tác quốc tế, nhất là với Trung Quốc và các nước trong khu vực về phòng chống mua, bán người thông qua di cư trái phép và giải quyết các vấn đề nạn nhân bị mua bán liên quan tại hai bên đường biên.

Đồng quan điểm, Thượng tá Nguyễn Trọng Tuệ, Trưởng phòng PC45, Công an tỉnh Hà Giang, đề xuất: Để nâng cao hiệu quả công tác phòng ngừa, đấu tranh với tội phạm mua bán người thông qua di cư ra nước ngoài trái phép ở những địa bàn có nguy cơ cao thì lực lượng công an, bộ đội biên phòng cần phối hợp tổ chức thực hiện tốt phương án đảm bảo trật tự an toàn xã hội; tổ chức diễn tập phòng, chống tội phạm tại các xã biên giới, đưa nhiệm vụ phòng ngừa, đấu tranh phòng, chống tội phạm thành nếp sống và là nguyện vọng, lợi ích của công dân. Ngoài ra, cần quan tâm tạo việc làm, ưu tiên vay vốn phát triển sản xuất, tạo môi trường thuận lợi cho việc giao lưu buôn bán nhằm không ngừng nâng cao mức thu nhập cho người dân; làm tốt công tác xóa đói, giảm nghèo, ổn định cuộc sống cho đồng bào, mở các lớp dạy nghề, làng nghề truyền thống.

Bên cạnh đó, cần làm tốt phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc, phát huy tốt vai trò của những người có uy tín như già làng, trưởng bản, trưởng họ..., đây là nòng cốt của phong trào; lựa chọn những mô hình tiêu biểu để triển khai nhân rộng và phát huy hiệu quả các mô hình phòng, chống tội phạm... từ đó nâng cao ý thức giác ngộ của quần chúng về phòng ngừa, đấu tranh với tội phạm mua bán người.

Bà Vũ Thị An, Trưởng ban Tuyên giáo Hội LHPN tỉnh Bắc Giang cho biết: xác định là tổ chức đại diện bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng cho phụ nữ, trẻ em, Hội LHPN tỉnh đã triển khai nhiều hoạt động thiết thực, cụ thể. Hàng năm, các cấp hội đều triển khai chương trình về phòng, chống mua bán người lồng ghép với thực hiện phong trào thi đua bằng nhiều hình thức. Động viên, chia sẻ và tổ chức dạy nghề, giới thiệu việc làm, hỗ trợ vốn để phát triển kinh tế cho phụ nữ bị mua bán trở về; Xây dựng các mô hình, câu lạc bộ phòng, chống mua bán người, tệ nạn xã hội. Đồng thời, giao lưu, học hỏi kinh nghiệm, giúp chị em phát triển kinh tế hiệu quả và bền vững.

Cùng với đó, đại diện Hội LHPN tỉnh Bắc Giang cũng kiến nghị các Bộ, ngành và địa phương cần tổ chức nhiều hội thảo, lớp tập huấn nhằm cung cấp thêm kiến thức, kỹ năng cho đội ngũ tuyên truyền viên các cấp Hội. Đầu tư, xây dựng các mô hình hỗ trợ nạn nhân bị mua bán trở về tái hòa nhập cộng đồng. Thường xuyên tuyên truyền trên các phương tiện thông tin đại chúng và tuyên truyền trực tiếp đến người dân về công tác phòng, chống mua bán người.