Văn phòng Đại diện Thương mại Mỹ (USTR) chuẩn bị tổ chức phiên điều trần quan trọng vào ngày 11/3, xem xét khả năng áp đặt thêm thuế quan đối với chất bán dẫn truyền thống (legacy semiconductors) nhập khẩu từ Trung Quốc. Động thái này, dù nhằm bảo vệ ngành công nghiệp chip nội địa và đồng minh, nhưng lại làm dấy lên lo ngại về nguy cơ đẩy giá cả hàng hóa tiêu dùng lên cao và gây xáo trộn chuỗi cung ứng toàn cầu.

Cuộc điều tra, khởi xướng từ tháng 12 năm ngoái theo chỉ đạo của cựu Tổng thống Biden, tập trung vào các loại chip truyền thống - những vi mạch sử dụng công nghệ sản xuất đã có tuổi đời hơn một thập kỷ, thường được ứng dụng rộng rãi trong các thiết bị điện tử gia dụng quen thuộc như ô tô, máy giặt, thiết bị viễn thông, chứ không phải chip AI hay chip xử lý cao cấp.

Mục tiêu chính của Washington là ngăn chặn làn sóng chip giá rẻ từ Trung Quốc tràn vào thị trường, đe dọa các nhà sản xuất chip Mỹ và các quốc gia đồng minh, vốn không thể cạnh tranh về giá với sản phẩm được trợ cấp mạnh tay từ chính phủ Trung Quốc.

Thực tế, Mỹ đã bắt đầu ra tay từ đầu năm nay với việc áp thuế 50% đối với chất bán dẫn Trung Quốc từ ngày 1/1. Tuy nhiên, giới chức Mỹ dường như vẫn chưa hài lòng và muốn gia tăng áp lực hơn nữa. Nếu đề xuất thuế quan mới được thông qua, ngành công nghiệp chip Trung Quốc, vốn đang gặp nhiều khó khăn, sẽ phải đối mặt với một đòn giáng mạnh mẽ hơn.

Mối lo ngại của Mỹ không phải không có cơ sở, theo thống kê của Bộ Thương mại Mỹ, 2/3 số sản phẩm điện tử "Made in USA" đang sử dụng chip truyền thống có nguồn gốc từ Trung Quốc. Đáng chú ý, một nửa số doanh nghiệp Mỹ, bao gồm cả các công ty quốc phòng, thậm chí không nắm rõ nguồn gốc xuất xứ của các con chip mà họ đang sử dụng trong sản phẩm của mình. Sự phụ thuộc quá lớn vào chip Trung Quốc, theo quan điểm của Washington, tiềm ẩn nhiều rủi ro về an ninh quốc gia và kinh tế.

Trước động thái cứng rắn của Mỹ, ngành công nghiệp chip Trung Quốc đã lên tiếng phản đối. Hiệp hội Công nghiệp Ô tô Trung Quốc khẳng định các nhà sản xuất chip ô tô của họ không hề sử dụng "thủ đoạn cạnh tranh không lành mạnh" hay "biện pháp phi thị trường" để đạt được thành công. Tuy nhiên, lời giải thích này dường như không đủ sức thuyết phục Washington.

Quỹ Sáng tạo Mỹ (Foundation for American Innovation), một tổ chức nghiên cứu có trụ sở tại Washington, cho rằng Trung Quốc đang lợi dụng chính sách thị trường mở cửa và tự do thương mại của Mỹ để chiếm lĩnh thị trường, chèn ép các doanh nghiệp Mỹ và thâu tóm chuỗi cung ứng toàn cầu. Quỹ này đặc biệt cảnh báo về sự trỗi dậy mạnh mẽ của Trung Quốc trong lĩnh vực wafer silicon carbide, một vật liệu bán dẫn thế hệ mới và kêu gọi chính phủ Mỹ cần có biện pháp đối phó mạnh mẽ hơn.