Mặc dù chính sách bảo hiểm thất nghiệp đã thể hiện vai trò là điểm tựa an sinh, tuy nhiên sau thời gian dài, việc thực hiện chính sách này đang bộc lộ một số hạn chế, bó hẹp, nhất là chức năng phòng ngừa lao động bị thất nghiệp còn mờ nhạt.

Ông Vũ Trọng Bình, Cục trưởng Cục Việc làm cho biết, qua hơn 10 năm triển khai, chính sách bảo hiểm thất nghiệp hiện hành không còn đáp ứng được yêu cầu, quy mô của nền kinh tế, đòi hỏi cần phải thiết kế lại đảm bảo phù hợp với nhu cầu thực tế, nhất là để quản trị hiệu quả Quỹ bảo hiểm thất nghiệp.

Nghị quyết 28-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương về cải cách chính sách bảo hiểm xã hội đã đặt mục tiêu cụ thể về chính sách bảo hiểm thất nghiệp. Cụ thể, giai đoạn đến năm 2025, khoảng 35% lực lượng lao động trong độ tuổi tham gia bảo hiểm thất nghiệp. Tỷ lệ này được nâng lên khoảng 45% lực lượng lao động trong độ trong giai đoạn đến năm 2030.

Tới hết năm 2022, số người tham gia bảo hiểm thất nghiệp trên toàn quốc vượt mốc hơn 14,3 triệu người, đạt 31,18% lực lượng lao động trong độ tuổi. Trong khi đó, số liệu từ Tổng cục Thống kê (Bộ Kế hoạch và Đầu tư) cho thấy, lực lượng lao động từ 15 tuổi trở lên ở nước ta năm 2022 đạt 51,7 triệu người. Như vậy, dư địa dành cho phát triển số người tham gia bảo hiểm thất nghiệp còn rất lớn.

Ông Trần Tuấn Tú, Trưởng phòng Bảo hiểm thất nghiệp (Cục Việc làm, Bộ Lao động-Thương binh và Xã hội) cho biết, một trong những định hướng lớn về sửa đổi chính sách bảo hiểm thất nghiệp trong thời gian tới là quy định các vấn đề liên quan đến bảo hiểm thất nghiệp phù hợp định hướng sửa đổi Luật Bảo hiểm xã hội  và chủ trương bỏ mức lương cơ sở theo Nghị quyết số 27-NQ/TW.

Trước hết, sẽ đề xuất mở rộng đối tượng tham gia bảo hiểm thất nghiệp. Hồ sơ xây dựng Luật Việc làm (sửa đổi) định hướng sửa đổi, bổ sung theo hướng tất cả người lao động có giao kết hợp đồng làm việc, hợp đồng lao động không xác định thời hạn, hợp đồng lao động xác định thời hạn từ 1 tháng trở lên thuộc đối tượng tham gia bảo hiểm thất nghiệp. Dự thảo Luật cũng đề xuất bổ sung đối tượng người quản lý doanh nghiệp, người quản lý điều hành hợp tác xã có hưởng lương và tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc thuộc đối tượng tham gia bảo hiểm thất nghiệp.

Một số chế độ bảo hiểm thất nghiệp cũng được đề xuất sửa đổi, bổ sung cho phù hợp thực tế.

Về tư vấn, giới thiệu việc làm, sửa đổi, bổ sung quy định theo hướng những người đang tham gia bảo hiểm thất nghiệp đều được tư vấn, giới thiệu việc làm miễn phí. Bổ sung quy định về hình thức cung ứng dịch vụ tư vấn, giới thiệu việc làm, kinh phí thực hiện phù hợp với định hướng sửa đổi Luật Giá.

Với nội dung trợ cấp thất nghiệp, sửa đổi, bổ sung điều kiện hưởng trợ cấp thất nghiệp theo hướng quy định bổ sung trường hợp không được hưởng trợ cấp thất nghiệp như: viên chức bị xử lý kỷ luật buộc thôi việc, sửa đổi quy định liên quan chưa tìm được việc làm sau 15 ngày. Sửa đổi quy định về mức hưởng trợ cấp thất nghiệp tối đa đối với người lao động thuộc đối tượng thực hiện chế độ tiền lương do Nhà nước quy định bảo đảm phù hợp chủ trương bỏ mức lương cơ sở theo Nghị quyết số 27-NQ/TW. Sửa đổi, bổ sung quy định người lao động không được hưởng tiền trợ cấp thất nghiệp và không được bảo lưu thời gian đóng bảo hiểm thất nghiệp đối với thời gian bị tạm dừng hưởng trợ cấp thất nghiệp.

Nội dung về Quỹ Bảo hiểm thất nghiệp sẽ sửa đổi, bổ sung quy định về mức đóng.

Cụ thể, đề xuất quy định người lao động đóng “tối đa” bằng 1% tiền lương tháng, người sử dụng lao động đóng “tối đa” bằng 1% quỹ tiền lương tháng của người lao động đang tham gia bảo hiểm thất nghiệp, Nhà nước hỗ trợ tối đa 1% quỹ tiền lương tháng đóng bảo hiểm thất nghiệp của những người lao động đang tham gia bảo hiểm thất nghiệp và do ngân sách trung ương bảo đảm; giao Chính phủ quy định cụ thể mức đóng của người lao động và người sử dụng lao động.

Dự thảo Luật Việc làm (sửa đổi) cũng bổ sung một số nội dung mới về sử dụng Quỹ Bảo hiểm thất nghiệp.

Cụ thể: Bổ sung các quy định cụ thể về chi phí quản lý bảo hiểm thất nghiệp; Sửa đổi quy định về tiền lương làm căn cứ đóng bảo hiểm thất nghiệp bao gồm mức lương, các khoản phụ cấp; Mức trần đóng bảo hiểm thất nghiệp phù hợp chủ trương tại Nghị quyết số 27-NQ/TW và định hướng sửa đổi, bổ sung Luật Bảo hiểm xã hội.

Dự thảo Luật Việc làm (sửa đổi) sửa đổi, bổ sung quy định về đầu tư Quỹ Bảo hiểm thất nghiệp: nguyên tắc đầu tư bảo đảm an toàn, bền vững, hiệu quả và thu hồi khi cần thiết. Danh mục đầu tư theo tính chất sở hữu, khả năng sinh lời và quản lý rủi ro chặt chẽ, phù hợp với tính chất của quỹ ngắn hạn./.