Sáng ngày 6/7/2018, tại Hà Nội, Cục Phòng, chống tệ nạn xã hội (Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội) tổ chức Hội nghị sơ kết 2 năm thực hiện Đề án Tiếp nhận, xác minh, bảo vệ và hỗ trợ nạn nhân bị mua bán và nhân rộng mô hình hoạt động Đội công tác xã hội tình nguyện. Cục trưởng Cục Phòng, chống tệ nạn xã hội Nguyễn Xuân Lập chủ trì hội nghị.

Trình bày Báo cáo Sơ kết công tác hỗ trợ nạn nhân bị mua bán trở về giai đoạn 2016-2018, ông Lê Đức Hiền, Phó Cục trưởng, Cục Phòng, chống tệ nạn xã hội cho biết, từ năm 2016 - 2018 (tính đến tháng 5/2018), ngành Lao động - Thương binh và Xã hội đã phối hợp với lực lượng Công an, Bộ đội Biên phòng tiếp nhận gần 1.000 nạn nhân bị mua bán trở về. Điển hình, tỉnh Quảng Ninh tiếp nhận 228 nạn nhân (203 phụ nữ, 25 trẻ em), trong đó, có 07 nạn nhân là người Quảng Ninh, 221 nạn nhân là người các tỉnh khác. Tỉnh Điện Biên là 131 nạn nhân, trong đó, năm 2016 là 68 nạn nhân, năm 2017 là 45 nạn nhân và 5 tháng đầu năm 2018 là 18 nạn nhân. Tỉnh Lai Châu là 54 nạn nhân, trong đó năm 2016 là 18 nạn nhân, năm 2017 là 12 nạn nhân, năm 2018 là 12 nạn nhân, phòng Lao động- Thương binh và Xã hội các huyện, thành phố phối hợp với các cơ quan chức năng tiếp nhận 12 nạn nhân trở về...

Đối với các nạn nhân, 100% đối tượng sau khi được tiếp nhận đều được lực lượng chức năng (Công an, Bộ đội biên phòng, chính quyền địa phương cấp huyện, xã) tổ chức gặp gỡ, tư vấn và thực hiện chế độ hỗ trợ để nạn nhân tái hòa nhập cộng đồng theo quy trình, quy định chế độ chính sách.

Với các nạn nhân bị mua bán sau khi được tiếp nhận, không có hộ khẩu thường trú trên địa bàn tỉnh, thành phố trước khi trở về địa phương được bố trí nơi lưu trú, hỗ trợ cần thiết tại Cơ sở hỗ trợ nạn nhân trên địa bàn tỉnh, thành phố và được hỗ trợ tiền tàu xe để trở về nơi cư trú.

Với các nạn nhân bị mua bán sau khi được tiếp nhận, có hộ khẩu thường trú trên địa bàn tỉnh, thành phố, khi trở về đã được ngành Lao động – Thương binh và Xã hội phối hợp với chính quyền địa phương khảo sát nhu cầu, căn cứ nhu cầu, nguyện vọng của nạn nhân, hướng dẫn làm hồ sơ đề nghị được hỗ trợ khó khăn ban đầu, hỗ trợ học nghề để họ ổn định cuộc sống và hoà nhập cộng đồng; với nạn nhân là trẻ em, chính quyền địa phương đã hướng dẫn thủ tục làm giấy khai sinh cho các bé.

Trong những năm qua, một số tỉnh, thành phố đã thành lập được các mô hình với mục đích hỗ trợ cho đối tượng có nguy cơ bị buôn bán và bị mua bán trở về được tiếp cận các dịch vụ nhu cầu thiết yếu như giáo dục kỹ năng sống, lưu trú, học văn hóa, học nghề, thăm khám y tế. Ví dụ như tỉnh Lào Cai với mô hình “Nhà nhân ái”; tỉnh An Giang với mô hình “Ngôi nhà tình thương cho nạn nhân bị mua bán trở về”. Các tỉnh Thanh Hóa, Bắc Giang, Tây Ninh, Thừa Thiên Huế, Quảng Bình với mô hình “Nhóm Tự lực”; tỉnh Nghệ An với chương trình “Phòng, chống mua bán người qua biên giới” tại một số huyện giáp ranh đường biên giới của tỉnh Nghệ An...

Các mô hình hỗ trợ nạn nhân tại cộng đồng đã được các địa phương đánh giá cao về tính hiệu quả và thực tiễn. Sự thành công của các mô hình bước đầu đã giúp đỡ được những nạn nhân có hoàn cảnh khó khăn, được tiếp cận các dịch vụ hỗ trợ tái hòa nhập cộng đồng bền vững, nguồn vốn sinh kế hiệu quả đem lại thu nhập ổn định cho cuộc sống.

Tuy nhiên, theo ông Nguyễn Xuân Lập - Cục trưởng Cục Phòng chống Tệ nạn xã hội, hiện nay tình hình tội phạm mua bán người được đánh giá là có diễn biến phức tạp, thủ đoạn hoạt động của tội phạm mua bán người ngày càng tinh vi xảo quyệt, mang tính xuyên quốc gia và hình thành nhiều đường dây, băng nhóm tội phạm có sự câu kết giữa các đối tượng trong nước và nước ngoài. Vì vậy, nhiệm vụ trọng tâm công tác hỗ trợ nạn nhân bị mua bán trở về trong thời gian tới là rất nặng nề. Đối với các Bộ, ngành Trung ương cần tiếp tục nghiên cứu, rà soát, đánh giá thực trạng chính sách pháp luật về công tác hỗ trợ nạn nhân, từ đó đề xuất, sửa đổi, bổ sung chính sách cho phù hợp với yêu cầu của tình hình mới; Nghiên cứu, khảo sát, xây dựng định mức kinh tế kỹ thuật cho dịch vụ hỗ trợ phục hồi cho nạn nhân bị mua bán trở về; Tổ chức các khóa tập huấn, hội thảo chia sẻ kinh nghiệm trong công tác hỗ trợ nạn nhân nhằm nâng cao năng lực cho cán bộ ngành Lao động- Thương binh và Xã hội và các cơ quan ban ngành liên quan để thực hiện tốt quy trình hỗ trợ nạn nhân và giúp họ hòa nhập cộng đồng; Triển khai xây dựng thí điểm các mô hình hỗ trơ nạn nhân tại cộng đồng; đánh giá, rút kinh nghiệm và nhân rộng các mô hình thành công trong phạm vi toàn quốc; Tổ chức khảo sát, đánh giá, rút kinh nghiệm và nhân rộng các mô hình hỗ trợ nạn nhân thành công tại cộng đồng; khuyến khích các tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước tham gia vào công tác hỗ trợ nạn nhân; Tổ chức kiểm tra, đánh giá việc thực hiện công tác hỗ trợ nạn nhân tại một số tỉnh, thành phố trọng điểm về mua bán người; Nấng cấp trang thiết bị đảm bảo phục vụ công tác hỗ trợ nạn nhân tại các cơ sở bảo trợ xã hội, cơ sở hỗ trợ nạn nhân; Xây dựng các phóng sự về công tác hỗ trợ nạn nhân bị mua bán trở về.

Còn đối với Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố, cần quan tâm, bố trí kinh phí trong ngân sách nhà nước hàng năm cho công tác hỗ trợ nạn nhân bị mua bán; chỉ đạo các ban, ngành liên quan thực hiện lồng ghép công tác hỗ trợ nạn nhân với các chương trình kinh tế xã hội khác của địa phương như: xóa đói giảm nghèo, dạy nghề, tạo việc làm...; Huy động mọi nguồn lực trong công tác hỗ trợ, từng bước xã hội hóa, khuyến khích người dân và các tổ chức doanh nghiệp trên địa bàn cùng tham gia đóng góp trong việc hỗ trợ các nạn nhân trở về hòa nhập cộng đồng; Đồng thời Sở Lao động- Thương binh và Xã hội các tỉnh, thành phố trọng điểm chủ động nghiên cứu xây dựng mô hình hỗ trợ nạn nhân tại cộng đồng phù hợp với điều kiện kinh tế xã hội và đặc điểm tình hình của địa phương trình Hội đồng nhân dân và Ủy ban nhân dân phê duyệt./.