Tuy nhiên, do số lượng người nghiện ma túy trên địa bàn thành phố rất lớn cộng với siêu lợi nhuận do ma túy mang lại nên các đối tượng vẫn bất chấp các chế tài hình phạt nghiêm khắc của pháp luật để lén lút hoạt động phạm tội mua bán, sử dụng trái phép chất ma túy. Người nghiện hiện nay chủ yếu mua ma túy về nhà sử dụng và che dấu hành vi sử dụng cũng như tình trạng nghiện ma túy gây khó khăn cho công tác cai nghiện tại cộng đồng. 

Theo số liệu khảo sát, hiện nay trên địa bàn thành phố Nam Định có 784 người nghiện ma túy trong diện quản lý, trong đó có 107 người có biểu hiện sử dụng ma túy tổng hợp. Số phường, xã có người nghiện ma túy là 25/25 phường, xã. Năm 2017, số vụ vi phạm hành chính về ma túy trên địa bàn thành phố là 300 vụ với 306 đối tượng (trong đó có 289 vụ sử dụng trái phép chất ma túy với 292 đối tượng), bắt truy tố về ma túy 228 vụ với 244 đối tượng mua bán, tàng trữ trái phép chất ma túy. Để thực hiện mục tiêu ngăn chặn và từng bước đẩy lùi tệ nạn ma túy trên địa bàn, cùng với việc tăng cường công tác đấu tranh phòng, chống tội phạm về ma tuý, Thành phố Nam Định tiếp tục đẩy mạnh công tác cai nghiện ma túy tại gia đình và cộng đồng, từng bước làm giảm tội phạm và tệ nạn ma túy, góp phần giữ gìn an ninh trật tự trên địa bàn. Thành phố đã đẩy mạnh tuyên truyền đường lối, chủ trương của Đảng, pháp luật của Nhà nước về phòng chống ma túy nói chung, công tác cai nghiện ma túy nói riêng; tác hại của ma túy, các biện pháp điều trị nghiện ma túy, tính nhân đạo, nhân văn của việc tổ chức cai nghiện ma túy tại gia đình, cộng đồng. Vận động mọi tổ chức, gia đình, cá nhân thường xuyên cảnh giác với tội phạm ma túy; tích cực phòng, chống tệ nạn ma túy tại cộng đồng, tại nơi cư trú, gia đình. Hình thức tuyên truyền trên các phương tiện thông tin đại chúng, trên hệ thống đài truyền thanh các phường, xã, loa phát thanh lưu động, tập trung vào các đợt cao điểm phòng chống ma túy như “Tháng hành động phòng chống ma túy”, “Ngày toàn dân phòng chống ma túy”, đồng thời lồng ghép nội dung công tác tuyên truyền với việc thực hiện phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa ở các khu dân cư”, “Xây dựng nếp sống văn minh đô thị”, tuyên truyền trong các trường học; tuyên truyền thông qua hội nghị tập huấn, qua các tổ chức hội, đoàn thể để tuyên truyền đến các hội viên; chăng treo băng rôn, khẩu hiệu…

Bên cạnh đó, UBND thành phố đã tiến hành rà soát số người nghiện ma túy trên địa bàn; giao chỉ tiêu cai nghiện, phân bổ kinh phí cai nghiện cho cơ sở; tổ chức tập huấn, nâng cao năng lực cho đội ngũ cán bộ chủ chốt cơ sở, tổ công tác cai nghiện ma túy, trạm y tế các phường, xã về công tác cai nghiện ma túy tại gia đình và giải quyết việc làm cho người sau cai nghiện tại các phường, xã. Hằng năm, Ban chỉ đạo cai nghiện ma túy tại gia đình và cộng đồng thành phố đều tổ chức kiểm tra kết quả cai nghiện. Trong đó, kiểm tra việc tổ chức thực hiện công tác cai nghiện ma túy; thẩm định hồ sơ cai nghiện tại các phường, xã và thành lập hội đồng giám định kết quả cai nghiện ma túy cho từng đối tượng. Kết quả 100% các đối tượng cai nghiện ma túy tại gia đình được kiểm tra đều âm tính với hê-rô-in.

Tại các phường, xã đã kiện toàn tổ công tác cai nghiện ma túy tại gia đình, phân công nhiệm vụ cụ thể cho từng thành viên. Vận động người nghiện trên địa bàn tham gia cai nghiện ma túy tại gia đình; giao tổ công tác cai nghiện ma túy và các đoàn thể nhân dân tổ chức thẩm định hồ sơ, để tổ chức cai nghiện cho người nghiện. Kiểm tra, giám sát việc thực hiện cai nghiện ma túy tại gia đình, test nhanh người cai nghiện. Đồng thời thường xuyên giáo dục, thăm hỏi, động viên giúp đỡ người nghiện trong quá trình cai nghiện tự nguyện tại gia đình. Tại phường Trần Tế Xương, công tác tổ chức cai nghiện ma túy có sự tham gia của các ngành, trong đó công chức LĐ-TB và XH, Công an phường, Trạm y tế giữ vai trò chủ đạo với sự tham gia tích cực của nhân dân. Được tổ công tác cai nghiện ma túy tại gia đình tuyên truyền, vận động, nhiều người nghiện ma túy đã tự nguyện đăng ký cai nghiện tại gia đình và cộng đồng; được cán bộ y tế phường chăm sóc sức khỏe toàn diện, cung cấp thuốc hỗ trợ cắt cơn. Trong quá trình cai nghiện, cán bộ các đoàn thể của phường và khu dân cư thường xuyên phối hợp cùng gia đình động viên, hỗ trợ, quản lý, giám sát chặt chẽ, giúp đỡ người nghiện cai nghiện và chống tái nghiện ma túy. Nhờ đó, những người cai nghiện ma túy tại gia đình và cộng đồng đều nhanh chóng cắt cơn, phục hồi sức khỏe. Anh L.V.A, phường Trường Thi cho biết: Tham gia chương trình cai nghiện tự nguyện tại gia đình, tôi được công an khu vực bảo đảm an ninh nên không bị các đối tượng nghiện khác đến rủ rê sử dụng ma túy; cán bộ y tế phường lập hồ sơ bệnh án, điều trị cắt cơn và phục hồi sức khỏe sau cai nghiện. Đặc biệt là thường xuyên được các tổ chức đoàn thể của phường, khu dân cư và gia đình quan tâm chăm sóc, thăm hỏi, động viên, tư vấn tâm lý nên đã giúp tôi vững vàng hơn trong quá trình cai nghiện. Ngoài ra, cấp ủy Đảng, chính quyền, hội, đoàn thể các phường, xã cũng quan tâm vận động các doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân tham gia giúp đỡ người cai nghiện ma túy, người sau cai nghiện ma túy tại gia đình trong công tác dạy nghề tạo việc làm, phòng, chống tái nghiện.

Với việc thực hiện các giải pháp tích cực, công tác cai nghiện ma túy tại gia đình và cộng đồng trên địa bàn Thành phố Nam Định bước đầu đã đạt được những kết quả khả thi. Từ năm 2016 đến nay, trung bình mỗi năm thành phố đã tổ chức cho 65 trường hợp cai nghiện ma túy tại gia đình, qua đó đã góp phần kiềm chế gia tăng số người nghiện ma túy mới và giảm tỷ lệ tái nghiện ma túy trên địa bàn thành phố. Bên cạnh đó, việc tổ chức cai nghiện ma túy tại gia đình đã nhận được sự ủng hộ tích cực của người dân, đặc biệt là gia đình người nghiện ma túy. Sự thăm hỏi, giúp đỡ thường xuyên của tổ công tác cai nghiện đã làm giảm bớt sự kỳ thị của những người xung quanh đối với người nghiện ma túy. Khuyến khích sự tự giác, quyết tâm cai nghiện của người nghiện ma túy, đồng thời thông qua sự giám sát thường xuyên, kết hợp với các biện pháp tư vấn tâm lý của tổ công tác cai nghiện đã có tác dụng giáo dục rất lớn đối với người nghiện ma túy trên địa bàn.

Tuy nhiên, công tác cai nghiện ma túy tại gia đình và cộng đồng trên địa bàn thành phố vẫn còn một số khó khăn do thành viên Ban chỉ đạo của thành phố và các phường, xã kiêm nhiệm nhiều việc nên hiệu quả tổ chức một số nhiệm vụ chưa cao. Số lượng người nghiện ma túy được tổ chức cai nghiện tại gia đình thấp hơn rất nhiều so với số lượng người nghiện có hồ sơ quản lý do người nghiện đang tham gia các chương trình cai nghiện khác. Các hoạt động tư vấn, hỗ trợ tâm lý, xã hội, chăm sóc sức khỏe chưa đạt hiệu quả cao. Khó khăn trong công tác dạy nghề và tạo việc làm cho người cai nghiện ma túy thành công dễ dẫn đến tình trạng tái nghiện. Việc xác định tình trạng nghiện và tổ chức cai nghiện cho người nghiện ma túy tổng hợp là rất khó khăn. Để tiếp tục nâng cao hiệu quả thực hiện cai nghiện ma túy tại gia đình và cộng đồng, Thành phố Nam Định đề xuất, kiến nghị với các sở, ban, ngành của tỉnh tham mưu cho UBND tỉnh có cơ chế khuyến khích cho các doanh nghiệp tiếp nhận người nghiện và người cai nghiện thành công vào làm việc như: giảm thuế, hỗ trợ đầu tư… Bên cạnh đó, UBND các phường, xã cũng cần quan tâm, thường xuyên thăm hỏi, động viên những gia đình có người cai nghiện để tránh sự kỳ thị, xa lánh của cộng đồng, tạo điều kiện để người nghiện ma tuý có thêm động lực để cai nghiện thành công./.