Tìm kiếm, quy tập và xác định danh tính hài cốt liệt sĩ là nhiệm vụ chính trị thiêng liêng luôn được Đảng, Nhà nước, toàn dân, toàn quân ta đặc biệt quan tâm. Để tri ân công lao to lớn của các anh hùng liệt sĩ, đáp ứng tình cảm, nguyện vọng thiết tha của thân nhân liệt sĩ và đồng bào, chiến sĩ cả nước, các ban, bộ, ngành, địa phương, nòng cốt là Quân đội cần tiếp tục phối hợp chặt chẽ, thực hiện tốt hơn nữa nhiệm vụ chính trị thiêng liêng này.

Phát huy kết quả, kinh nghiệm đã đạt được, trong năm qua, các cơ quan, địa phương, đơn vị tiếp tục quán triệt, thực hiện nghiêm Chỉ thị số 24-CT/TW, ngày 15/5/2013 của Bộ Chính trị (khóa XI) về “Tiếp tục đẩy mạnh công tác tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ từ nay đến năm 2020 và những năm tiếp theo” và các quyết định của Thủ tướng Chính phủ, Ban Chỉ đạo quốc gia 515; triển khai quyết liệt, đồng bộ, toàn diện các nhóm giải pháp đẩy mạnh thực hiện Đề án tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ (Đề án 1237), Đề án xác định hài cốt liệt sĩ còn thiếu thông tin (Đề án 150), đạt được những kết quả quan trọng.

Nổi bật là, công tác lãnh đạo, chỉ đạo, hướng dẫn, kiểm tra, đôn đốc được tiến hành chặt chẽ, sát sao. Công tác thông tin, tuyên truyền, vận động cung cấp thông tin về liệt sĩ, mộ liệt sĩ được đẩy mạnh, đi vào chiều sâu, tạo sự đồng thuận, hiệu ứng lan tỏa trong xã hội, giúp thu nhận nhiều thông tin có giá trị. Công tác rà soát, hoàn thiện hồ sơ, danh sách liệt sĩ; xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia về liệt sĩ, mộ liệt sĩ; kết luận địa bàn, lập bản đồ tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ,… được triển khai tích cực, đạt kết quả tốt. Đến nay, các cơ quan, đơn vị, địa phương đã cơ bản hoàn thành rà soát, hoàn thiện hồ sơ, danh sách liệt sĩ; nhiều địa phương đã cơ bản hoàn thành kết luận địa bàn cấp thôn, xã, huyện; một số địa phương đã cơ bản hoàn thành kết luận địa bàn cấp tỉnh và lập được bản đồ tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ². Hợp tác quốc tế về tìm kiếm, quy tập và xác định danh tính hài cốt liệt sĩ, nhất là trao đổi, chia sẻ thông tin, kinh nghiệm,… được mở rộng, tăng cường, mở ra những hướng hợp tác hiệu quả trong thực hiện vấn đề nhân đạo này.

Mặc dù có nhiều khó khăn, nhưng với nỗ lực, trách nhiệm chính trị cao của các cơ quan, địa phương, đơn vị, đặc biệt là cán bộ, chiến sĩ các đội chuyên trách, lâm thời trực tiếp làm nhiệm vụ, công tác tìm kiếm, quy tập và xác định danh tính hài cốt liệt sĩ tiếp tục được đẩy mạnh, đạt kết quả tích cực. Năm 2019, chúng ta đã tìm kiếm, quy tập được 1.625 hài cốt liệt sĩ; trong đó, có 591 hài cốt liệt sĩ ở trong nước, 239 hài cốt liệt sĩ ở Lào, 795 hài cốt liệt sĩ ở Campuchia. Tiến hành xác định danh tính 121 hài cốt liệt sĩ bằng phương pháp thực chứng; giám định ADN đối với 496 trường hợp, xác định được danh tính của 31 liệt sĩ. Đặc biệt, trong khi đại dịch Covid-19 diễn biến phức tạp, cả nước thực hiện giãn cách xã hội, tập trung mọi nguồn lực để phòng, chống dịch, nhưng các địa phương, đơn vị không để công tác quan trọng này gián đoạn. Trong 6 tháng đầu năm 2020, các đội tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ đã tổ chức cất bốc, quy tập được 388 hài cốt liệt sĩ (trong nước 187; Lào 69; Campuchia 132), v.v. Việc đón nhận, bàn giao, truy điệu, an táng hài cốt liệt sĩ và công bố kết quả xác định danh tính liệt sĩ được tổ chức chu đáo, trang trọng, mang lại ý nghĩa chính trị, xã hội, nhân văn to lớn, làm sâu sắc truyền thống, đạo lý “Uống nước nhớ nguồn”, “Đền ơn đáp nghĩa” của dân tộc, tăng cường niềm tin của Nhân dân đối với Đảng, Nhà nước và chế độ xã hội chủ nghĩa.

Kết quả trên tiếp tục khẳng định và thể hiện rõ quyết tâm chính trị, tấm lòng thành kính của toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta trong tìm kiếm, quy tập, xác định danh tính hài cốt liệt sĩ. Tuy nhiên, công tác này vẫn còn hạn chế, thể hiện ở việc rà soát, hoàn thiện hồ sơ, danh sách liệt sĩ, kết luận địa bàn, lập bản đồ tìm kiếm, quy tập của một số địa phương, đơn vị chưa đúng quy trình, tiến độ chậm, chất lượng chưa cao; giám định ADN mẫu hài cốt liệt sĩ, mẫu sinh phẩm thân nhân liệt sĩ còn mất nhiều thời gian; sự phối hợp giữa các ban, ngành, lực lượng trong thu thập thông tin, tìm kiếm, quy tập và xác định danh tính hài cốt liệt sĩ ở một số nơi thiếu chặt chẽ, hiệu quả thấp, v.v.

Hiện nay, bên cạnh thuận lợi, công tác tìm kiếm, quy tập và xác định danh tính hài cốt liệt sĩ đã và đang đặt ra những vấn đề mới bức thiết, khó khăn, phức tạp hơn. Để đẩy nhanh tiến độ, nâng cao hiệu quả tìm kiếm, quy tập, xác định danh tính hài cốt liệt sĩ, tạo bước đột phá trong công tác quan trọng này, đáp ứng mong mỏi của thân nhân các liệt sĩ, tình cảm của đồng bào, chiến sĩ cả nước, cần tiếp tục triển khai quyết liệt, đồng bộ các giải pháp, huy động sự chung tay vào cuộc của cả hệ thống chính trị, phát huy mọi nguồn lực, sức mạnh tổng hợp của các cấp, ngành, toàn dân, toàn quân, cộng đồng xã hội cả trong nước, ngoài nước.