Những năm qua, các cấp, ngành, đơn vị, địa phương đã tập trung lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện công tác tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ và đạt được những kết quả quan trọng. Hiện nay, thông tin về liệt sĩ, mộ liệt sĩ ngày càng ít dần; số lượng hài cốt liệt sĩ cần phải tìm kiếm, quy tập và số lượng mộ liệt sĩ thiếu thông tin cần phải xác định danh tính còn lớn; hồ sơ, danh sách liệt sĩ, sơ đồ mộ chí, hồ sơ quy tập hài cốt liệt sĩ quản lý, lưu trữ còn sai sót, bất cập; một số cấp ủy, chính quyền địa phương chưa thực sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo công tác này, v.v.(Ảnh minh họa)

Bộ Quốc phòng đã chỉ đạo các cơ quan, đơn vị phối hợp chặt chẽ với các ban, bộ, ngành Trung ương và cấp ủy, chính quyền địa phương tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo, đề ra nhiều chủ trương, giải pháp đồng bộ, quyết liệt về công tác mộ liệt sĩ. Đồng thời, trình Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định hợp nhất Ban Chỉ đạo quốc gia về tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ và Ban Chỉ đạo nhà nước về xác định danh tính hài cốt liệt sĩ còn thiếu thông tin thành Ban Chỉ đạo quốc gia 515... Trên cơ sở đó, các quân khu, các tỉnh, thành phố kiện toàn Ban Chỉ đạo 515 ở cấp mình và chỉ đạo, các đơn vị, địa phương xây dựng kế hoạch thực hiện nghiêm túc, huy động nhiều nguồn lực hỗ trợ, bảo đảm cho công tác tìm kiếm, quy tập và xác định danh tính hài cốt liệt sĩ đạt hiệu quả cao.

Nổi bật là, công tác thông tin, tuyên truyền đã phát huy sức mạnh tổng hợp, sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, tạo sự lan tỏa mạnh mẽ trong các tầng lớp nhân dân về công tác mộ liệt sĩ. Các cơ quan báo chí của Trung ương, địa phương và Quân đội đều mở chuyên trang, chuyên mục, tăng số lượng, thời lượng các bài viết, phóng sự, chuyên đề về công tác liệt sĩ, mộ liệt sĩ. Ban Chỉ đạo quốc gia 515 đã ký kết với Hội Cựu chiến binh Việt Nam về Chương trình phối hợp tuyên truyền, vận động cung cấp thông tin, nâng cao hiệu quả tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ; phối hợp với Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội, Bộ Thông tin và Truyền thông khai trương, khai thác và sử dụng hiệu quả Website quản lý thông tin về liệt sĩ, mộ liệt sĩ. Các đơn vị, địa phương thực hiện sáng tạo nhiều hình thức, như: Phát tờ rơi, phiếu cung cấp thông tin về liệt sĩ, mộ liệt sĩ đến từng hộ gia đình; lồng ghép nội dung công tác này trong các hội nghị, cuộc họp của nhân dân; cử cán bộ trực tiếp xuống tận thôn, xóm, ấp, tổ dân phố dự họp kết luận địa bàn, nắm thông tin về liệt sĩ, mộ liệt sĩ, v.v. Qua đó, tiếp nhận và xác minh thông tin, tổ chức tìm kiếm, quy tập được nhiều điểm mộ, khu mộ liệt sĩ tập thể ở các địa phương.

Cùng với đó, các đơn vị, địa phương có nhiều cách làm thực hiện tốt công tác rà soát, hoàn thiện hồ sơ, danh sách liệt sĩ, v.v. Đến nay, nhiều đơn vị, địa phương cơ bản đã hoàn thành việc rà soát, hoàn thiện hồ sơ, danh sách liệt sĩ; tổng hợp, phân tách danh sách liệt sĩ theo quê quán, địa bàn hy sinh, nơi an táng ban đầu để phục vụ công tác xác minh, kết luận địa bàn, lập bản đồ và tổ chức tìm kiếm, quy tập cũng như thông tin cho thân nhân, gia đình liệt sĩ.

Để tạo sự thống nhất trong công tác kết luận địa bàn, lập bản đồ tìm kiếm, quy tập, Ban Chỉ đạo quốc gia 515 đã ban hành hướng dẫn, tổ chức tập huấn, triển khai lập bản đồ tìm kiếm, quy tập ở 3 cấp (xã, huyện, tỉnh) trên phạm vi toàn quốc. Đến nay, nhiều địa phương đã hoàn thành trên 50% việc kết luận địa bàn cấp xã; công tác khảo sát, xác minh được coi trọng, nhất là các khu vực, địa bàn trọng điểm. Bộ Quốc phòng đã trình Thủ tướng Chính phủ về thực hiện Đề án rà phá, tháo gỡ bom, mìn, khắc phục vật cản nổ để tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ trên địa bàn tỉnh Hà Giang. Các đơn vị, địa phương chủ động khai thác, thu thập, kết nối, xử lý các nguồn thông tin về liệt sĩ, mộ liệt sĩ; tổ chức nhiều đợt khảo sát, xác minh, huy động lực lượng, phương tiện đào tìm với quy mô rộng lớn và quy tập nhiều khu mộ tập thể ở một số tỉnh.

Ban Chỉ đạo quốc gia 515 còn chủ động quan hệ hợp tác với các nước, các tổ chức, kể cả cá nhân có thông tin liên quan về liệt sĩ, mộ liệt sĩ để tìm kiếm, quy tập, nhất là với Hàn Quốc, Ô-xtrây-li-a và Hoa Kỳ. Nội dung hợp tác quốc tế nhằm trao đổi, chia sẻ thông tin, kinh nghiệm tìm kiếm quân nhân hy sinh, mất tích trong chiến tranh được đưa vào chương trình làm việc của lãnh đạo Đảng, Nhà nước và các bộ, ngành, địa phương với các nước có liên quan; Ban Chỉ đạo 515 các cấp đã tích cực tuyên truyền, vận động các tổ chức, cá nhân cựu chiến binh các nước từng tham chiến tại Việt Nam để thu thập thông tin về địa điểm chôn cất liệt sĩ, nhất là các khu mộ tập thể. Ban Công tác đặc biệt, Ủy ban Chuyên trách Chính phủ, các quân khu và các địa phương có chung biên giới với Lào, Campuchia thường xuyên phối hợp chặt chẽ với Bạn trong các hoạt động tìm kiếm, quy tập; huy động các tổ chức, đoàn thể, cựu chiến binh, các tầng lớp nhân dân nước Bạn (kể cả những người trước đây ở phía bên kia) dẫn đường, cung cấp thông tin, tham gia tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ; chủ động giải quyết khó khăn, vướng mắc trong khi làm nhiệm vụ.

Bên cạnh những kết quả đạt được, công tác tìm kiếm, quy tập và xác định danh tính hài cốt liệt sĩ còn một số hạn chế, thiếu sót. Việc rà soát, hoàn thiện hồ sơ, danh sách liệt sĩ; kết luận địa bàn, lập bản đồ tìm kiếm, quy tập của một số đơn vị, địa phương chưa đúng quy trình, phương pháp tiến hành. Còn mất nhiều thời gian trong phân tích, đối chiếu ADN mẫu hài cốt liệt sĩ, mẫu sinh phẩm thân nhân liệt sĩ, v.v.

Để tiếp tục thực hiện hiệu quả công tác tìm kiếm, quy tập và xác định danh tính hài cốt liệt sĩ trong những năm tới, các đơn vị, địa phương cần tập trung vào những nội dung chủ yếu sau:

1. Cấp ủy, chỉ huy các cơ quan, đơn vị, địa phương tiếp tục quán triệt, thực hiện nghiêm túc Chỉ thị 24-CT/TW ngày 15/5/2013 của Bộ Chính trị, Chỉ thị 14-CT/TW ngày 19/7/2017 của Ban Bí thư, các quyết định của Thủ tướng Chính phủ và các văn bản quy định, hướng dẫn của cơ quan chức năng. Tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo nâng cao năng lực, hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước đối với công tác tìm kiếm, quy tập và xác định danh tính hài cốt liệt sĩ; xác định mục tiêu, xây dựng chương trình, kế hoạch, giải pháp thực hiện cụ thể, khả thi, phù hợp với tình hình thực tiễn từng năm và cả giai đoạn 2019 - 2020. Đây là công việc thường xuyên, lâu dài, kiên trì và là một trong những nhiệm vụ chính trị quan trọng cần được quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện chặt chẽ, quyết liệt hơn nữa trong thời gian tới.

2. Tiếp tục nghiên cứu, hoàn thiện các văn bản quy phạm pháp luật, văn bản chỉ đạo, hướng dẫn thực hiện công tác tìm kiếm, quy tập và xác định danh tính hài cốt liệt sĩ, nhất là hoàn thành, trình cấp có thẩm quyền ban hành quy trình xác định danh tính hài cốt liệt sĩ còn thiếu thông tin. Đổi mới hình thức, phương pháp, phát huy hiệu quả các thiết chế văn hóa, phương tiện thông tin đại chúng để tuyên truyền, vận động nâng cao nhận thức, trách nhiệm của cán bộ, chiến sĩ, trước hết là cấp ủy, chỉ huy, cán bộ chủ trì các cấp đối với công tác tìm kiếm, quy tập và xác định danh tính hài cốt liệt sĩ.

3. Tiếp tục rà soát, hoàn thiện hồ sơ, danh sách liệt sĩ thuộc đơn vị, địa phương quản lý; nâng cao năng lực ứng dụng công nghệ thông tin, khẩn trương hoàn thành bộ cơ sở dữ liệu về liệt sĩ, mộ liệt sĩ; đẩy nhanh tiến độ kết luận địa bàn, lập bản đồ tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ ở 3 cấp (xã, huyện, tỉnh) trong phạm vi toàn quốc. Trọng tâm là tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ ở địa bàn trong nước, các khu vực trọng điểm đã được xác định; đẩy nhanh tiến độ rà phá bom, mìn để tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ ở các địa bàn trọng điểm. Quá trình thực hiện, cần quán triệt phương châm: làm dứt điểm; dễ, rõ làm trước; phát hiện đến đâu làm ngay đến đó; từng bước kết luận địa bàn, khu biệt, khoanh vùng các khu vực trọng tâm, trọng điểm cần tìm kiếm, quy tập.

4. Phối hợp chặt chẽ với Ban Công tác đặc biệt Chính phủ Lào, Ủy ban Chuyên trách Chính phủ Campuchia, các cấp chính quyền của Bạn tổ chức tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ cho đến khi không còn thông tin về nơi chôn cất liệt sĩ. Đồng thời, mở rộng quan hệ, hợp tác quốc tế với các nước: Hàn Quốc, Hoa Kỳ, Ô-xtrây-li-a xác định đối tác và thiết lập cơ chế hợp tác với Ban Chỉ đạo quốc gia 515 hoặc Văn phòng Ban Chỉ đạo quốc gia 515 trong việc trao đổi, cung cấp thông tin, chia sẻ kinh nghiệm tìm kiếm, quy tập và xác định danh tính hài cốt liệt sĩ. Trao đổi, thống nhất với các nước: Trung Quốc, Thái Lan, A-giéc-bai-gian để tìm kiếm, quy tập, đưa hài cốt liệt sĩ, hài cốt quân nhân từ trần về nước.

5. Tổ chức sơ kết, rút kinh nghiệm việc triển khai lập bản đồ tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ ở 3 cấp tại các quân khu, Bộ Tư lệnh Thủ đô Hà Nội; tổng kết thực hiện Đề án 1237 và Đề án 150 giai đoạn 2013 - 2020, xác định chủ trương, giải pháp triển khai công tác tìm kiếm, quy tập và xác định danh tính hài cốt liệt sĩ những năm tiếp theo. Chú trọng biểu dương, khen thưởng kịp thời các tổ chức, cá nhân ở trong nước và nước ngoài có thành tích trong công tác tìm kiếm, quy tập và xác định danh tính hài cốt liệt sĩ./.