Thực hiện Luật Người cao tuổi, Chương trình hành động quốc gia về người cao tuổi giai đoạn 2012-2020, Cục Bảo trợ xã hội đã chủ động hướng dẫn các địa phương triển khai thực hiện chế độ chính sách kịp thời đối với người cao tuổi; hướng dẫn các cấp, các ngành có liên quan tích cực tuyên truyền, nâng cao nhận thức về các vấn đề liên quan đến người cao tuổi, triển khai Luật người cao tuổi và Chương trình hành động quốc gia về người cao tuổi, lồng ghép bằng nhiều hình thức phong phú, tác động tích cực đến nhận thức của cộng đồng về chăm sóc, phụng dưỡng cũng như phát huy tốt vai trò người cao tuổi.

Đến nay, cả nước có 1.810.890 người cao tuổi đang hưởng trợ cấp xã hội hàng tháng, khoảng 10.000 người cao tuổi đang được nuôi dưỡng, chăm sóc tại các cơ sở bảo trợ xã hội. Theo báo cáo của Bảo hiểm xã hội Việt Nam, hiện nay cả nước có hơn 2,7 triệu người cao tuổi đang hưởng lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội. Cả nước có 9.575/11.161 xã, phường, thị trấn thành lập được quỹ chăm sóc và tổng số tiền gần 300 tỷ đồng, chân Quỹ của các cấp Hội đạt 1.168 tỷ đồng. Đã có 55 tỉnh, thành phố triển khai được trên 1.900 Câu lạc bộ liên thế hệ tự giúp nhau, thu hút 65 nghìn người cao tuổi tham gia hoạt động có hiệu quả, đáp ứng được yêu cầu chăm sóc và phát huy vai trò người cao tuổi.

Ngân sách Nhà nước đã bố trí nguồn lực phù hợp, bảo đảm thực hiện chính sách an sinh xã hội, chi trả lương hưu hàng tháng cho hơn 3,1 triệu người; đạt 95% người cao tuổi có thẻ BHYT; trợ cấp xã hội hàng tháng cho hơn 1,8 triệu người cao tuổi; chúc thọ, mừng thọ cho hơn 1 triệu người cao tuổi; cả nước có 106 bệnh viện cấp trung ương và cấp tỉnh có khoa Lão khoa; gần 1.000 khoa khám bệnh có buồng khám riêng hoặc bố trí bàn khám riêng cho người cao tuổi; hơn 10.000 giường điều trị nội trú ưu tiên cho người cao tuổi, hơn 1,57 triệu người cao tuổi được lập hồ sơ theo dõi sức khỏe.

Thực hiện Quyết định số 1533/QĐ-TTg ngày 02/8/2016 của Thủ tướng Chính phủ về việc phê duyệt Đề án nhân rộng mô hình câu lạc bộ liên thế hệ tự giúp nhau giai đoạn 2016-2020, Cục Bảo trợ xã hội đã phối hợp với một số địa phương tiến hành tập huấn nâng cao năng lực cho cán bộ Lao động – Thương binh và Xã hội, cán bộ Hội người cao tuổi về chính sách, pháp luật đối với người cao tuổi, chính sách trợ giúp xã hội, thành lập, nhân rộng mô hình câu lạc bộ liên thế hệ tự giúp nhau của người cao tuổi tại một số tỉnh.

Cả nước có 9.575/11.161 xã, phường, thị trấn thành lập được quỹ chăm sóc và tổng số tiền gần 300 tỷ đồng, chân Quỹ của các cấp Hội đạt 1.168 tỷ đồng. Đã có 55 tỉnh, thành phố triển khai được trên 1.900 Câu lạc bộ liên thế hệ tự giúp nhau, thu hút 65 nghìn người cao tuổi tham gia hoạt động có hiệu quả, đáp ứng được yêu cầu chăm sóc và phát huy vai trò người cao tuổi. Đồng thời, Bộ đã tổ chức đánh giá thực trạng thành lập hoạt động của mô hình câu lạc bộ liên thế hệ tự giúp nhau của người cao tuổi để tạo cơ sở thực tiễn cho việc nhân rộng mô hình câu lạc bộ trong thời gian tới.

Điển hình trong việc thực hiện hiệu quả mô hình Câu lạc bộ liên thế hệ tự giúp nhau là Câu lạc bộ liên thế hệ ở huyện Mai Sơn (tỉnh Sơn La), bước đầu đem lại  hiệu quả tích cực, trở thành điểm tựa vững chắc đối với người cao tuổi.

Thực hiện Quyết định số 737 ngày 4/4/2017 của UBND tỉnh Sơn La về phê duyệt Đề án nhân rộng mô hình câu lạc bộ liên thế hệ tự giúp nhau, Ban Đại diện Hội Người cao tuổi huyện Mai Sơn đã tham mưu cho huyện trích từ nguồn Quỹ chăm sóc và phát huy vai trò NCT huyện 40 triệu đồng, hỗ trợ thành lập 4 CLB liên thế hệ tự giúp nhau ở tiểu khu 9 (thị trấn Hát Lót), bản Chi (xã Chiềng Lương), bản Nhạp (xã Cò Nòi) và bản Lốm (xã Chiềng Ban). Sau 2 năm đi vào hoạt động, các CLB liên thế hệ tự giúp nhau đã thu hút gần 300 thành viên tham gia; trong đó, hội viên người cao tuổi chiếm 70%, còn lại là đoàn viên thanh niên, hội viên hội phụ nữ. Các CLB liên thế hệ tự giúp nhau đi vào hoạt động đã phát huy hiệu quả, là chỗ dựa tinh thần, động viên người cao tuổi. Từ 40 triệu hỗ trợ ban đầu, đến nay tổng số quỹ của 4 CLB do các thành viên đóng góp đã tăng lên trên 170 triệu đồng, tạo điều kiện cho 74 thành viên có hoàn cảnh khó khăn vay đầu tư phát triển kinh tế, nâng cao thu nhập.

Các hoạt động tự giúp nhau, phát huy tinh thần tương thân, tương ái được các CLB quan tâm, thông qua các việc làm cụ thể như: Giúp đỡ việc nhà, thăm hỏi các thành viên bị ốm đau, neo đơn, không nơi nương tựa, kêu gọi quyên góp giúp đỡ các gia đình có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn, bị thiệt hại do thiên tai... Ngoài ra, trong các buổi sinh hoạt định kỳ, các thành viên còn tăng cường trao đổi, học tập và chia sẻ kinh nghiệm sản xuất, kinh doanh, sử dụng nguồn vốn có hiệu quả, góp phần phát triển kinh tế gia đình.

Là một trong những CLB liên thế hệ tự giúp nhau hoạt động hiệu quả, CLB tiểu khu 9, thị trấn Hát Lót được thành lập tháng 1/2018. CLB tổ chức sinh hoạt định kỳ 2 lần/tuần, bắt đầu bằng bài thể dục nhẹ nhàng, chương trình văn nghệ, sau đó tuyên truyền kiến thức về sức khỏe, dinh dưỡng; kế hoạch thăm hỏi, động viên các thành viên. Dù mới thành lập và đi vào hoạt động nhưng CLB đã phát huy được vai trò tại cộng đồng với nhiều hoạt động ý nghĩa: Tổ chức tập dưỡng sinh, thể dục đường phố; thường xuyên thăm hỏi, động viên, chăm sóc các thành viên khi đau ốm, giúp đỡ người già neo đơn; dọn vệ sinh, thu gom rác thải; tuyên truyền vận động nhân dân giữ gìn vệ sinh nơi công cộng. Bà Nguyễn Thị Giang, Chủ nhiệm CLB chia sẻ: Mặc dù ban đầu còn gặp khó khăn trong việc thu hút thành viên tham gia CLB, do các hội viên NCT chưa hiểu được lợi ích, ý nghĩa của việc tham gia. Tôi đã đến từng gia đình giải thích, vận động, khi hiểu ra, các hội viên đều hưởng ứng nhiệt tình. CLB đã góp phần tích cực trong việc gắn kết mọi người tham gia hoạt động cộng đồng, tạo không khí sinh hoạt vui, khỏe cho người cao tuổi.

Tại CLB liên thế hệ tự giúp nhau bản Chi, xã Chiềng Lương, có số lượng thành viên đông nhất với 134 thành viên. Bên cạnh các hoạt động truyền thống, CLB đã huy động được thành viên góp quỹ 113 triệu đồng, tạo điều kiện cho 28 thành viên vay vốn với số tiền từ 2-5 triệu đồng/người. Chủ nhiệm CLB Vì Văn Nhiền cho hay: Số tiền lãi từ việc cho vay vốn, chúng tôi đã tổ chức họp, bàn công khai, thống nhất sử dụng số tiền đó vào việc thăm hỏi, duy trì các hoạt động của CLB, được các thành viên đồng thuận, hưởng ứng.

Có thể nhận thấy, từ khi có mô hình CLB liên thế hệ tự giúp nhau, cuộc sống của các thành viên cao tuổi đã có nhiều thay đổi, tinh thần lạc quan, vui vẻ hơn, các thành viên được giao lưu, học hỏi kinh nghiệm sản xuất, kinh doanh; tham gia vào những hoạt động bổ ích cho chính bản thân để sống vui, sống khỏe và sống có ích cho xã hội.

Hay như Câu lạc bộ "liên thế hệ tự giúp nhau" là mô hình đang được nhân rộng trong Hội người cao tuổi huyện Nga Sơn. Ðược hỗ trợ vốn, hướng dẫn cách làm ăn, vươn lên thoát nghèo, người già yếu, neo đơn được tình nguyện viên đến nhà chăm sóc, được khám bệnh miễn phí, được giúp đỡ khi ốm đau, hoạn nạn, được tham gia các phong trào văn hoá, văn nghệ, thể thao,… là những hoạt động thiết thực, đầy tính nhân văn của mô hình câu lạc bộ liên thế hệ tự giúp nhau.

Đến nay, toàn huyện đã thành lập được 13 câu lạc bộ Liên thế hệ tự giúp nhau gồm ở xóm 8 xã Nga Vịnh, xóm 8 xã Nga An, xóm Trung Tiến xã Nga Hải, thôn Vân Hoàn xã Nga Lĩnh, xóm 3 xã Nga Thanh, xóm 5 xã Nga Trường, tiểu khu Ba Đình 2 Thị trấn, xóm 5 xã Nga Liên, thôn Hanh Gia xã Nga Giáp, thôn 7 xã Nga Thiện, xóm 4 xã Nga Bạch, thôn Bắc Trung xã Nga Thành và xóm 1 xã Nga Mỹ với tổng 766 thành viên tham gia câu lạc bộ LTH toàn huyện. Qua sinh hoạt câu lạc bộ các thành viên đã thực sự gắn kết với nhau, cùng tham gia sinh hoạt văn hóa tinh thần, tương trợ giúp nhau, góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống người cao tuổi.

Hoạt động của các câu lạc bộ liên thế hệ toàn huyện đã đem lại nhiều hiệu quả thiết thực như cho 109 thành viên vay vốn, giải quyết cho 285 lao động có việc làm, tăng thêm thu nhập góp phần giảm 11 hộ nghèo, 6 hộ cận nghèo và hơn 30 hộ khó khăn được vay vốn của câu lạc bộ tập trung đầu tư vào chăn nuôi, cây giống, cải tạo vườn tạp... từng bước cải thiện đời sống tại các khu dân cư. Ngoài ra câu lạc bộ liên thế hệ tự giúp nhau còn tổ chức các hoạt động khám sức khỏe, khám mắt cho 697 người, tham gia tổ tình nguyện 65 người giúp đỡ cho 47 người khó khăn trong cộng đồng, tiêu biểu như Câu lạc bộ liên thế hệ xóm 8 xã Nga An giúp đỡ 1 cháu học sinh mồ côi cả cha lẫn mẹ 1 năm học phí là 3 triệu đồng... ngoài ra câu lạc bộ còn tuyên truyền chăm sóc sức khỏe, kiến thức pháp luật, khoa học kỹ thuật và tham gia các phong trào văn hóa văn nghệ, thể dục thể thao tăng cường sức khỏe như tham gia câu lạc bộ dưỡng sinh, đánh cầu lông, bóng chuyền hơi, thăm hỏi ốm đau và giúp đỡ nhau trong cộng đồng, hoạt động tình nghĩa. Hầu hết các câu lạc bộ trong huyện đã phát huy những kinh nghiệm và kết quả hoạt động quỹ tấm lòng vàng và các hình thức vận động khác, trong năm 2018 vận động được gần 300 triệu đồng, điển hình như câu lạc bộ xóm Trung Tiến xã Nga Hải vận động 115 triệu đồng, CLB xóm 8 xã Nga Vịnh vận động thành viên tăng gia sản xuất xây dựng quỹ hội, các câu lạc bộ đều tổ chức sinh hoạt định kỳ và có hiệu quả theo nguyên tắc và quy chế chung của Hội người cao tuổi huyện hướng dẫn, tập huấn.

Thông qua việc duy trì hoạt động, vận động quỹ, phát động tham gia sinh hoạt văn hóa thể thao của thành viên trong các câu lạc bộ, tổ chức giao lưu học tập, trao đổi kinh nghiệm giữa các câu lạc bộ. Đồng thời với sự quan tâm tạo điều kiện của các cấp ủy, chính quyền các xã, thị trấn, các thế hệ cùng liên kết giúp người cao tuổi tiếp tục nhân rộng mô hình câu lạc bộ liên thế hệ và nâng cao chất lượng cuộc sống, sống vui, sống khỏe cùng gia đình và xã hội.

Để thực hiện hiệu quả công tác hỗ trợ sinh kế cho người cao tuổi, trong thời gian tới, Bộ Lao động - TBXH phối hợp với các Bộ, ngành, hội, đoàn thể liên quan và địa phương tăng cường công tác tuyên truyền, tổ chức thực hiện tốt các quy định của Luật Người cao tuổi; tổ chức đánh giá, tổng kết Chương trình hành động quốc gia về người cao tuổi giai đoạn 2012-2020;  phối hợp, triển khai thực hiện mục tiêu 100% người cao tuổi, người khuyết tật được cấp thẻ BHYT; giúp việc cho Uỷ ban Quốc gia theo quy chế làm việc tổ chức phối hợp liên ngành, giúp Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo, phối hợp giữa các Bộ, ngành, đoàn thể, địa phương trong việc giải quyết những vấn đề liên quan về cơ chế, chính sách để thực hiện công tác người cao tuổi; thống kê số liệu liên quan tới người cao tuổi theo kết quả công bố về dân số./.

 

 Nguyễn Thu Hương