Sức khỏe - Đời sống
Người trẻ dần trở thành những 'cỗ máy vô tri' vì AI phát triển?
04:26 PM 07/03/2025
(LĐXH) - Các nghiên cứu chỉ ra rằng, tư duy phản biện, kỹ năng cơ bản của người trẻ bị ảnh hưởng rất nhiều nếu họ phụ thuộc vào AI quá nhiều.

Theo CNA, sinh viên đại học đã tiếp cận trí tuệ nhân tạo (AI) theo cách tương tự như một tài xế mới đang lo lắng với tấm bản đồ đường bộ nhàu nát tiếp cận hệ thống định vị vệ tinh. Hay nói cách khác, họ háo hức.

Một cuộc khảo sát đối với sinh viên đại học tại Anh do Viện Nghiên cứu Chính sách Giáo dục đại học thực hiện cho thấy 92% trong số họ đang sử dụng AI tạo sinh, trong khi con số năm ngoái là 66%.

Một nghiên cứu của Microsoft được công bố trong năm nay về việc sử dụng AI của những người lao động trí óc đã chỉ ra ra rằng, công cụ này đã thay đổi "bản chất của tư duy phản biện" từ "thu thập thông tin sang xác minh thông tin", từ "giải quyết vấn đề sang tích hợp phản hồi AI" và từ "thực hiện nhiệm vụ sang quản lý nhiệm vụ".

Phụ thuộc quá nhiều vào AI khiến người trẻ dần mất đi tự duy phản biện. Ảnh: iStock.

Maria Abreu, giáo sư tại trường đại học Cambridge chia sẻ, bà đã thử thảo luận với sinh viên về AI, đặt ra câu hỏi, so sánh giữa sản phẩm của con người và sản phẩm do AI tạo ra. Hoặc bà đưa cho sinh viên những bài luận của AI và yêu cầu họ chỉnh sửa, cải thiện chúng. Tuy nhiên, Maria Abreu nhận được kết quả vô cùng thất vọng.

“Những chỉnh sửa này chỉ mang tính hình thức, chúng không làm thay đổi cấu trúc lập luận của một văn bản AI”, giáo sư Maria Abreu nói.

Bà cũng cho biết thêm, những người đang học thạc sĩ làm tốt hơn việc đó. Có lẽ lý do là họ đã mài giũa khả năng tư duy phản biện và lập luận có cấu trúc từ trước khi AI xuất hiện. “Điều đáng lo ngại là, nếu chúng ta không đào tạo họ cách tự suy nghĩ, liệu họ có phát triển được khả năng đó không?”, nữ giáo sư đặt ra câu hỏi.

Veale, một chuyên gia về chính sách công nghệ coi AI là “mối đe dọa đối với quá trình học tập vì nó cung cấp một lối đi tắt hấp dẫn cho những sinh viên đang thiếu thời gian nhưng muốn đạt điểm cao".

"Chúng tôi lo lắng. Vai trò của chúng tôi là cảnh báo họ về những con đường tắt này bởi chúng có thể làm hạn chế tiềm năng của họ.

Chúng tôi muốn họ sử dụng những công cụ tốt nhất cho công việc chỉ khi đến thời điểm thích hợp. Điều đáng nói, thời điểm đó không phải lúc nào cũng ở giai đoạn đầu", Veale nói.

Nghiên cứu về lao động trí óc của Microsoft chỉ ra rằng, các công cụ AI tạo sinh “làm giảm nỗ lực tư duy phản biện đồng thời kích thích sự phụ thuộc quá mức vào AI”. Nghiên cứu này cũng chỉ ra rằng, những người có sự tự tin cao hơn, biết bản thân có thể hoàn thành công việc không cần AI hỗ trợ có lối tư duy phản biện tốt hơn.

Các nhà nghiên cứu kết luận, “tập trung duy trì các kỹ năng cơ bản khi thu thập thông tin, giải quyết vấn đề sẽ giúp người lao động tránh phụ thuộc quá nhiều vào AI”. Nói cách khác, để sử dụng phím tắt một cách hiệu quả thay vì sử dụng một cách vô thức, bạn cần biết cách thực hiện mà không cần phím tắt.

Băng Tâm