Theo đó, năm 2016, BHXH tỉnh Sóc Trăng đã thực hiện TTCN tại 02 đơn vị sử dụng lao động (SDLĐ), truy thu 313,9 triệu đồng; đến năm 2017, công tác TTCN đã được thực hiện tại 33 đơn vị SDLĐ, yêu cầu truy đóng cho 123 lao động và truy thu 741,8 triệu đồng (tăng 31 đơn vị, 123 lao động và truy thu tăng 427,9 triệu đồng so cùng kỳ năm trước). Năm 2018, việc thực hiện TTCN tiếp tục tăng lên là 61 đơn vị SDLĐ, trong đó, số lao động yêu cầu truy đóng giảm 55 người còn 68 lao động và truy thu giảm 225,3 triệu đồng còn 516,6 triệu đồng. Năm 2019, thực hiện TTCN tại 57 đơn vị SDLĐ, truy đóng cho 38 lao động và truy thu 1.723,3 triệu đồng, giảm 17 lao động và tăng truy thu 1.206,8 triệu đồng so với cùng kỳ. Tính đến cuối năm 2019, tình hình nợ BHXH, BHYT, BH thất nghiệp trước khi ban hành quyết định thanh tra là 9,77 tỷ đồng, số tiền đã khắc phục sau thanh tra là 4,10 tỷ đồng.

Việc thực hiện thanh tra đột xuất và ban hành các quyết định xử phạt hành chính đối với các đơn vị vi phạm pháp luật trong lĩnh vực BHXH, BHYT, BH thất nghiệp bước đầu đã tạo ra hiệu ứng tích cực trong giảm thiểu nợ đọng gắn với chăm lo, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của người lao động.

Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, công tác TTCN cũng còn không ít khó khăn, vướng mắc. Đơn cử, tuy có quyền và trách nhiệm tổ chức thực hiện chế độ, chính sách BHXH, BHYT nhưng cơ quan BHXH lại chỉ có chức năng thanh tra chuyên ngành đóng BHXH, BHYT, chứ không có chức năng thanh tra, xử lý vi phạm trong việc thực hiện chính sách, pháp luật BHXH, BHYT đối với các tổ chức, cá nhân, đơn vị SDLĐ và cơ sở KCB BHYT. Quy định này khiến cho cơ quan BHXH gặp khó khăn trong việc tổ chức thực hiện các quy định của pháp luật về BHXH, BHYT; quyền và lợi ích hợp pháp của người tham gia BHXH, BHYT bị xâm hại không được ngăn chặn hoặc xử lý kịp thời.

Bên cạnh đó, mặc dù công tác phối hợp với các cơ quan liên ngành như: Thanh tra nhà nước, Thuế, Công an, Lao động - Thương binh và Xã hội, tổ chức Công đoàn, Y tế… được thực hiện khá tốt, tuy nhiên việc phối hợp triển khai Bộ luật Hình sự số 100/2015/QH13 được Quốc hội thông qua ngày 27/11/2015, đối với những hành vi vi phạm pháp luật trong lĩnh vực BHXH bao gồm: Điều 214 quy định về Tội gian lận BHXH, BHTN; Điều 215 quy định về Tội gian lận BHYT và Điều 216 quy định về Tội trốn đóng BHXH, BHYT, BH thất nghiệp còn chậm và chỉ dừng ở mức độ kiểm tra.

Hiện, BHXH Sóc Trăng đang áp dụng các biện pháp như ban hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính bằng hình thức cảnh cáo, phạt tiền và cưỡng chế phong tỏa tài khoản đơn vị SDLĐ. Tuy nhiên, qua kết quả thanh tra cho thấy, số đơn vị được TTCN đóng qua các năm đều có biến động về lao động, nợ tiền đóng BHXH; khi có kết luận TTCN các đơn vị nợ khắc phục chậm. Mặt khác, khi có thông báo của các Ngân hàng thương mại cung cấp số tài khoản giao dịch của đơn vị SDLĐ để BHXH tỉnh tiến hành cưỡng chế thì các tài khoản này có số dư không đáng kể.

Việc kiểm tra, thanh tra ký kết hợp đồng lao động, kiểm tra thang bảng lương tại các đơn vị SDLĐ của ngành Lao động - Thương binh và Xã hội chưa được thường xuyên, chưa tiến hành xử phạt khi vi phạm về pháp luật lao động, gây ảnh hưởng đến chất lượng và hiệu quả thanh tra của ngành BHXH. Bên cạnh đó, mức xử phạt hành chính tối đa của một đơn vị SDLĐ vi phạm pháp luật về BHXH, BHYT, BH thất nghiệp còn thấp, chưa đảm bảo tính răn đe, ngăn chặn vi phạm pháp luật, gây khó khăn cho cơ quan BHXH trong việc thu nợ BHXH, BHYT, BH thất nghiệp.

Trước những khó khăn, vướng mắc nêu trên, để công tác thanh tra, kiểm tra ngày càng hiệu quả, đi vào chiều sâu, trong thời gian tới, BHXH tỉnh Sóc Trăng sẽ tiếp tục đẩy mạnh, nâng cao hiệu quả công tác phối hợp với Thanh tra nhà nước, Thuế, Công an, Lao động - Thương binh và Xã hội, tổ chức Công đoàn, Y tế... trong việc thanh tra, kiểm tra, xử lý vi phạm đối với các đơn vị SDLĐ; tiếp tục kiện toàn và nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ làm công tác thanh tra, kiểm tra.

Đồng thời, kiến nghị cần bổ sung chức năng thanh tra chuyên ngành đầy đủ cho ngành BHXH, trong đó có thanh tra việc thực hiện chế độ, chính sách BHXH, BHYT nhằm hạn chế tình trạng lạm dụng, trục lợi BHXH, BHYT như hiện nay.

Hoàn thiện và sớm ban hành Nghị định hướng dẫn về các biện pháp chế tài đối với các cá nhân, tổ chức chậm thực hiện kết luận sau thanh tra và Nghị định xử lý nợ BHXH, BHYT kéo dài (không còn khả năng trả nợ) của các đơn vị ngừng hoạt động, thuộc diện giải thể, phá sản để tháo gỡ, giải quyết chế độ cho NLĐ tại các DN này... Mặt khác, cần làm rõ thẩm quyền của tổ chức BHXH về một số hành vi sai phạm được quy định trong các văn bản quy định pháp luật như: Nghị định số 95/2013/NĐ-CP quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực lao động, BHXH, đưa NLĐ Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng; Nghị định số 176/2013/NĐ-CP quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực y tế; quy định về cưỡng chế thi hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính khi đối tượng vi phạm không tự nguyện chấp hành...