Theo số liệu thống kê của Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh, địa phương hiện còn 4.872 người nhiễm HIV còn sống, tập trung ở các huyện: Mai Sơn, Thuận Châu, Phù Yên, Mường La, Sông Mã... Trên 8.000 người nghiện ma túy được quản lý tại cơ sở điều trị nghiện, Trại tạm giam Công an tỉnh, quản lý tại gia đình và cộng đồng.

Riêng 13 cơ sở điều trị và 53 cơ sở cấp phát thuốc methadone hiện đang điều trị cho 1.052 người nghiện; 7 cơ sở điều trị buprenorphine lồng ghép tại cơ sở điều trị methadone ở Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh và trung tâm y tế các huyện: Mai Sơn, Mường La, Quỳnh Nhai, Mộc Châu, Phù Yên và Thuận Châu, hiện đang điều trị 118 bệnh nhân.

Điều trị methadone giúp phòng tránh lây nhiễm HIV qua đường tiêm chích ma túy. Ảnh: Thùy Ch

Việc điều trị methadone và buprenorphine đã giúp cho người nghiện từ bỏ heroin, cải thiện sức khỏe, nâng cao chất lượng cuộc sống, hạn chế tình trạng sử dụng các chất dạng thuốc phiện bất hợp pháp, giảm tình trạng lây nhiễm HIV trong nhóm người nghiện ma túy ra cộng đồng. Tuy nhiên, phương pháp điều trị các chất dạng thuốc phiện bằng methadone và buprenorphine đòi hỏi bệnh nhân thực hiện nghiêm quy trình điều trị, hằng ngày đều đặn đến cơ sở điều trị uống thuốc, không bỏ liều.

Công tác điều trị các chất dạng thuốc phiện bằng thuốc methadone và buprenorphine đã đạt được những hiệu quả tích cực, tuy nhiên vẫn gặp nhiều khó khăn, bất cập. Cụ thể, là một tỉnh đặc thù, Sơn La có địa bàn rộng, giao thông khó khăn, người nghiện ma túy ở rải rác và chủ yếu là người nghèo nên không có phương tiện và kinh phí đến cơ sở để tham gia điều trị hằng ngày; một số bệnh nhân có công việc mang tính lưu động, ảnh hưởng đến việc uống thuốc hằng ngày tại cơ sở điều trị, có nhiều bệnh nhân không kiên trì, không tự giác tham gia điều trị đúng liều, đúng quy định dẫn đến tình trạng bỏ liều…

Để giải quyết những khó khăn trên, UBND tỉnh đã ban hành Kế hoạch số 22/KH-UBND, ngày 20/1/2021, điều trị thay thế nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng thuốc methadone và buprenorphine giai đoạn 2021-2025. Trong đó, đẩy mạnh tuyên truyền về lợi ích, hiệu quả của việc điều trị thay thế các chất dạng thuốc phiện bằng thuốc methadone và buprenorphine, nhất là đối với nhóm người nghiện, gia đình có người nghiện ma túy để tự giác tham gia điều trị.

Bên cạnh đó, tổ chức tư vấn, giáo dục, hướng nghiệp dạy nghề, giới thiệu việc làm cho bệnh nhân điều trị thuốc methadone. Duy trì hoạt động của 13 cơ sở điều trị và 53 cơ sở cấp phát thuốc methadone. Bố trí cán bộ đảm nhiệm công tác điều trị tại các cơ sở điều trị hoặc cơ sở cấp phát thuốc methadone và buprenorphine làm việc toàn thời gian hoặc kiêm nhiệm phù hợp với số lượng bệnh nhân tại mỗi cơ sở.

Thường xuyên kiểm tra, giám sát hỗ trợ chuyên môn kỹ thuật định kỳ 2 lần/năm đối với các cơ sở điều trị thuốc methadone và buprenorphine; hỗ trợ khởi liều điều trị ban đầu tại các cơ sở điều trị buprenorphine mới triển khai trên địa bàn tỉnh.